Χάρη στην ανθρώπινη παρέμβαση το στρώμα του όζοντος αναμένεται να ανακάμψει μέσα στις επόμενες τέσσερις δεκαετίες σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ. Η επούλωση της αόρατης ασπίδας της Γης είναι ένα παράδειγμα για το πώς ο κόσμος μπορεί να ενωθεί για να αντιμετωπίσει παγκόσμιες προκλήσεις όπως η κλιματική κρίση.
Η ανθρώπινη δράση για τη διάσωση του στρώματος του όζοντος έχει λειτουργήσει όπως ελπίζαμε και μπορεί να ανακάμψει σε λίγες δεκαετίες αναφέρει χαρακτηριστικά ο ΟΗΕ.
Η διεθνής συμφωνία του 1987 για τη διακοπή της χρήσης επιβλαβών χημικών ουσιών που έβλαπταν το στρώμα του όζοντας ήταν επιτυχής. Το στρώμα του όζοντος είναι ένα λεπτό τμήμα της γήινης ατμόσφαιρας που απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας από τον ήλιο.
Όταν όμως εξαντλείται, η ακτινοβολία μπορεί να φτάσει στην επιφάνεια. Κάτι που μπορεί να προκαλέσει δυνητική βλάβη στους ανθρώπους και τα άλλα έμβια όντα.
Οι υπεριώδεις ακτίνες μπορούν να βλάψουν το DNA και να προκαλέσουν ηλιακά εγκαύματα, αυξάνοντας μακροπρόθεσμα τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων όπως ο καρκίνος του δέρματος.
Good climate news: The ozone layer is on track to recover within 4 decades.
The healing of the Earth's invisible shield is an inspirational example of how the world can come together to address global challenges like the climate crisis.
More from @WMO: https://t.co/Dh0h8kkPnY pic.twitter.com/J9YdEj7kbg
— United Nations (@UN) January 9, 2023
Η συμφωνία και το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ
Το στρώμα του όζοντος άρχισε να «εξαντλείται» τη δεκαετία του 1970. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν μια τεράστια τρύπα το 1985. Δύο χρόνια αργότερα υπογράφηκε το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ. Τότε 46 χώρες υποσχέθηκαν να καταργήσουν σταδιακά τις επιβλαβείς χημικές ουσίες.
Η συμφωνία έγινε αργότερα η πρώτη συνθήκη του ΟΗΕ που πέτυχε καθολική επικύρωση. Σχεδόν το 99% των απαγορευμένων ουσιών που καταστρέφουν το όζον έχουν σταδιακά καταργηθεί.
Η τρύπα του όζοντος στην Ανταρκτική συνέχισε να διευρύνεται μέχρι το 2000. Σε έκθεση που συνέταξαν ΟΗΕ, ΗΠΑ και ΕΕ αναφέρει ότι το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ λειτουργεί όπως ήλπιζαν.
Αν διατηρηθούν, όπως τονίζεται, οι τρέχουσες πολιτικές, τότε το στρώμα του όζοντος θα επανέλθει στις τιμές του 1980 -πριν εμφανιστεί η τρύπα του όζονταος- σε διαφορετικά σημεία και μέρη.
Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ, το στρώμα του όζοντος αναμένεται να ανακάμψει πλήρως στην Ανταρκτική έως το 2066, έως το 2045 στην Αρκτική και σε περίπου δύο δεκαετίες στις άλλες περιοχές.
Ενώ η μείωση του όζοντος είναι επιβλαβής λόγω της ηλιακής ακτινοβολίας, δεν αποτελεί ωστόσο κύρια αιτία της κλιματικής αλλαγής. Η διάσωση όμως του στρώματος του όζοντος είχε θετικό αντίκτυπο στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
Οι χημικές ουσίες που καταργήθηκαν σταδιακά ανήκουν στα αέρια του θερμοκηπίου. Η έκθεση εκτιμά ότι αν συνεχίζαμε να τα χρησιμοποιούμε, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα είχε αυξηθεί έως και κατά 1 βαθμό Κελσίου μέχρι τα μέσα του αιώνα.
