Κάθε φορά που έχουμε ένα μεγάλο γεγονός, εύκολα λέμε πόσο χρήσιμη είναι η Ιστορία
και ότι «πρέπει να διδασκόμαστε» κλπ. Γενικά σωστό ακούγεται, αλλά δεν εννοούμε όλοι το ίδιο πράγμα. Κατά βάση αυτό που είναι χρήσιμο είναι η εμπειρία που έχουμε οι ίδιοι από τα ιστορικά γεγονότα. Όσα ζήσαμε όταν συνέβησαν, εκείνα που διαβάσαμε σχετικά, ό,τι σκεφτήκαμε στη συνέχεια. Αυτή η ολική, συνολική εμπειρία μας μπορεί να γίνει πολύ χρήσιμη όταν βρεθούμε ξανά μπροστά σε ένα ανάλογο γεγονός. Όσοι για παράδειγμα έζησαν την εισβολή στο Ιράκ μπορούν να κάνουν κάποιες συγκρίσεις ίσως με την εισβολή στην Ουκρανία.
Αυτή καθ’ αυτή τώρα η ιστορία δεν «διδάσκει» προφανώς. Τα γεγονότα είναι γεγονότα. Οι ερμηνείες τους όμως, η εξιστόρησή τους και οι αναγνώσεις τους, δημιουργούν μεγαλύτε-
ρες «εικόνες», μία «θέαση» στο παρελθόν που μπορεί να γίνει χρήσιμη. Το αν θα υιοθετή-
σουμε αυτές τις ερμηνείες και το πώς θα διαμορφώσουμε μία εικόνα για το ιστορικό παρελθόν, είναι περισσότερο αυτό το «δίδαγμα» παρά κάποια ηθική επιταγή ή ένα δεσμευτικό πρότυπο.
Άλλωστε αν υπήρχε όντως κάποιο «δίδαγμα» θα το ακολουθούσαμε και δεν γίνονταν ξανά
και ξανά τα ίδια «λάθη».
Η ιστορική γνώση είναι που είναι δύσκολη. Εκεί πάσχουμε οι μεταγενέστεροι. Γιατί προφανώς και η επιστήμη της Ιστορίας όπως όλες οι επιστήμες δεν είναι «ουδέτερη», αλλά και γιατί πολλά γεγονότα κρύβονται κάτω από άλλα και δεν τα γνωρίζουμε, αλλά και γιατί κάποιες ερμηνείες ενισχύονται και προβάλλονται περισσότερο από άλλες. Κατά συνέπεια πρέπει να διανύσουμε πολύ δρόμο αν θέλουμε να «μάθουμε» από την ιστορία.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
Από την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ»
