Υποστηρίζεται πως τα ευρήματα μπορούν να «φωτίσουν» τις επιπτώσεις των γενετικών διαταραχών και τις βιολογικές αιτίες των επαναλαμβανόμενων αποβολών
Επιστήμονες δημιούργησαν συνθετικά ανθρώπινα έμβρυα χρησιμοποιώντας βλαστικά κύτταρα και το ερώτημα πλέον που τίθεται είναι αν μπορούν να αναπτυχθούν σε ζωντανό οργανισμό.
Με μια πρωτοποριακή μέθοδο, η οποία παρακάμπτει την ανάγκη για ωάρια ή σπέρμα, επιστήμονες υποστηρίζουν ότι δημιούργησαν αυτά τα πρότυπα έμβρυα, τα οποία μοιάζουν με εκείνα κατά τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης του ανθρώπου. Οι επιστήμονες διατείνονται πως θα μπορούσαν τα ευρήματα της έρευνάς τους να προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες για τις επιπτώσεις των γενετικών διαταραχών και τις βιολογικές αιτίες των επαναλαμβανόμενων αποβολών.
Ωστόσο, η επιστημονική αυτή νέα προοπτική εγείρει επίσης σοβαρά ηθικά και νομικά ζητήματα. Κι αυτό επειδή οι οντότητες που αναπτύσσονται σε εργαστήριο δεν εμπίπτουν στην ισχύουσα νομοθεσία στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και στις περισσότερες χώρες.
Κατά τη νέα αυτή επιστημονική δημιουργία το έμβρυο δεν έχει ακόμη καρδιά που χτυπάει ή τα πρώτα στάδια δημιουργίας εγκεφάλου, ωστόσο περιλαμβάνει κύτταρα που τυπικά θα συνέχιζαν να σχηματίζουν τον πλακούντα, τον σάκο κρόκου και το ίδιο το έμβρυο. Ο σάκος κρόκου είναι η θρεπτική πηγή του εμβρύου στα πρώτα στάδια πριν από την ανάπτυξη της κυκλοφορίας.
Η καθηγήτρια Μανταλένα Ζερνίκα-Γκοτζ, του πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ και του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας, περιέγραψε το νέο επιστημονικό επίτευγμα σε ομιλία της την Τετάρτη στην ετήσια συνάντηση της Διεθνούς Εταιρείας για την Έρευνα των Βλαστοκυττάρων στη Βοστώνη. «Μπορούμε να δημιουργήσουμε μοντέλα που μοιάζουν με ανθρώπινα έμβρυα μέσω του επαναπρογραμματισμού εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων», δήλωσε χαρακτηριστικά στη συνάντηση.
Πού στοχεύει η εργαστηριακή σύνθεση εμβρύων
Δεν υπάρχει βραχυπρόθεσμη προοπτική τα συνθετικά έμβρυα να χρησιμοποιηθούν κλινικά. Θα ήταν παράνομο να εμφυτευθούν στη μήτρα ενός ασθενούς και δεν είναι ακόμη σαφές αν έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν να ωριμάζουν πέρα από τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης.
Το κίνητρο για αυτήν την εργαστηριακή σύνθεση εμβρύων είναι να κατανοήσουν οι επιστήμονες την περίοδο της ανάπτυξης του «μαύρου κουτιού», που ονομάζεται έτσι επειδή επιτρέπεται να καλλιεργούνται έμβρυα στο εργαστήριο μόνο μέχρι το νόμιμο όριο των 14 ημερών. Στη συνέχεια, οι επιστήμονες εντοπίζουν την πορεία της ανάπτυξης με μεγαλύτερη προοπτική, εξετάζοντας τους υπέρηχους εγκυμοσύνης και τα έμβρυα που δωρίζονται για έρευνα.
Η Ρόμπιν Λόουελ Μπατζ, επικεφαλής βιολόγων υπεύθυνη του τομέα των βλαστικών κυττάρων και της αναπτυξιακής γενετικής στο Ινστιτούτο Φράνσις Κρίκ στο Λονδίνο, δήλωσε: «Η ιδέα είναι ότι αν πραγματικά μοντελοποιήσουμε τη φυσιολογική ανθρώπινη εμβρυϊκή ανάπτυξη χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα, μπορούμε να αποκτήσουμε πάρα πολλές πληροφορίες για το πώς ξεκινάει η ανάπτυξη, τι μπορεί να πάει στραβά, χωρίς να χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε πρώιμα έμβρυα για έρευνα».
Οι πλήρεις λεπτομέρειες της τελευταίας εργασίας, από το εργαστήριο Cambridge-Caltech, δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί σε περιοδικό. Όμως, μιλώντας στο συνέδριο, η Μανταλένα Ζερνίκα-Γκοτζ περιέγραψε την καλλιέργεια των εμβρύων σε ένα στάδιο λίγο πέρα από το ισοδύναμο των 14 ημερών ανάπτυξης ενός φυσικού εμβρύου.
Σε αυτό το στάδιο που βρίσκεται το επιστημονικό επίτευγμα, το έμβρυο δεν έχει ακόμη καρδιά που χτυπάει, έντερο ή αρχές εγκεφάλου, αλλά το μοντέλο έδειξε την παρουσία αρχέγονων κυττάρων που είναι τα πρόδρομα κύτταρα του ωαρίου και του σπέρματος.
«Το μοντέλο μας είναι το πρώτο μοντέλο ανθρώπινου εμβρύου τριών κυτταρικών γραμμών που προσδιορίζει το αμνίον και τα βλαστικά κύτταρα, τα πρόδρομα κύτταρα του ωαρίου και του σπέρματος», δήλωσε η Μανταλένα Ζερνίκα-Γκοτζ στον Guardian πριν από την ομιλία. «Είναι πανέμορφο και δημιουργήθηκε εξ ολοκλήρου από εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα», πρόσθεσε. Σημειώνεται πως το αμνίον είναι μια μεμβράνη που καλύπτει στενά το ανθρώπινο και διάφορα άλλα έμβρυα όταν σχηματίζονται για πρώτη φορά.
Μπορούν να αναπτυχθούν σε ζωντανό οργανισμό;
Υπάρχει πάντως ένα σημαντικό αναπάντητο ερώτημα σχετικά με το κατά πόσον αυτές οι επιστημονικές δημιουργίες θεωρητικά, έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν σε ένα ζωντανό πλάσμα. Τα συνθετικά έμβρυα που αναπτύχθηκαν από κύτταρα ποντικού αναφέρθηκε ότι φαίνονται σχεδόν πανομοιότυπα με τα φυσικά έμβρυα. Όταν όμως εμφυτεύτηκαν στη μήτρα θηλυκών ποντικών, δεν εξελίχθηκαν σε ζωντανά ζώα.
Τον Απρίλιο, ερευνητές στην Κίνα δημιούργησαν συνθετικά έμβρυα από κύτταρα πιθήκων και τα εμφύτευσαν στις μήτρες ενήλικων πιθήκων, μερικοί από τους οποίους εμφάνισαν τα πρώτα σημάδια εγκυμοσύνης, αλλά χωρίς συνέχεια. Οι επιστήμονες λένε ότι δεν είναι σαφές αν το εμπόδιο στην παραιτέρω ανάπτυξη είναι απλώς τεχνικό ή έχει μια πιο θεμελιώδη βιολογική αιτία.
«Αυτό είναι πολύ δύσκολο να απαντηθεί. Θα είναι δύσκολο να πούμε αν υπάρχει κάποιο εγγενές πρόβλημα με αυτά ή αν είναι απλώς τεχνικό», δήλωσε η Ρόμπιν Λόουελ Μπατζ.
Με πληροφορίες από Guardian
