Σχεδόν το 20% των πυθμένων των ωκεανών έχει χαρτογραφηθεί χάρη σε ένα φιλόδοξο εγχείρημα που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2030.
Η σχετική πρωτοβουλία επιδιώκει να χαρτογραφήσει πλήρως τον πυθμένα των ωκεανών. Μέχρι σήμερα, το 1/5 αυτού του έργου, που ξεκίνησε το 2017 από το Ιαπωνικό Nippon Foundation και τον GEBCO, έναν διεθνή οργανισμό που εξειδικεύεται στις χαρτογραφήσεις του βυθού, έχει ολοκληρωθεί.
Μόλις τρία χρόνια πριν το ποσοστό χαρτογράφησης των ωκεάνιων πυθμένων, με σύγχρονους όρους, άγγιζε το 6%. Πλέον το ποσοστό ανέρχεται σε 19% σημειώνοντας αύξηση 4% σε σχέση με πέρυσι.
Υπολογίζεται ότι βυθομετρικά δεδομένα από 14,5 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα προστέθηκαν στους χάρτες του GEBCO μόνο κατά το 2019. Παρότι η έκταση αυτή είναι διπλάσια της Αυστραλίας, ένα μεγάλο κομμάτι των ωκεάνιων πυθμένων εξακολουθεί να παραμένει αχαρτογράφητο.
«Βρισκόμαστε στο 19%. Μένει να χαρτογραφήσουμε ακόμη το 81%. Είναι μια περιοχή διπλάσια του μεγέθους του Άρη. Και πρέπει να το κάνουμε μέσα στην επόμενη δεκαετία», ανέφερε στο BBC News ο διευθυντής του εγχειρήματος Jamie McMichael-Phillips.
Όπως φαίνεται στον παραπάνω χάρτη, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιστήμονες κατά τα επόμενα χρόνια είναι τεράστιες καθώς με μαύρο χρώμα αποτυπώνονται οι περιοχές για τις οποίες δεν υπάρχουν ακόμη άμεσες μετρήσεις του σχήματος του πυθμένα του ωκεανού. Με αποχρώσεις του μπλε αποτυπώνεται το βάθος του νερού.
Δεν είναι ωστόσο αληθές ότι οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν τι υπάρχει στις μαύρες περιοχές. Οι δορυφόροι έχουν προσφέρει πολλά στην έρευνα αφού, με εξειδικευμένα όργανα, ορισμένα διαστημικά σκάφη μπορούν να εξάγουν συμπεράσματα για την υποθαλάσσια τοπογραφία, ωστόσο το πρόγραμμα επιδιώκει ακόμη καλύτερες αναλύσεις.
Η αναγκαιότητα για καλύτερους χάρτες βυθού
Οι περισσότερο ακριβείς χάρτες βυθού είναι αναγκαίοι για πολλούς λόγους. Ανάμεσα σε αυτούς η ναυσιπλοΐα και το πόντισμα υποβρύχιων καλωδίων. Είναι επίσης πολύ σημαντικοί για τη διαχείριση της αλιείας και την προστασία των θαλάσσιων ειδών καθώς κάθε ένα από τα υποθαλάσσια βουνά αποτελεί ένα «hotspot βιοποικιλότητας». Παράλληλα, ο τραχύς πυθμένας επηρεάζει τη συμπεριφορά των ωκεάνιων ρευμάτων και την κατακόρυφη ανάμιξη του νερού.
Ακόμη, οι χάρτες θα βοηθήσουν στην βελτίωση των μοντέλων που προβλέπουν την κλιματική αλλαγή, οι ωκεανοί άλλωστε διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην κίνηση της θερμότητας γύρω από τον πλανήτη, αλλά και στις προβλέψεις για το πώς θα αυξηθεί η στάθμη της θάλασσας σε διάφορα μέρη του κόσμου.
Σύμφωνα με όσα αναφέρει το BBC πολλά δεδομένα ήταν γνωστά εδώ και καιρό αλλά «έμεναν στο συρτάρι», ενώ εικάζεται πως εταιρείες, θεσμοί και κυβερνήσεις δεν έχουν κοινοποιήσει αρκετά δεδομένα έως σήμερα. Είναι σίγουρο ωστόσο ότι απαιτούνται νέες μετρήσεις.
Κάποιες από αυτές γίνονται μέσω crowdsourcing. Ο εξοπλισμός των πλοίων που ταξιδεύουν ανά τον κόσμο μπορεί να αξιοποιηθεί. Ακόμα και τα σκάφη αναψυχής ή τα αλιευτικά μπορούν να παίξουν ρόλο συνδέοντας καταγραφείς δεδομένων στα βαθύμετρα και στα όργανα ναυσιπλοΐας. Σημαντική βοήθεια παρέχει και το British Antarctic Survey (BAS) που δραστηριοποιείται στις πιο απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη.
Η νέα τεχνολογία ωστόσο παίζει κομβικό ρόλο στις έρευνες.
Η Ocean Infinity, μια σημαντική εταιρεία θαλασσίων ερευνών αμερικανικών και βρετανικών συμφερόντων ναυπηγεί έναν στόλο ρομποτικών σκαφών επιφάνειας μέσω μίας θυγατρικής της, που ονομάζει Armada. Σύμφωνα με την εταιρεία αυτά τα χαμηλού κόστους σκάφη θα αποτελέσουν τον μόνο μέσο για να καλυφθούν τα κενά σε μερικές από τις πλέον απομακρυσμένες περιοχές.
Ο GEBCO (General Bathymetric Chart of the Oceans) είναι ο μόνος διακυβερνητικός οργανισμός με εντολή χαρτογράφησης ολόκληρου του πυθμένα των ωκεανών. Η τελευταία ενημέρωση για το Seabed 2030 συνέπεσε με την Παγκόσμια Ημέρα Υδρογραφίας, που γιορτάστηκε για πρώτη φορά στις 21 Ιουνίου 2006, μετά από απόφαση του ΟΗΕ.
Με πληροφορίες από BBC
