Αποδείχτηκε πάντως στην πράξη και πολύ εύκολα, ότι ο περιορισμός δεν σημαίνει ότι γινόμαστε και πιο συγκρατημένοι. Μαζέψαμε τον νου μας που λένε και οι μεγαλύτεροι, εδώ και 14 μήνες και κλειστήκαμε στα σπίτια. Αλλά πόσο συγκεντρωθήκαμε πάνω στις ανάγκες και τις προοπτικές μας; Πόσο καταφέραμε να εστιάσουμε στις δουλειές μας, σε ένα σχέδιο που θα μας επέτρεπε να τα καταφέρουμε; Δύσκολο.
Με το ζόρι συγκρατηθήκαμε όσοι το κάναμε, με πίεση τηρήσαμε τα μέτρα, με μεγάλο κόστος περιοστήκαμε. Κι αυτό γιατί ήταν μία αφύσικη κατάσταση αυτή η καραντίνα, αφύσικη με την έννοια ότι δεν ταιριάζει με τις ανθρώπινες συνήθειες. Πόσο μάλλον που αυτές οι συνήθειες, στην εποχή μας, προϋποθέτουν την ελεύθερη κίνηση, τη μετακίνηση, τις πολλαπλές επιλογές. Σκέφτεται κανείς σήμερα έννοιες όπως η αγορά ή ο πολιτισμός και η μόρφωση χωρίς την ελεύθερη μετακίνηση.
Για αυτό και τελικά το πιο δύσκολο δεν ήταν όλο αυτόν τον καιρό να βρεις μέτρα κατά της πανδημίας. Τα μέτρα είναι ίδια εδώ και αιώνες και έχουν να κάνουν πάντα με καραντίνες και αποκλεισμούς. Το δύσκολο ήταν να επιβληθούν και να γενικευθούν, να γίνουν αποδεκτά. Και παλιότερα άλλωστε δεν γίνονταν εύκολα δεκτά.
Το ερώτημα όμως πια δεν είναι τόσο τα μέτρα, όσο η κατανόηση ότι η ουσία τους δεν είναι «φυσική», δεν είναι φιλική με τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Και το επόμενο ερώτημα είναι αν και κατά πόσο οι πανδημίες προκύπτουν και από μία όλο και πιο αφύσικη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
