Κανένας άνθρωπος και καμία κοινωνία δεν μπορεί να λειτουργεί σε μία παρατεταμένη κατάσταση φόβου και ανασφάλειας, με διαρκή την αγωνία για το αύριο. Όχι γιατί δεν προσαρμόζεται ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες που δεν είχε φανταστεί ποτέ, όπως ένας πόλεμος. Αλλά γιατί σταδιακά χάνει τον συνεκτικό της ιστό και οι άνθρωποι υποχωρούν. Χωρίς ελπίδα για το αύριο, δεν υπάρχει και δημιουργικό παρόν.
Για αυτό δεν έχει παρά μόνο ιστορικό ενδιαφέρον, το να αναφέρεσαι στο πώς τα κατάφεραν οι παλιότερες γενιές, «σε πολύ χειρότερες καταστάσεις», αναφέροντας πείνες, φτώχια και πολέμους. Γιατί δεν ξέρουμε και με ακρίβεια τι τελικά κατάφεραν και με ποιο κόστος. Μήπως για παράδειγμα, οι σημερινές κρίσεις στην οικονομία ή οι κρίσεις αξιών και προτύπων, έρχονται ακριβώς και γιατί τα πράγματα παλιότερα δεν ήταν και τόσο καλά όσο νομίζουμε σήμερα.
Κανείς μας δεν θα βγει καλύτερος από τις κρίσεις της τελευταίας δεκαετίας. Ακόμα κι αν πάρουμε τα μαθήματα, διδαχθούμε, αλλάξουμε νοοτροπίες, τα πλήγματα που δεχθήκαμε, συλλογικά και προσωπικά είναι μεγάλα. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε όμως είναι τα ξεπεράσουμε. Να τα αφήσουμε στην άκρη δημιουργώντας τις συνθήκες που θα μας επιτρέπουν να συνεχίσουμε. Αυτό σημαίνει και η φράση «αγώνας στη ζωή».
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
