Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν 15 χρόνια από την περίοδο που εκλάπησαν από εκκλησίες και μοναστήρια της Ηπείρου, για να επιστρέψουν στον τόπο τους και να αποτελέσουν αντικείμενο έκθεσης για το κοινό της πόλης και όχι μόνο.
Ο λόγος για μία σειρά δεκάδων εικόνων που εκλάπησαν κυρίως τη δεκαετία του 2000 από την Ήπειρο, μαζί επίσης με κάποια εξαιρετικά ξυλόγλυπτα βημόθυρα, που όλα μαζί συναποτελούν την έκθεση με τίτλο «Από την αρπαγή στην επιστροφή», που εγκαινιάστηκε το πρωί του Σαββάτου από την υπ. Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Η έκθεση πραγματοποιείται στο νεότευκτο Κέντρο Προστασίας και Προβολής Ιστορίας της Τέχνης της Ιεράς Μητρόπολης Ιωαννίνων, σε έναν εξαιρετικό εκθεσιακό χώρο, που αναδεικνύει με τη μουσειογραφική του προσέγγιση και τα ίδια τα εκθέματα.
Στον εκθεσιακό χώρο εκτίθενται εικόνες και βημόθυρα που εντοπίστηκαν σε γκαλερί του εξωτερικού, ταυτοποιήθηκαν και τεκμηριώθηκαν, ότι ανήκουν και προέρχονται από την Ήπειρο, διεκδικήθηκαν και επαναπατρίστηκαν μέσα από δαιδαλώδεις διαδικασίες που απαιτούν πολύ κόπο και ακόμη περισσότερο χρόνο.
Στην έκθεση παρουσιάζονται μαζί με πλούσιο εποπτικό υλικό 24 εικόνες και 2 ζεύγη βημοθύρων που είχαν κλαπεί από ναούς της Μητροπόλεως Ιωαννίνων και ανευρέθηκαν.
Πρόκειται για εικόνες από το Βισοκό, το Μακρίνο, το Ηλιοχώρι, το Κουκούλι, αλλά και από τα Δερβίζιανα.
Η διαδικασία του εντοπισμού των εικόνων και των άλλων κλεμμένων κειμηλίων, ξεκίνησε συστηματικά μετά τη μεγάλη κλοπή στο Κουκούλι τα Χριστούγεννα του 2009, όταν με πρωτοβουλία τότε της Νομαρχίας Ιωαννίνων, με νομάρχη τον Αλ. Καχριμάνη άρχισε η διαδικασία της ανάρτησης των φωτογραφιών με τις εικόνες που είχαν κλαπεί και επίσης των φωτογραφιών που υπήρχαν στα αρχεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων.
Η αντίστροφη μέτρηση είχε αρχίσει, οι εικόνες άρχισαν να εντοπίζονται σε οίκους δημοπρασιών του εξωτερικού, για να φτάσουμε στο σήμερα, όπου πολλές έχουν ήδη επαναπατριστεί και εκατοντάδες άλλες, περιμένουν να ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία.
Εγκληματική δράση
Η υπ. Πολιτισμού Λ. Μενδώνη στάθηκε στη συνεργασία και τη συνέργεια που αναπτύσσεται στην Ήπειρο για τον εντοπισμό και την επιστροφή των εικόνων, παράλληλα όμως και στο πόσο δύσκολη είναι η διαδικασία του εντοπισμού, της ταυτοποίησης και της διεκδίκησης για τον επαναπατρισμό τους.
«Μαζί με το εμπόριο όπλων και το εμπόριο ναρκωτικών, το εμπόριο κλεμμένων πολιτιστικών αγαθών, μέσα από τα κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας, είναι εκείνο που αποφέρει τα μεγαλύτερα έσοδα στους αρχαιοκάπηλους σε όλον τον κόσμο. Μπορεί εμείς να λέμε, με βεβαιότητα ότι η εικόνα ή κάποιο άλλο κειμήλιο προέρχεται από τη χώρα μας και από συγκεκριμένη περιοχή, όμως θα πρέπει κιόλας να το αποδείξουμε και να κινηθούμε, όχι με βάση τον αρχαιολογικό νόμο της Ελλάδας, αλλά με βάση τους αρχαιολογικούς νόμους και το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει και εφαρμόζεται στη χώρα, όπου έχουν εντοπιστεί τα κλαπέντα αντικείμενα», ανέφερε. Έπλεξε μάλιστα το εγκώμιο του περιφερειάρχη Αλ. Καχριμάνη, λέγοντας πως αν δεν είχε ξεκινήσει την αναζήτηση από το 2009 δε θα είχαμε φτάσει στον επαναπατρισμό των εικόνων.
Εντοπίστηκαν και άλλες εικόνες
Η είδηση της ημέρας δόθηκε από τον μητροπολίτη Ιωαννίνων κ.κ Μάξιμο που έκανε γνωστό πως ο πατέρας Νεκτάριος που υπηρετεί στη Μητρόπολη και ασχολείται συστηματικά με την παρακολούθηση δημοπρασιών σε γνωστούς οίκους του εξωτερικού και ο οποίος είχε εντοπίσει κάποιες από τις εικόνες που επαναπατρίστηκαν, εντόπισε κι άλλες κλεμμένες εικόνες το τελευταίο διάστημα και ήδη έχουν κινηθεί οι διαδικασίες ενημέρωσης της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης του υπ.Πο και των εισαγγελικών αρχών.
Η Βασιλική Παπαγεωργίου, προϊσταμένη της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του υπ. Πολιτισμού και η αναπλ. προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων Βαρ. Παπαδοπούλου αντίστοιχα παρουσίασαν συνοπτικά το πλαίσιο της αναζήτησης και της διεκδίκησης για την επιστροφή των εικόνων.
Ο Αλ. Καχριμάνης αναφέρθηκε στο ιστορικό της προσωπικής του ενασχόλησης με την αναζήτηση και τον εντοπισμό των εικόνων, μέχρι και στο δικαστήριο που ολοκληρώθηκε πριν μερικούς μήνες στα Ιωάννινα.
«Φτάσαμε σε σημείο στο δικαστήριο να μας βγάλουν τρελούς ή ψεύτες. Ακούστηκαν διάφορα πράγματα εκεί μέσα, αλλά το σημαντικό είναι, ότι από όταν ξεκινήσαμε την προσπάθεια αυτή, σταμάτησαν οι κλοπές και ήδη έχουν επιστρέψει πολλές εικόνες και ελπίζουμε, ότι θα βρεθούν και θα επιστρέψουν κι άλλες», ανέφερε ο Αλ. Καχριμάνης.
Χαιρετισμό απηύθυνε στην αρχή της εκδήλωσης και ο δήμαρχος Ιωαννίνων Μ. Ελισάφ αναφερόμενος στη σημασία της επιστροφής των κειμηλίων, και για το θρησκευτικό συναίσθημα των πολιτών που επλήγη βάναυσα από τη λεηλασία των εκκλησιών και των μοναστηριών.
Ώρες λειτουργίας
Ακολούθησε περιήγηση στους χώρους της έκθεσης, αλλά και στους χώρους της μόνιμης συλλογής.
Η έκθεση και το Κέντρο Προστασίας και Προβολής Ιστορίας και Τέχνης της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων θα παραμένουν ανοιχτά Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή-Σάββατο από τις 11:00 π.μ. έως τις 14:00 μ.μ.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
