Από την ευθανασία έως την ευγονική, η πρώτη μεγάλη έρευνα για τις ηθικές και τεχνολογικές στάσεις στην Ελλάδα σκιαγραφεί μια κοινωνία επιφυλακτική
Η πλειονότητα των Ελλήνων δεν δείχνει εμπιστοσύνη στην Τεχνητή Νοημοσύνη όσον αφορά τον ρόλο της στη δημοκρατία και τις ανθρώπινες σχέσεις μέχρι το 2040, ούτε επιθυμεί τη δημιουργία προηγμένων αλγορίθμων ικανών να εκτελούν πολύπλοκες πνευματικές εργασίες χωρίς ανθρώπινη επίβλεψη.
Ταυτόχρονα, αρνούνται κατηγορηματικά τη χρήση ρομπότ με AI για τη φροντίδα ηλικιωμένων ή ασθενών στο σπίτι. Τα ευρήματα αυτά προέρχονται από την πρώτη πανελλαδική έρευνα της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και Τεχνοηθικής (ΕΕΒΤ), που πραγματοποιήθηκε την άνοιξη του 2025 σε δείγμα 1.207 πολιτών άνω των 17 ετών.
Σύμφωνα με την έρευνα, το 78% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα διαβρώσει τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα στα επόμενα 15 χρόνια, ενώ το 62% θεωρεί πως θα έχει αρνητική επίδραση στη δημοκρατία. Μόνο το 13% δηλώνει εμπιστοσύνη σε αυτόνομα συστήματα AI χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Παράλληλα, το 73% απορρίπτει την ιδέα ένα ρομπότ να φροντίζει συγγενείς στο σπίτι, επικαλούμενο είτε έλλειψη εμπιστοσύνης είτε πολιτισμικούς λόγους.
Σε ερώτηση για το αν χρειάζεται έλεγχος στο περιεχόμενο του Διαδικτύου, το 56% απάντησε ότι είναι απαραίτητος για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, ενώ το 36% τον θεωρεί αναγκαίο για την αποτροπή εγκληματικών πράξεων. Αντιθέτως, μόνο το 21% βλέπει αυτόν τον έλεγχο ως περιορισμό της ελευθερίας πληροφόρησης.
Ευθανασία με αποδοχή, ευγονική με απόρριψη
Στο πεδίο της βιοηθικής, οι Έλληνες εμφανίζονται πιο ανοιχτοί στην ιδέα της ενεργητικής και παθητικής ευθανασίας, αλλά αντιτίθενται στην ευγονική, ενώ παραμένουν διχασμένοι στο ζήτημα της αμοιβής για τις παρένθετες μητέρες.
Πιο συγκεκριμένα, το 43% υποστηρίζει την ενεργητική ευθανασία για ασθενείς τελικού σταδίου που υποφέρουν, ενώ άλλο ένα 28% συμφωνεί με την προϋπόθεση της συγκατάθεσης της οικογένειας, συγκεντρώνοντας έτσι πλειοψηφία 71%. Παθητική ευθανασία -όπως η διακοπή υποστήριξης σε ασθενείς σε μη αναστρέψιμο κώμα- εγκρίνεται από έξι στους δέκα.
Στην ερώτηση αν οι πολίτες θα ήθελαν να έχουν το δικαίωμα να δίνουν εκ των προτέρων δεσμευτικές οδηγίες για τη μελλοντική ιατρική τους φροντίδα, το 33% απαντά θετικά, ενώ το 20% θα επέλεγε να ορίσει κάποιον εκπρόσωπο για να αποφασίζει εκ μέρους του.
Όσον αφορά την ευγονική -την επιλογή χαρακτηριστικών παιδιού μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης- το 72% δηλώνει αντίθετο. Μόνο το 12% θα επέλεγε να διαμορφώσει τα φυσικά γνωρίσματα του παιδιού του, ενώ το 7% θα προτιμούσε επιλογή μόνο φύλου.
Στο ζήτημα της παρένθετης μητρότητας, το 62% θεωρεί πως η γυναίκα που κυοφορεί δεν έχει δικαίωμα να κρατήσει το παιδί, ενώ ως προς την αμοιβή της οι απόψεις είναι σχεδόν ισομερώς μοιρασμένες (47% υπέρ, 45% κατά).
Ο πρόεδρος της ΕΕΒΤ, Χαράλαμπος Τσέκερης, σχολίασε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η επιφυλακτικότητα απέναντι στην AI συνδέεται με την αίσθηση πολιτικής αδυναμίας των πολιτών, τον παραδοσιακό ρόλο της οικογένειας στην ελληνική κοινωνία και την ανάγκη διατήρησης ανθρωποκεντρικών ορίων. Όπως επισημαίνει, «η ηθική πρέπει να διαμορφώνει το πλαίσιο για πιο βιώσιμα και δίκαια τεχνολογικά μέλλοντα».
Με πληροφορίες από ΑΠΕ – ΜΠΕ
