Οι υψηλές θερμοκρασίες στο εσωτερικό του μητροπολιτικού ναού κατά την πυρκαγιά του Νοεμβρίου δημιούργησαν ένα παχύ στρώμα λιπαρής αιθάλης στις μοναδικές τοιχογραφίες, τις εικόνες και τα ξυλόγλυπτα
Εντυπωσιακές εικόνες από τις εργασίες καθαρισμού και αποκατάστασης που εξελίσσονται με γρήγορο ρυθμό
Με προσεκτικές, σχεδόν «χειρουργικές» κινήσεις ο συντηρητής έργων τέχνης Γιάννης Λιούγκος και οι συνεργάτες του προσπαθούν να απομακρύνουν το παχύ στρώμα αιθάλης που κάλυψε τις αγιογραφίες – τοιχογραφίες στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Αθανασίου στα Ιωάννινα, μετά την καταστροφική πυρκαγιά τα ξημερώματα της 6ης Νοεμβρίου του 2024.
Οι εργασίες καθαρισμού και αποκατάστασης των αγιογραφιών του ναού έχουν ξεκινήσει πριν τα Χριστούγεννα και συνεχίζονται με εντατικό ρυθμό, με τα πρώτα αποτελέσματα από τα σημεία που έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες, στην κόγχη του Ιερού να είναι εντυπωσιακά.
Η αποκατάσταση της ζημιάς που υπέστησαν οι αγιογραφίες του μητροπολιτικού ναού από την πυρκαγιά δεν είναι μία εύκολη υπόθεση, καθώς όπως ανέφερε ο κ. Λιούγκος, οι υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύχθηκαν στο εσωτερικού του Ναού, προκάλεσαν εκτεταμένες φθορές ειδικά στα σημεία κοντά στον γυναικωνίτη όπου και εκδηλώθηκε η πυρκαγιά.
«Η αιτία για αυτό ήταν ότι στη διάρκεια της πυρκαγιάς κάηκαν και κάποια λάδια με αποτέλεσμα να έχουμε ένα παχύ στρώμα λιπαρής αιθάλης στις αγιογραφίες – τοιχογραφίες στις εικόνες και στα ξυλόγλυπτα μέρη, όπως το τέμπλο, ο άμβωνας, το δεσποτικό και αλλού. Η λιπαρή αιθάλη κολλάει στη ζωγραφική, αλλοιώνοντας τα οργανικά υλικά, όπως είναι τα συνδετικά, οι κόλλες, τα βερνίκια. Στις τοιχογραφίες δε, αλλοιώνονται ακόμη και οι συμπληρώσεις που είχαν γίνει την περίοδο της αποκατάστασης πριν μερικά χρόνια. Ακόμη πιο δύσκολη είναι η κατάσταση των εικόνων και των ξύλινων τμημάτων, όπου η λιπαρή αιθάλη έχει «φουσκώσει» τη ζωγραφική από το ξύλο, αλλοιώνοντας ακόμη και τα χρώματα. Τεχνικά, λύνονται βέβαια αυτά τα ζητήματα και οι εικόνες αποκαθίστανται όπως και πριν, ακολουθώντας πάντα συγκεκριμένους κανόνες συντήρησης και χρησιμοποιώντας όσο γίνεται πιο φυσικά υλικά», ανέφερε ο κ. Λιούγκος.
Μοναδική αγιογράφηση και ιδιαίτερο τέμπλο
Ο κ. Λιούγκος έχει εργαστεί και στο παρελθόν στον μητροπολιτικό ναό του Αγ. Αθανασίου με τη συντήρηση και την αποκατάσταση των τοιχογραφιών, με τις εργασίες να φέρνουν στο προσκήνιο τα προηγούμενα χρόνια μία εικόνα του εσωτερικού του Ναού που ανέδειξε την ιδιαιτερότητά του.
Μία παράμετρος εξαιρετικά σημαντική όπως ανέφερε, λόγω του ότι οι τοιχογραφίες του Ναού δημιουργήθηκαν από τον σπουδαίο αγιογράφο Θεοδόσιο που υπογράφει τις περισσότερες τοιχογραφίες του Ναού μαζί με τον γιο του Κωνσταντίνο, επηρεασμένοι και οι δύο από την τεχνοτροπία των αγιογράφων του Τσεπελόβου και του Καπεσόβου.
«Είναι οι τελευταίοι που χρησιμοποίησαν τη νωπογραφία (σ.σ fresco) με εξαιρετική τεχνική και με πολύ καλή ποιότητα ζωγραφικής. Επίσης όμως και το τέμπλο της Μητρόπολης που κατασκευάστηκε από τους ξακουστούς ξυλογλύπτες της οικογένειας Σκαλιστή από το Τούρνοβο (Γοργοπόταμος Μαστοροχωρίων) είναι μοναδικό στην Ήπειρο και εξαιρετικό δείγμα ξυλογλυπτικής με σημαντικές λεπτομέρειες και παραστάσεις, αποδεικνύοντας το υψηλότατο επίπεδο των τεχνιτών», ανέφερε ο κ. Λιούγκος.
Μεταξύ των τοιχογραφιών που ξεχωρίζουν αναμφίβολα στον Μητροπολιτικό Ναό είναι και αυτή του Νεομάρτυρος Αγίου Γεωργίου, Πολιούχου των Ιωαννίνων που χρονολογείται στο 1838, αμέσως μετά το μαρτύριό του. «Είναι η πρώτη αγιογράφηση του Νεομάρτυρος Αγίου Γεωργίου σε τοίχο, την εποχή αμέσως μετά το μαρτύριό του που συνέπεσε με την περίοδο αγιογράφησης του Ναού, κάτι που πιθανώς μας δείχνει, ότι οι ζωγράφοι ίσως να γνώριζαν τον ίδιο τον Νεομάρτυρα και τον αποτύπωσαν με τέτοια πιστότητα», πρόσθεσε ο κ. Λιούγκος.
Ευχαριστίες
Καταλήγοντας εξέφρασε θερμές ευχαριστίες προς όλους όσοι βοήθησαν από την πρώτη στιγμή μετά την πυρκαγιά ώστε να «τρέξουν» οι διαδικασίες, να ολοκληρωθούν οι μελέτες και να ξεκινήσουν οι εργασίες.
«Ιδιαίτερες ευχαριστίες πρέπει να εκφράσουμε προς τον σεβασμιότατο Μητροπολίτη κ.κ Μάξιμο που ασχολήθηκε ενεργά από την πρώτη στιγμή για το συντονισμό των ενεργειών, τις υπηρεσίες του υπ. Πολιτισμού που ολοκλήρωσαν σε γρήγορο χρόνο τις μελέτες συντήρησης και αναστήλωσης, την Περιφέρεια Ηπείρου, τη Βουλή των Ελλήνων και τους ιδιώτες που ανταποκρίθηκαν και συνεχίζουν να ανταποκρίνονται», κατέληξε ο κ. Λιούγκος.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
