Δεν είναι σίγουρα στην καλύτερη κατάσταση που θα μπορούσε να βρίσκεται, από την άλλη όμως η υφιστάμενη πραγματικότητα δεν είναι και δραματική, όπως καταγραφόταν άλλωστε μέχρι και πριν μερικά χρόνια, με ευαίσθητους οικολογικούς δείκτες να χτυπούν το καμπανάκι του κινδύνου. Ο λόγος για τη λίμνη Παμβώτιδα που αποτέλεσε επίκεντρο των διαχειριστικών δράσεων που υλοποίησε η Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Ηπείρου στο πλαίσιο του ΥΜΕΠΕΡΑΑ του υπ. Περιβάλλοντος. Μία σειρά έργων και δράσεων που ανέδειξαν κάποιους σοβαρούς προβληματισμούς για την περιβαλλοντική και οικολογική κατάσταση ειδών και οικοτόπων στην Παμβώτιδα, καταλήγοντας επιπλέον και σε προτάσεις για την καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων και της άμβλυνσης των πιέσεων που υφίσταται η λίμνη κυρίως λόγω της αυξανόμενης τουριστικής δραστηριότητας.
Από το σύνολο των δράσεων που υλοποιήθηκαν και παρουσιάστηκαν την πρώτη ημέρα ενός τριημέρου εκδηλώσεων στο Epirus Palace, ξεχωρίζουν η πρόταση καθορισμού της οικολογικής στάθμης της Παμβώτιδας και αφετέρου οι προτάσεις για την προώθηση της αναψυχής και του τουρισμού μαζί με τη μελέτη φέρουσας ικανότητας και διαχείρισης των επισκεπτών. Πρόκειται για τη μελέτη που είχε παρουσιάσει πριν μερικούς μήνες σε αποκλειστικότητα η εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» το ITV και η οποία έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον ειδικά σε σχέση με τα καραβάκια και τη λιμναία συγκοινωνία.
Το στοίχημα της αειφορίας
Η προϊσταμένη της Μονάδας Διαχείρισης Κατερίνα Χιωτέλη τόνισε πως αυτό που θα πρέπει να έχουν υπόψιν τους όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς και οι υπηρεσίες είναι πως ο σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον είναι μία αυτονόητη διαδικασία που θα διατηρήσει και την δυναμική των πόρων και την αειφορική ανάπτυξη, χωρίς να υποβαθμίζεται η οικονομική δραστηριότητα. «Το σημείο – κλειδί είναι να βρούμε τη χρυσή τομή ανάμεσα στην ανάπτυξη δίχως όρους και προϋποθέσεις και την υπονόμευση του φυσικού περιβάλλοντος με την αειφορική ανάπτυξη και τη διατήρηση των απαραίτητων πόρων, μέσω της ανάπτυξης και χρήσης διαχειριστικών εργαλείων. Έγιναν πολλά σε αυτήν την περίοδο που ολοκληρώνεται, αλλά σίγουρα μπορούν να γίνουν πολλά περισσότερα», ανέφερε η κα Χιωτέλη.
Ισορροπεί το σύστημα αυξομείωσης της στάθμης
Η πρώτη μελέτη που παρουσιάστηκε, αφορούσε στην πρόταση καθορισμού της οικολογικής στάθμης της λίμνης και έγινε από τον Δημ. Παπαδήμο, από το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων – Υγροτόπων. Οι μελετητές αποδέχονται καταρχάς τον καθορισμό των ορίων της στάθμης που είναι το 469,04 για τη στάθμη της υπερχείλισης και το 469,54 για την ανάσχεση των πλημμυρών. Με βάση αυτές τις μετρήσεις, οι μελετητές ανάλυσαν ανά περιόδους τις αυξομειώσεις της στάθμης και τις επιπτώσεις που έχει στην ιχθυοπανίδα, την ορνιθοπανίδα και τα μακρόφυτα της λίμνης. Όπως ανέφερε ο κ. Παπαδήμος είναι κοινά αποδεκτό, πως την τελευταία δεκαετία το σύστημα της αυξομείωσης της στάθμης έχει ισορροπήσει και δεν καταγράφονται δραματικές αυξομειώσεις, αλλά μάλλον αναμενόμενες ανάλογα με τις περιόδους και τα χαρακτηριστικά τους.
Οι μελετητές καταλήγουν σε δύο προτάσεις. Η πρώτη είναι η διασφάλιση της αντιπλημμυρικής προστασίας των παραλίμνιων περιοχών, κάτι που σημαίνει ότι το θυρόφραγμα θα πρέπει να ανοίγει όταν χρειάζεται, αλλά με μέτρο, ώστε η ελάχιστη στάθμη να μην πέφτει κάτω από το όριο των 469,10. Από τον Ιούνιο και μετά που καταγράφεται η μεγαλύτερη πτώση της στάθμης μέχρι και τον Νοέμβριο, θα πρέπει να περιοριστεί η ποσότητα του νερού που χρησιμοποιείται για άρδευση και σε καμία περίπτωση να μην ξεπερνά συνολικά τα 1,2 εκ. κυβικά μέτρα νερού στη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου.
Η δεύτερη πρόταση έχει να κάνει με τον τρόπο μέτρησης της στάθμης, με τους μελετητές να προτείνουν την εγκατάσταση ενός σύγχρονου συστήματος παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο, αντί της ταινίας που υπάρχει σήμερα στο θυρόφραγμα και ελέγχεται κατόπιν αυτοψίας.
STOP στα ηλεκτροκίνητα καραβάκια
Η Μαρία Κατσακιώρη από το Μουσείο Γουλανδρή ήταν εκείνη που μίλησε για τις προτάσεις προώθησης της αναψυχής και του αειφόρου τουρισμού στα Ιωάννινα, με ιδιαίτερη αναφορά στα καραβάκια που χρησιμοποιούνται για τους συγκοινωνιακούς πλόες στη λίμνη. Η κα Κατσακιώρη επισήμανε ότι τα καραβάκια χρήζουν λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης πλην όμως οι μηχανές τους δε μπορούν να χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια καθώς αυτό απαγορεύεται από τη Νομοθεσία. «Η αντικατάσταση των μηχανών που έχουν τα καραβάκια είναι επιβεβλημένη για λειτουργικούς και αισθητικούς σκοπούς. Όμως αυτό δε γίνεται με ηλεκτροκινητήρες γιατί τα καραβάκια είναι χαρακτηρισμένα ως επιβατηγά και όχι ως τουριστικά και η Νομοθεσία δεν επιτρέπει την ηλεκτροκίνηση παρά μόνο στα τουριστικά σκάφη. Επίσης, για τον αριθμό των επιβατών τους, γίνονται μόνον εκτιμήσεις καθώς υπολογίζεται ότι εκτελούνται 7.300 δρομολόγια το χρόνο από και προς το Νησί, αυτό όμως δε μπορούμε να το βεβαιώσουμε καθώς ισχύει το καθεστώς εξαίρεσης των εισιτηρίων των καραβιών από την απόδοση ΦΠΑ και έτσι βασιζόμαστε μόνο σε στοιχεία που δίνουν οι λεμβούχοι», ανέφερε.
Η φέρουσα ικανότητα
Η Δήμητρα Ψημμένου από την ΟΙΚΟΜ ΕΠΕ τόνισε πως η μελέτη κατατείνει στο ότι η φέρουσα ικανότητα της λίμνης είναι μέχρι τρία πλοιάρια σε ταυτόχρονη πορεία πλεύσης είτε προς το Νησί είτε προς τον Μόλο και άλλα τρία σε πορεία πλεύσης για το δρομολόγιο Πέραμα – Νησί (σ.σ. το οποίο δεν εκτελείται).
Σημείωσε ακόμη πως δεν παρατηρείται υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας, όμως τις περιόδους αιχμής, δεν τηρείται το επίσημο πρόγραμμα των δρομολογίων και πραγματοποιούνται πρόσθετα δρομολόγια, υπερβαίνοντας κατά πολύ τη φέρουσα ικανότητα.
Η αναφορά Φίλιου στους «προύχοντες»
Χαιρετισμό στην αρχή της εκδήλωσης απηύθυνε ο τέως Πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης της Παμβώτιδας Φιλ. Φίλιος που σημείωσε πως πλέον υπάρχει η ευκαιρία αναβάθμισης του οικοσυστήματος της λίμνης.
«Και γι’ αυτό απευθύνομαι σε φίλιους και μη φίλιους προς εμένα, προύχοντες της πόλης, να δώσουμε από κοινού λύσεις γιατί θα χρειαστεί να σπάσουμε αυγά. Στο παρελθόν και μέχρι σήμερα πολλοί χαϊδεύτηκαν και με τις πράξεις τους ξέφυγαν από τα πρέποντα. Έχουμε υποχρέωση να κάνουμε τομές και να αντικαταστήσουμε ό,τι δεν είναι συμβατό με την εποχή και την τεχνολογία», ανέφερε.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
