Σε κλίμα έντονης συγκίνησης και ενόψει της θλιβερής επετείου από το Ολοκαύτωμα των Λιγκιάδων που αποτελεί μία από τις μελανότερες σελίδες της Γερμανικής Κατοχής στην Ήπειρο, αλλά και εξαιτίας του συναισθηματικού φορτίου από την παρουσία του μοναδικού επιζώντα της σφαγής, του Παν. Μπαμπούσκα και πολλών απογόνων των θυμάτων, πραγματοποιήθηκε η έναρξη του Επιστημονικού Συνεδρίου και των τετραήμερων φέτος εκδηλώσεων μνήμης. Η έναρξη των εκδηλώσεων πραγματοποιήθηκε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους το απόγευμα της Πέμπτης με την πρώτη συνεδρία της Επιστημονικής Συνάντησης με τίτλο «Λιγκιάδες 1943 – Ο Πόλεμος, η Κατοχή και η Αντίσταση στα Γιάννενα και την Ήπειρο».
Παράλληλα με το συνέδριο στα Γενικά Αρχεία του Κράτους φιλοξενείται και η έκθεση τεκμηρίων με τίτλο «Τα Ιωάννινα και η Ήπειρος στην Κατοχή και την Αντίσταση 1940-1944», που εγκαινιάστηκε μετά το πέρας της πρώτης συνεδρίας.
Εκτός από τις επιστημονικές προσεγγίσεις όμως για τα Ολοκαυτώματα στην Ελλάδα, εκείνο που ξεχώρισε την Πέμπτη, ήταν η ομιλία του Αθανάσιου Παπαδόπουλου, δημάρχου Καλαβρύτων και προέδρου του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών της Ελλάδος που αριθμεί σήμερα 131 μέλη. Ο κ. Παπαδόπουλος με εύγλωττη τη συγκίνησή του στην ομιλία του αναφέρθηκε στον κοινό πόνο που μοιράζονται οι απόγονοι των θυμάτων των Ολοκαυτωμάτων από τους Γερμανούς ναζί αλλά και των δύο Ολοκαυτωμάτων που προκλήθηκαν από τον Βουλγαρικό στρατό και τους Βούλγαρους ατάκτους.
Επεσήμανε πως σε κάθε χωριό και σε κάθε πόλη όπου σημειώθηκαν εκτελέσεις και σφαγές ακόμη και σήμερα 80 και πλέον χρόνια μετά, το τραύμα παραμένει ανοιχτό και αυτός είναι ο λόγος που η ιστορία των Ολοκαυτωμάτων θα πρέπει να αποτελέσει εκτός από αντικείμενο της επιστημονικής έρευνας και αντικείμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας.
«Κάθε επίσκεψή μου σε ένα Μαρτυρικό Χωριό είναι ένα προσωπικό προσκύνημα. Η μητέρα μου έχασε τρεις αδελφούς της και τον πατέρα της στη σφαγή των Καλαβρύτων και αυτό το τραύμα δεν έκλεισε ποτέ. Και δεν πρόκειται να κλείσει, όσο διάστημα η Γερμανία δεν προχωρά στην καταβολή των αποζημιώσεων, εξακολουθώντας να καλύπτεται πίσω από το επιχείρημα των δήθεν αντιποίνων σε βάρος των τοπικών πληθυσμών. Αντίποινα δε νοούνται σε βάρος βρεφών ενός μηνός, σε βάρος γυναικόπαιδων, σε βάρος αμάχων που δεν έφταιξαν σε τίποτε. Αυτά είναι εγκλήματα πολέμου και θα πρέπει να διδασκόμαστε από αυτά», ανέφερε μεταξύ άλλων.
Το λόγο πήρε στη συνέχεια ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Λιγκιάδων Κων. Φούκας που αναφέρθηκε στο Ολοκαύτωμα των Λιγκιάδων τον Οκτώβριο του 1943 και ακολούθησε ο ιστορικός ερευνητής Αλ. Ράπτης.
Το πρόγραμμα του Σαββάτου και της Κυριακής
Το πρόγραμμα κορυφώνεται αύριο Κυριακή με την επίσημη τελετή μνήμης στο μνημείο του Ολοκαυτώματος στους Λιγκιάδες, τις καταθέσεις στεφάνων και την κεντρική ομιλία.
Το σημερινό πρόγραμμα έχει ως εξής:
ΣΑΒΒΑΤΟ 4 Οκτωβρίου 2025 Λιγκιάδες-Ξενοδοχείο The View
Ε΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 10.00 – 11.30 «Λιγκιάδες 1943»
Προεδρία: Τριαντάφυλλος Αλμπάνης (Καθηγητής, τ. Πρύτανης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων)
Αλέκος Ράπτης (ιστορικός ερευνητής): «Η 1η μεραρχία ορεινών καταδρομών «Εντελβάις», το Ολοκαύτωμα των Λιγκιάδων»
Αμαλία Παπαϊωάννου (επιμελήτρια του Μουσείου Θυμάτων Ναζισμού Διστόμου): «Η αμφίβολη μνήμη ενός αμφίβολου γεγονότος: βιασμοί γυναικών από άνδρες των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής στις μαζικές»
Άννα Μανδυλαρά (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων): «Μακρύ ταξίδι της Μνήμης μέσα στη Λήθη: Λιγκιάδες, 1943 – 2025»
Κώστας Φούκας (πρόεδρος Τοπικής Κοινότητας Λιγκιάδων): «Αποδείξεις ενός εγκλήματος: τεκμήρια του σήμερα»
Μαρτυρίες Ελευθέριος Γεράκος, Ιωάννης Ζώτος, Γεώργιος Λιούρης, Αναστάσιος Λώλης, Παναγιώτης Μπαμπούσκας, Στέφανος Σιαφάκας, Νικόλαος Παππάς, Νικόλαος Φούκας
Στρογγυλό τραπέζι
12.00 – 14.00 «Η διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων και οφειλών προς την Ελλάδα και τα Μαρτυρικά Χωριά»
Συντονισμός: Φιλήμων Καραμήτσος (δημοσιογράφος)
Ομιλητές: Αλέξανδρος Καχριμάνης, Περιφερειάρχης Ηπείρου, Θωμάς Μπέγκας, Δήμαρχος Ιωαννιτών, Ζωή Κωνσταντοπούλου, Νομική εκπρόσωπος της Κοινότητας Λιγκιάδων για τις γερμανικές αποζημιώσεις, Χριστίνα Σταμούλη, Δικηγόρος, διαχειρίστρια του Αρχείου Ιωάννη Ε. Σταμούλη, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, πρώην Πρόεδρος Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών, Αθανάσιος Παπαδόπουλος, Δήμαρχος Καλαβρύτων, Πρόεδρος Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών της Ελλάδος, Ιωάννης Σταθάς, Δήμαρχος Διστόμου, Ιγνάτιος Καϊτεζίδης, Δήμαρχος Χορτιάτη, Αθανάσιος Ντάνης, Δήμαρχος Παραμυθιάς, Γεράνης Μιχαήλ, Πρόεδρος ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας, Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Πυλαίας-Χορτιάτη, πρώην Πρόεδρος Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών Ελλάδος, Γεώργιος Βογιατζής, Δήμαρχος Δοξάτου Δράμας, Κωνσταντίνος Φούκας, Πρόεδρος Μαρτυρικής Κοινότητας Λιγκιάδων, Κωνσταντίνα Χήτα, Πρόεδρος Μαρτυρικής Κοινότητας Κλεισούρας Δήμου Καστοριάς, Μιχάλης Μάρος, Πρόεδρος Μαρτυρικής Κοινότητας Δροσοπηγής Δήμου Φλώρινας.
Παράλληλες εκδηλώσεις
ΣΑΒΒΑΤΟ 4 Οκτωβρίου
18.30: Επιμνημόσυνη δέηση στο παλιό κενοτάφιο-οστεοφυλάκιο του Ιερού Ναού Αγ. Γεωργιου Λιγκιάδων.
19.00: Εγκαίνια έκθεσης αρχειακού φωτογραφικού υλικού της ιστορίας των Λιγκιάδων με δύο θεματικές ενότητες: Α΄ θεματική ενότητα: η πνευματική και πολιτιστική κληρονομιάς του χωριού στο πέρασμα των αιώνων. Β΄ θεματική ενότητα: τα εγκλήματα πολέμου κατά αμάχων της 1ης ορεινής μεραρχίας ορεινών καταδρομών «Εντελβάις» και η δράση των αντιστασιακών οργανώσεων στην περιοχή.
20.00: Λαμπαδηφορία, στους δρόμους του μαρτυρικού χωριού.
21.30: Mουσική συναυλία, αφιέρωμα στα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη και του Γρηγόρη Μπιθικώτση, με την «Λαϊκή Ορχήστρα του Γρηγόρη Μπιθικώτση». Καλλιτεχνική Διεύθυνση και ερμηνεία Γρηγόρης Γ. Μπιθικώτσης.
ΚΥΡΙΑΚΗ 5 Οκτωβρίου – Λιγκιάδες
Επιμνημόσυνη δέηση στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου
Κεντρική ομιλία στο χώρο του Ηρώου, προσκλητήριο νεκρών, κατάθεση στεφάνων.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
