Λιγκιάδες, Καλάβρυτα, Δίστομο, Κομμένο, Χορτιάτης, Κάνδανος, Δομένικο… Ελάχιστα μόνον από τα χωριά της Ελλάδας που σβήστηκαν από το χάρτη μέσα σε λίγες μόνο ώρες από τη θηριωδία της πολεμικής μηχανής των Γερμανών ναζί από το καλοκαίρι του 1943 μέχρι το τέλος του έτους. Χιλιάδες άμαχοι νεκροί… Γυναίκες, παιδιά, μωρά, βρέφη… Ηλικιωμένοι… Κατεστραμμένα σπίτια, περιουσίες… Πλιάτσικο… Ορδές βαρβάρων που επέδειξαν πρωτοφανή βαρβαρότητα με τις πράξεις τους, που έμειναν ατιμώρητες και το ίδιο παραμένουν μέχρι σήμερα…
Η μνήμη είναι μονόδρομος απέναντι στη λήθη της ιστορίας, αλλά και απέναντι σε όλους εκείνους που θέλουν να ξεχαστούν οι φρικαλεότητες των προγόνων τους. ίσως γιατί και σήμερα, κάπου αλλού, στη γειτονιά μας, εκτελούνται παρόμοια εγκλήματα πολέμου, με τα θύματα του παρελθόντος να γίνονται οι θύτες του παρόντος.
Κι όμως, εκτός από τη μνήμη, ενεργή παραμένει και η διεκδίκηση της απόδοσης των οφειλομένων προς την πατρίδα, προς τις οικογένειες των θυμάτων, στους απογόνους εκείνων που έφυγαν χωρίς να φταίνε σε κάτι… Που έπεσαν θύματα αντιποίνων όπως λέει και σήμερα η Γερμανική πλευρά… Αντίποινα όμως απέναντι σε ποιους; Στα βρέφη και τα μωρά; Στις γυναίκες που προσπαθούσαν να επιβιώσουν οι ίδιες και οι οικογένειές τους μέσα στην πείνα της Κατοχής;
Όλα αυτά μαζί με το διαρκές αίτημα της συνέχισης του αγώνα για τη διεκδίκηση και απόδοση των Γερμανικών αποζημιώσεων βρέθηκαν στο επίκεντρο των εκδηλώσεων μνήμης στους Λιγκιάδες, 82 χρόνια μετά το Ολοκαύτωμα του χωριού στις 3 Οκτωβρίου του 1943.
Παρών και ο μοναδικός επιζών της ημέρας εκείνης, ο Παν. Μπαμπούσκας, βρέφος 14 μηνών τότε που έμεινε ζωντανό, δίπλα στη νεκρή μητέρα του, έχοντας ένα τραύμα από ξιφολόγχη στην πλάτη του. Την Κυριακή ήταν ο πρώτος που κατέθεσε στεφάνι στη μνήμη της μητέρας του και των άλλων θυμάτων στους Λιγκιάδες.
Με την τελετή μνήμης ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις στους Λιγκιάδες με ένα τετραήμερο Επιστημονικό Συνέδριο εξαιρετικά ουσιαστικής και όχι μόνο συμβολικής αξίας και σημασίας. Μετά τη Θεία Λειτουργία στο Ι.Ν του Αγίου Γεωργίου, εψάλη επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο των Λιγκιάδων και ακολούθησαν καταθέσεις στεφάνων. Εκτός από τον μοναδικό επιζώντα, ιδιαίτερα συγκινητικές οι στιγμές της κατάθεσης στεφάνου από τους εκπροσώπους του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών, όπως και από την Αλεξάνδρας Σάντα, κόρη του ηρωικού αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης Λάκη Σάντα.
«Πάγος» στην εκπροσώπηση της Γερμανίας
Για πρώτη φορά μετά από χρόνια, δεν υπήρξε εκπροσώπηση από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση της Γερμανίας μέσω των προξενικών αρχών ή των Συνδέσμων Φιλίας και Συνεργασίας και αυτό όχι τυχαία, καθώς αποτελεί μία νέα συνθήκη για το Δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών που ζητά να καταργηθεί το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον, μια δομή που όπως τελικά αποδεικνύεται σκοπό έχει να συγκαλύψει τις ευθύνες της γερμανικής πλευράς μέσα από αποπροσανατολιστικές μικρό-χρηματοδοτήσεις δράσεων στους μαρτυρικούς τόπους. Αποδεικνύεται στην πράξη μια δομή – παρωδία η οποία εντάσσεται στο γενικότερο σχέδιο της γερμανικής πλευράς που έχει στον πυρήνα του την επιδίωξη να ξεχαστεί ή διεκδίκηση των οφειλών.
Έτσι, όπως αναφέρει η σχετική απόφαση, μέχρι η γερμανική πλευρά αναθεωρήσει την απαράδεκτη στάση της παροτρύνει τους δημάρχους των περιοχών που ανήκουν στο Δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών «Ελληνικά Ολοκαυτώματα 1940 – 1945» να εξαιρούν απ’ τις προσκλήσεις των επετειακών εκδηλώσεων των Ολοκαυτωμάτων την Πρεσβεία της Γερμανίας, όπως και έγινε στους Λιγκιάδες.
Χαιρετισμοί και δεσμεύσεις
Την Ελληνική Βουλή εκπροσώπησε ο βουλευτής Ιωαννίνων Γ. Αμυράς που στο χαιρετισμό του ανέφερε την πρόθεση σε συνεργασία με τον δήμο Ιωαννιτών και την Κοινότητα Λιγκιάδων να αναληφθεί πρωτοβουλία προς το ΥΠ.ΠΟ ώστε οι Λιγκιάδες να ανακηρυχθούν ως «Ιστορικός Τόπος» και να δημιουργηθεί και ένα Μουσείο Ολοκαυτώματος.
Ο δήμαρχος Ιωαννίνων Θ. Μπέγκας αναφέρθηκε στη σημασία της διατήρησης της ιστορικής μνήμης, αλλά και στην αξία, συμβολική και ουσιαστική της συνέχισης του αγώνα για τις Γερμανικές αποζημιώσεις, ενώ το χρονικό της τραγωδίας ανέπτυξε ο πρόεδρος της Κοινότητας Κων. Φούκας, απόγονος οικογένειας που έχασε πολλά μέλη της στη σφαγή των Λιγκιάδων.
Σε δηλώσεις τους οι βουλευτές Ιωαννίνων Ιωάν. Τσίμαρης και Μερ. Τζούφη αναφέρθηκαν στην επέτειο μνήμης, αλλά και στο ιστορικό χρέος της υλοποίησης της απόδοσης των αποζημιώσεων από τη Γερμανία στην Ελλάδα.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν ακόμη η πολιτευτής του Κινήματος Δημοκρατίας Ιωαννίνων Λίλα Σουλελέ και ο Νίκος Μπιμπάκης, ειδικός σύμβουλος του περιφερειάρχη Κρήτης σε θέματα ιστορίας και μνήμης.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
