Μετά από έξι χρόνια απουσίας από την Ουάσινγκτον, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκε με τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, σε μια συνάντηση που χαρακτηρίστηκε «καθοριστική». Οι δύο ηγέτες, καθισμένοι στο Οβάλ Γραφείο, αντάλλαξαν φιλοφρονήσεις και παρουσίασαν μια εικόνα στενής συνεργασίας, με τον Τραμπ να αποκαλεί τον Τούρκο ομόλογό του «σκληρό άνδρα» και «φίλο».
Κυρώσεις, ρωσικό πετρέλαιο και τα F-35
Κεντρικό θέμα της συζήτησης ήταν οι αμερικανικές κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στην Τουρκία το 2020, μετά την αγορά των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S-400. Ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να άρει σύντομα αυτά τα μέτρα, ανοίγοντας τον δρόμο για την επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των προηγμένων μαχητικών F-35.
Παράλληλα, ο Αμερικανός Πρόεδρος εξέφρασε την πεποίθηση ότι η Άγκυρα θα περιορίσει ή και θα σταματήσει πλήρως τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, τονίζοντας πως υπάρχουν εναλλακτικές πηγές προμήθειας.
Οι μεγάλες οικονομικές και ενεργειακές συμφωνίες
Η επίσκεψη συνοδεύτηκε από την υπογραφή σημαντικών συμβολαίων:
-
20ετής συμφωνία για την προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ, αξίας 43 δισ. δολαρίων.
-
Αγορά άνω των 200 αεροσκαφών από την Boeing, αξίας πολλών δισεκατομμυρίων.
-
Μνημόνιο συνεργασίας στον τομέα της ειρηνικής πυρηνικής ενέργειας, που προβλέπει ανάπτυξη τεχνολογιών και υποδομών.
Οι συμφωνίες αυτές ενισχύουν τη στρατηγική συνεργασία σε τομείς αιχμής, με έμφαση στην ενέργεια, τις μεταφορές και τις νέες τεχνολογίες.
Στρατηγική σύγκλιση σε περιφερειακά ζητήματα
Σύμφωνα με αναλυτές, η συνάντηση επιβεβαίωσε ότι ΗΠΑ και Τουρκία βρίσκουν κοινό έδαφος σε αρκετά κρίσιμα θέματα:
-
Στη Συρία, όπου πλέον στηρίζουν από κοινού την κεντρική κυβέρνηση.
-
Στην Ουκρανία, με τον Τραμπ να δηλώνει ότι το Κίεβο μπορεί να ανακτήσει τα χαμένα εδάφη.
-
Στη Μέση Ανατολή, όπου Ουάσινγκτον και Άγκυρα λειτουργούν ως αντίβαρο στην ιρανική επιρροή.
Ωστόσο, παραμένουν διαφορές, όπως η στάση απέναντι στη Γάζα.
Η πρώτη αποτίμηση
Ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Θανάσης Πλατιάς εκτίμησε ότι η επαναπροσέγγιση βασίζεται σε τρία επίπεδα:
-
Την αποκατάσταση των προσωπικών σχέσεων των δύο ηγετών.
-
Τη δημιουργία θετικού κλίματος με δημόσιες δηλώσεις και εικόνα ενότητας.
-
Την πρόοδο σε καίρια ζητήματα, από την άμυνα έως την ενέργεια.
Παράλληλα, διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι η Ουάσινγκτον έθεσε στο τραπέζι αιτήματα όπως η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και ο τερματισμός των αγορών ρωσικού πετρελαίου.
Προς νέα φάση στις διμερείς σχέσεις
Η συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν δεν κατέληξε σε δεσμευτικές αποφάσεις για την άρση κυρώσεων ή την πώληση F-35, αλλά διαμόρφωσε ένα θετικό κλίμα που ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω συνεργασία. Αν υπάρξει συγκεκριμένη συμφωνία για τα μαχητικά και τις κυρώσεις, αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει την κορυφαία εξέλιξη στις σχέσεις των δύο χωρών την επόμενη περίοδο.
Με πληροφοριές από EΡΤ, Reuters, Atlantic Council
