Ο τελευταίος από τους παγετώνες της Βενεζουέλας εξαφανίστηκε, λένε οι επιστήμονες, παρά την πρωτοφανή προσπάθεια της κυβέρνησης να τον σώσει.
Η κατάρρευση του La Corona, που υποβαθμίστηκε σε κατηγορία πάγου αφού συρρικνώθηκε από περισσότερα από 1.100 στρέμματα σε λιγότερο από πέντε χρόνια, κάνει τη Βενεζουέλα τη μοναδική χώρα στην οροσειρά των Άνδεων χωρίς παγετώνα – αλλά είναι απίθανο να είναι το τελευταίο. Οι επιστήμονες, που προέβλεπαν εδώ και καιρό το τέλος του La Corona, λένε ότι η άνοδος της θερμοκρασίας θα εξαλείψει τους παγετώνες από τις Βόρειες Άνδεις, οι οποίες διασχίζουν τη Βενεζουέλα, την Κολομβία και τον Ισημερινό μέχρι το 2050.
«Οι τροπικοί παγετώνες μας εξαφανίζονται γρήγορα από τη δεκαετία του 1970», δήλωσε η Αλεχάντρα Μέλφο, αστροφυσικός στο Πανεπιστήμιο των Άνδεων στη Μέριδα. «Τώρα οι άνθρωποι αισθάνονται την απουσία».
Μόλις πριν από 40 χρόνια, η Βενεζουέλα διέθετε τουλάχιστον τρεις παγετώνες, αργά κινούμενες μάζες πάγου που θεωρούνταν από τους επιστήμονες ως φρουροί της κλιματικής αλλαγής. Αν και η χώρα βρίσκεται στις τροπικές περιοχές, το νοτιότερο σημείο της λιγότερο από 50 μίλια από τον ισημερινό, περιέχει επίσης το βορειοανατολικό άκρο των Άνδεων, με 11 κορυφές που ξεπερνούν τα 15.000 πόδια πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Η τριάδα παγετώνων ήταν στο εθνικό πάρκο της Σιέρα Νεβάδα στη βορειοδυτική Βενεζουέλα, ορατές από τη Μέριδα. Αλλά καθώς η κλιματική αλλαγή προκάλεσε την άνοδο των θερμοκρασιών, λένε οι επιστήμονες, ο La Concha εξαφανίστηκε το 1990 και ο La Columna ακολούθησε το 2017. Αυτό άφησε τον παγετώνα La Corona, προσκολλημένο στην κορυφή Humboldt τρία μίλια πιο πάνω, μόνο του. Το 2020, η Μέλφο και τρεις συνάδελφοί της ανέφεραν ότι και ο Λα Κορόνα θα εξαφανιζόταν σύντομα. «Είναι δύσκολο να προβλεφθεί πόσο ακόμη θα κρατήσει», έγραψαν σε μια ερευνητική τους εργασία. «Ωστόσο, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η Βενεζουέλα θα είναι η πρώτη χώρα των Άνδεων που θα χάσει όλους τους παγετώνες της τα επόμενα χρόνια ».
Η εξαφάνιση των παγετώνων δεν θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην ικανότητα αποθήκευσης γλυκού νερού των κοντινών ποταμών, είπε η Μέλφο. Τα απομεινάρια παγετώνων της Βενεζουέλας αποθήκευαν πολύ λιγότερο νερό από τις μεγαλύτερες μάζες που βρέθηκαν πιο βόρεια ή νότια.
Η κυβέρνηση του προέδρου Νικολάς Μαδούρο ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο ότι αγόραζε περίπου 83.000 τετραγωνικά πόδια γεωθερμικής κάλυψης για να προστατεύσει ό,τι είχε απομείνει από τον Λα Κορόνα. Ο κυβερνήτης της Μέριδα Τζεχισόν Γκουσμάν περιέγραψε την προσπάθεια ως «ένα κόκκο άμμου για την παροχή προστασίας στον τελευταίο παγετώνα στη Βενεζουέλα» μειώνοντας «την επίπτωση των ακτίνων του ήλιου στον βράχο που περιβάλλει τον παγετώνα για να αποτρέψει τη θέρμανση του».
Η κυβέρνηση είπε ότι το πλέγμα πολυπροπυλενίου, που χρησιμοποιείται για να διατηρεί τις πίστες του σκι δροσερές, είχε αναπτυχθεί στην Ελβετία για την προστασία των παγετώνων. Αλλά οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ κατέληξαν το 2021 στο συμπέρασμα ότι η μέθοδος δεν ήταν εφικτή. «Μια υποθετική εφαρμογή σε μεγαλύτερη κλίμακα δείχνει ότι η διάσωση των αλπικών παγετώνων με τεχνολογικές λύσεις δεν είναι ούτε εφικτή ούτε προσιτή», έγραψαν. Οι επιστήμονες στη Βενεζουέλα, εν τω μεταξύ, προειδοποίησαν ότι το πρότζεκτ θα έκανε περισσότερο κακό παρά καλό. «Είναι κάτι απατηλό, μια ψευδαίσθηση, είναι εντελώς παράλογο», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο τον Μάρτιο ο Χούλιο Σεζάρ Σεντένο, σύμβουλος της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη. Προειδοποίησε ότι θα απελευθερώσει επιβλαβή μικροπλαστικά στο περιβάλλον και είπε ότι ο ίδιος και άλλοι σχεδιάζουν να ζητήσουν από το Ανώτατο Δικαστήριο της Βενεζουέλας να σταματήσει την προσπάθεια.
Η International Cryosphere Climate Initiative, ένα δίκτυο ερευνητών και υπευθύνων χάραξης πολιτικής που επικεντρώνεται στους παγετώνες, τα στρώματα πάγου, τον θαλάσσιο πάγο και το χιόνι της Γης, λέει ότι δεν είναι πολύ αργά για να αναλάβουμε ουσιαστική δράση ενάντια στη μελλοντική υποβάθμιση. «Η αποτυχία της ανθρωπότητας να μειώσει τις εκπομπές CO2 σημαίνει ότι έχει ήδη κλειδωθεί περισσότερες ενδεχόμενες απώλειες παγετώνων », δημοσίευσε η οργάνωση την περασμένη εβδομάδα στο X. «Αλλά μπορούμε ακόμα να σώσουμε πολλά εάν οι εκπομπές μειωθούν γρήγορα, κάτι που θα έχει τεράστια οφέλη για τα μέσα διαβίωσης και την ενέργεια σε ασφάλεια, νερό και τρόφιμα σε όλο τον κόσμο».
Στη Μέριδα, η εξαφάνιση του παγετώνα Λα Κορόνα δεν ήταν απροσδόκητη. «Τον είχαμε αποχαιρετήσει εδώ και πολύ καιρό», είπε ο Ζαϊμέ Μπαουτίστα, ορειβάτης και σύμβουλος περιβάλλοντος. «Είναι λυπηρό, αλλά αναπόφευκτο». «Σταματήσαμε να βλέπουμε πάγο στην κορυφή Bolívar από τη Μέριδα το 2020», είπε ο Λούις Ντάνιελ Λάμπι, οικολόγος στο Πανεπιστήμιο των Άνδεων και ένας από τους συνεργάτες του Μέλφο. «Με αυτή την ταχύτητα, δεν θα μπορούσαμε να έχουμε πάγο σε μόλις πέντε χρόνια». Ο τουριστικός οδηγός Αλφρέδο Αουτιέρο κάνει πεζοπορία στην περιοχή από τη δεκαετία του 1970. Με τον καιρό, μέτρησε τη μεταμόρφωσή τους με τη δική του: «Το βουνό χάνει το λευκό του και τα γένια μου ασπρίζουν». Ανησυχεί ότι οι σημερινές γενιές θα είναι οι τελευταίες που θα δουν πάγο στις Άνδεις. «Το μεγάλο πρόβλημα που έχουμε είναι ότι νιώθουμε ξένοι στο περιβάλλον στο οποίο ζούμε», είπε. «Πότε το καταλαβαίνουμε; Όταν πρέπει να αγοράσουμε πλαστικό για να καλύψουμε έναν παγετώνα».
Η Μέλφο, ο Λάμπι και οι συνάδελφοί τους σημείωσαν μια ασημένια επένδυση: Η υποχώρηση του πάγου έδωσε στους επιστήμονες την ευκαιρία να μελετήσουν την άγρια ζωή που προηγουμένως ήταν απρόσιτη. Έχουν εντοπίσει τουλάχιστον επτά άγνωστα προηγουμένως είδη λειχήνων και σημείωσαν την ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος χλωρίδας και πανίδας σε ασυνήθιστα μεγάλα υψόμετρα. Αλλά αυτό είναι μια ελάχιστη παρηγοριά. Οι ερευνητές περιέγραψαν τους παγετώνες των τροπικών Άνδεων ως «στενά συνδεδεμένους με την πολιτιστική ταυτότητα». Η Μέλφο είπε ότι αυτή η σχέση επιδείνωσε το αίσθημα απώλειας που επέφερε ο θάνατος του Λα Κορόνα. «Αυτή είναι μια θλιβερή στιγμή για όλους εμάς στη Μέριδα», είπε. «Δεν είναι λίγο να βλέπεις πώς εξαφανίζεται ένας παγετώνας».
Με πληροφορίες από την Washington Post
