Ένα κατά τα άλλα ήσυχο πρωινό πέρυσι, ο Τζον Γκλάντουιν άνοιξε το ντουλάπι κάτω από τον νεροχύτη της κουζίνας του και ανακάλυψε ότι μια σακούλα που είχε αποθηκεύσει εκεί ήταν σκισμένη σε κομμάτια. Μέρες αργότερα, παρατήρησε και μια έντονη μυρωδιά. «Ήξερα αμέσως τι ήταν», λέει. «Αρουραίοι». Τους είχε δει να τρέχουν κοντά σε κάδους. Τώρα ήταν και μέσα στο σπίτι του. «Τους άκουσα στα ντουλάπια και πίσω από το πάνελ της μπανιέρας. Ένα πρωί, όταν ξύπνησα, πάλευαν κάτω από την μπανιέρα, ουρλιάζοντας και στριγγλίζοντας».
Ο Gladwin, ο οποίος ζει στο Croydon με τα πέντε παιδιά του, έδρασε αμέσως. Έβαλε λάδι μέντας και ποντικοφάρμακο και μέχρι στιγμής δεν έχουν επιστρέψει. Αλλά η εμπειρία τον συγκλόνισε. «Ανησυχούσα για την υγεία των παιδιών, δεν ήθελα να κολλήσουν τίποτα», μου λέει. Υπήρχε όμως και ένα άλλο συναίσθημα: η ντροπή. «Δεν είναι ωραίο να λέμε ότι είμαστε μολυσμένοι, ότι η οικογένειά μας ζει σε ένα ακίνητο γεμάτο αρουραίους».
Η Cleankill, η εταιρεία καταπολέμησης παρασίτων που ανέλαβε να καθαρίσει το ακίνητό του, δραστηριοποιείται σε όλη τη νότια Αγγλία. Ο ιδρυτής της, Κλάιβ Μπέρι λέει ότι έχει δει μια «αξιοσημείωτη» αύξηση στις κλήσεις για αρουραίους, εκτιμώντας αύξηση 20% τα τελευταία δύο χρόνια. Παρόμοια μοτίβα αναφέρονται σε όλη τη χώρα. Η Βρετανική Ένωση Καταπολέμησης Παρασίτων (BPCA), αναφέρει ότι περισσότερες από τις μισές εταιρείες καταπολέμησης παρασίτων που είναι μέλη της καταγράφουν αυξημένο αριθμό κλήσεων για αρουραίους τα τελευταία πέντε χρόνια.
Οι αρουραίοι ζουν σε αποχετεύσεις, υπονόμους και λαγούμια και βγαίνουν κυρίως τη νύχτα, επομένως η μέτρησή τους είναι σχεδόν αδύνατη και οι εκτιμήσεις για τον πληθυσμό τους ποικίλλουν. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να κυμαίνεται από 10 έως 120 εκατομμύρια.
Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι περισσότερες από μισό εκατομμύριο μολύνσεις από αρουραίους αναφέρθηκαν σε δημοτικά συμβούλια του Ηνωμένου Βασιλείου, μεταξύ του 2023 και τα μέσα του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με την εταιρεία επισκευής αποχετεύσεων, Drain Detectives. Αλλά δεν επηρεάζει μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο αριθμός των αρουραίων έχει αυξηθεί κατακόρυφα και σε αρκετές πόλεις των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της Ουάσινγκτον, του Σαν Φρανσίσκο και της Νέας Υόρκης, καθώς και στο Άμστερνταμ και το Τορόντο.
Αν και δεν είναι εκ φύσεως βρώμικα ζώα, οι αρουραίοι ψάχνουν σε υπονόμους και κάδους απορριμμάτων και μπορούν να μεταδώσουν σοβαρές ασθένειες στους ανθρώπους. Η λεπτοσπείρωση (νόσος του Weil) μεταδίδεται μέσω των ούρων τους και ο ιός hantavirus μπορεί να εξαπλωθεί από μολυσμένα περιττώματα. Μπορούν επίσης να φάνε αγροτικά προϊόντα και να μολύνουν τα τρόφιμα.
Γιατί αυξάνονται ραγδαία οι αρουραίοι;
Ο Μπόμπι Κόριγκαν αυτοαποκαλείται αστικός τρωκτικολόγος. Ξεκίνησε ως εξολοθρευτής στη Νέα Υόρκη και έχει περάσει τη ζωή του βυθισμένος σε αρουραίους. «Κατέληξα σε υπονόμους, προσπαθώντας να κρεμάσω δηλητηριασμένα δολώματα για να σκοτώσω αρουραίους».
Χρόνια αργότερα, ενώ μελετούσε τους αρουραίους στο κολέγιο, κατέβαλε ακραίες προσπάθειες για να κατανοήσει τη συμπεριφορά τους – κάποτε κοιμήθηκε στο πάτωμα ενός αχυρώνα γεμάτου αρουραίους για να τους παρατηρήσει από πρώτο χέρι. Αυτό που τον εξέπληξε ήταν η πολύπλοκη κοινωνική τους δομή και τα στοιχεία που πίστευε ότι ήταν σημάδια αλτρουισμού. «Είδα νεαρούς αρουραίους να κουβαλούν τροφή και να τη δίνουν σε μεγαλύτερους αρουραίους που δεν μπορούσαν να μετακινηθούν», θυμάται.
Ήταν επίσης αποφασισμένος να κατανοήσει τους λόγους της αύξησής τους. Υπάρχουν πολλοί πιθανοί λόγοι για αυτό. Ο Nίαλ Γκάλαχερ, τεχνικός διευθυντής της BPCA, λέει ότι η αυξανόμενη όρεξή μας για γρήγορο φαγητό, το γεγονός ότι ορισμένες δημοτικές αρχές συλλέγουν σκουπίδια λιγότερο συχνά, καθώς και τα οδικά και οικοδομικά έργα που διαταράσσουν το δίκτυο αποχέτευσης, συμβάλλουν όλα σε αυτό.
Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί επίσης να παίζει ρόλο. Επιστημονικά στοιχεία έχουν δείξει ότι οι πληθυσμοί αρουραίων είναι ευαίσθητοι στη θερμοκρασία, αλλά ο δρ Κόριγκαν, ο οποίος προηγουμένως εργαζόταν στο Υπουργείο Υγείας της Νέας Υόρκης ως ερευνητής, μαζί με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια, ήθελαν να διαπιστώσουν εάν η αύξηση της δραστηριότητας των αρουραίων συσχετίζεται με την αύξηση της θερμοκρασίας.
Η μελέτη τους εξέτασε 16 πόλεις, κυρίως στη Βόρεια Αμερική, και τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Science Advances νωρίτερα φέτος, διαπίστωσαν ότι 11 από αυτές κατέγραψαν σημαντικές αυξήσεις στη δραστηριότητα των αρουραίων σε μια περίοδο μεταξύ επτά και 17 ετών.
H αύξηση της θερμοκρασίας
Στην Ουάσινγκτον η αύξηση ήταν σχεδόν 400%, στο Σαν Φρανσίσκο ήταν 300%, στο Τορόντο 180% και στη Νέα Υόρκη 160%. Μόνο τρεις πόλεις είδαν μειώσεις, συμπεριλαμβανομένων του Τόκιο και της Νέας Ορλεάνης. «Οι πόλεις που βιώνουν μεγαλύτερες αυξήσεις της θερμοκρασίας με την πάροδο του χρόνου είδαν μεγαλύτερες αυξήσεις στους αρουραίους», διαπίστωσε η μελέτη. Αυτές οι αυξήσεις πλησίασαν τους 2°C σε ορισμένα μέρη κατά την περίοδο της μελέτης.
Ο Δρ. Κόριγκαν πιστεύει ότι – όσο οι θερμοκρασίες συνεχίζουν να αυξάνονται, και ιδιαίτερα οι χειμώνες γίνονται θερμότεροι – η αύξηση του αριθμού των αρουραίων είναι πιθανό να συνεχιστεί.
Και οι παγκόσμιες θερμοκρασίες πράγματι πρόκειται να αυξηθούν μεταξύ τουλάχιστον 1,9°C και 2,7°C πάνω από τον προβιομηχανικό μέσο όρο έως το 2100, σύμφωνα με το Climate Action Tracker, μια ομάδα ανεξάρτητων ερευνητών του κλίματος.
Οι αρουραίοι είναι ζώα γνωστά για τις εξαιρετικές αναπαραγωγικές τους ικανότητες. Ένα θηλυκό συνήθως κάνει περίπου έξι γέννες ετησίως, η κάθε μία με περισσότερα από 12 «μωρά» .Μπορούν να αρχίσουν να αναπαράγονται μετά από εννέα εβδομάδες, πράγμα που σημαίνει ότι δύο αρουραίοι μπορούν δυνητικά να δημιουργήσουν περισσότερους από 1.000 απογόνους σε ένα μόνο έτος.
Οι ερευνητές λένε ότι οι αριθμοί είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στην αύξηση στις πόλεις. Αυτό συμβαίνει επειδή η άσφαλτος και τα κτίρια που παγιδεύουν τη θερμότητα τείνουν να θερμαίνονται πιο γρήγορα από τις αγροτικές περιοχές. Και η τάση των ανθρώπων να μετακινούνται από αγροτικές περιοχές στις πόλεις παίζει επίσης ρόλο, σύμφωνα με τον Δρ. Κόριγκαν «Η γη εξαφανίζεται σαν τρελή και χτίζουμε κτίρια για να μειώσουμε το βιότοπό τους [των αρουραίων] στην άγρια φύση», λέει.
Επιπλέον κτήρια σημαίνουν περισσότερες γωνιές, σωλήνες και αποχετεύσεις για να ζουν οι αρουραίοι. Όλα αυτά αυξάνουν τη δυσκολία μας να ελέγξουμε καλύτερα τους αυξανόμενους πληθυσμούς.
Μια εκπληκτική υπερδύναμη
Ένα από τα περίεργα γεγονότα για τους αρουραίους – που εξηγεί εν μέρει γιατί τα δηλητηριασμένα δολώματα συχνά δεν λειτουργούν – είναι ότι δεν μπορούν να κάνουν εμετό. Θεωρητικά, αυτό σημαίνει ότι μόλις καταποθεί το δηλητήριο, δεν μπορούν να το ξεφορτωθούν. Αλλά οι αρουραίοι είναι επίσης «νεοφοβικοί» ή φοβούνται τα νέα πράγματα, σύμφωνα με τον καθηγητή Στίβεν Μπαλμέιν, καθηγητή οικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Γκρίνουιτς. Πιστεύει ότι τα δύο σημεία σχετίζονται.
Έχουν κάτι σαν «υπερδύναμη», λέει, καθώς όταν συναντούν μια πιθανή τροφή δεν την καταναλώνουν μετά μανίας. «Θα δοκιμάσουν μόνο λίγο. Έτσι, μόλις καταλάβουν ότι δεν αισθάνονται άρρωστοι, θα πουν “εντάξει, μπορώ να το φάω αυτό”. «Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι αυτή η προσεκτική προσέγγιση στη ζωή τους έχει αντέξει».
Ο δr Άλαν Μπακλ του Πανεπιστημίου του Reading έχει αφιερώσει 30 χρόνια εργαζόμενος για την ανάπτυξη νέων δηλητηρίων για ποντίκια, αλλά – λέει γελώντας – “απέτυχα”. Αν ένα δηλητήριο έχει άσχημη γεύση ή προκαλεί οποιαδήποτε ενόχληση ή πόνο σε έναν αρουραίο, δεν θα φάει περισσότερο. Γι’ αυτό χρησιμοποιούνται ουσίες βραδύτερης δράσης, κυρίως αντιπηκτικά – φάρμακα που εμποδίζουν το σχηματισμό θρόμβων αίματος.
Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια οι αρουραίοι έχουν αναπτύξει γενετικές μεταλλάξεις που τους δίνουν κάποια ανοσία και σε αυτά τα ισχυρά φάρμακα.
Σε περιπολία με την κυνηγό Ποντικών
Λίγοι γνωρίζουν αυτήν την πρόκληση καλύτερα από την Kάθλιν Κόραντι, μια πρώην δασκάλα που διορίστηκε «Τσάρος των Ποντικών» της πόλης από τον Δήμαρχο της Νέας Υόρκης το 2023. Εκτιμάται ότι τρία εκατομμύρια αρουραίοι ζουν στους πέντε δήμους και η Κόραντι φέρεται να έλαβε 3,5 εκατομμύρια δολάρια για να αυξήσει την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τον μετριασμό των αρουραίων.
Ξεκίνησε αυτό που αποκαλεί «ακαδημία αρουραίων» που διδάσκει στους ανθρώπους πώς να εμποδίσουν τη γειτονιά τους να κατακλυστεί από αρουραίους. «Κάνουν μια βόλτα με αρουραίους μαζί μου, όπου βγαίνουμε στις γειτονιές και μιλάμε για την ανθρώπινη συμπεριφορά και μιλάμε για τη συμπεριφορά των αρουραίων», δήλωσε στο BBC νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
«Συζητάμε για το πώς όλα συνδυάζονται και τι θα μπορούσαν να κάνουν στις γειτονιές τους». Η ομάδα της προέτρεψε επίσης τους κατοίκους της Νέας Υόρκης να τηλεφωνήσουν εάν δουν αρουραίους ή ενδείξεις συμπεριφορών που είναι πιθανό να τους ενθαρρύνουν. Οι επιθεωρητές διερευνούν τις αναφορές και διατάσσουν μέτρα, με αυστηρά πρόστιμα εάν δεν ληφθούν μέτρα.
Και υπήρξε μια άλλη κρίσιμη αλλαγή – αντί να πετούν τα σκουπίδια τους στον δρόμο σε πλαστικές σακούλες, τώρα οι περισσότεροι Νεοϋορκέζοι είναι υποχρεωμένοι να πετούν τα σκουπίδια τους σε κάδους που δεν είναι κατάλληλοι για ποντίκια. Η ίδια αποχωρεί τώρα από τη θέση, αλλά λέει ότι η προσέγγιση δείχνει κάποια πρόοδο. «Η διακοπή της πηγής τροφίμων των αρουραίων είναι το κλειδί για μια βιώσιμη μείωση».
Στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ που ζουν σε κοντινή απόσταση. Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία προβλέπει ότι ο πληθυσμός θα αυξηθεί από 67,6 εκατομμύρια το 2022 σε 72,5 εκατομμύρια έως το 2032, με το ποσοστό που ζει σε αστικές περιοχές να αυξάνεται επίσης. Έτσι, αντί να ελπίζουμε ότι το δηλητήριο θα κάνει τη δουλειά, η λύση θα μπορούσε να καταλήξει σε κάτι πολύ πιο απλό.
Οι αρουραίοι ευδοκιμούν στις πόλεις, τροφοδοτούμενοι από τους υπερχειλισμένους κάδους απορριμμάτων, το γρήγορο φαγητό και την πυκνή αστική ζωή
«Αν φροντίσουμε το περιβάλλον της πόλης μας, τότε δεν θα χρειάζεται να ανησυχούμε για το ότι τους φερόμαστε τόσο απάνθρωπα», υποστηρίζει ο Δρ Κόριγκαν.
«Αν δεν δίνουμε [στους αρουραίους πρόσβαση] στο φαγητό και τα αποφάγια, τότε δεν χρειάζεται να τους δηλητηριάζουμε και να τους σκοτώνουμε και να τους βασανίζουμε και όλα τα τρελά πράγματα που τους κάνουμε» λέει. Η πρόκληση τώρα είναι πώς να το κάνουμε αυτό με ταχύτητα. Άλλωστε, όπως το θέτει, τους έχουμε ήδη «υποτιμήσει». «Αγνοήσαμε τους αρουραίους και τους αφήσαμε να ξεφύγουν από τον έλεγχο… και τώρα πληρώνουμε το τίμημα».
Πηγή: ΒΒC
