Ασυνήθιστοι σεισμοί σε βάθη έως και 40 χλμ. κάτω από τη Σιέρα Νεβάδα δείχνουν ότι η λιθόσφαιρα της Γης αποκολλάται
Η σεισμολόγος Deborah Kilb παρατηρούσε αρχεία σεισμών από την Καλιφόρνια όταν εντόπισε κάτι περίεργο: σεισμοί σε βάθη που θεωρούνται απίθανα για σεισμική δραστηριότητα.
Συγκεκριμένα, σεισμοί συνέβαιναν 20 έως και 40 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια, σε βάθος όπου ο φλοιός της Γης είναι συνήθως πολύ θερμός και υπό υπερβολική πίεση για να σπάσει.
«Αυτό δεν είναι κάτι που βλέπεις συχνά στους σεισμούς του φλοιού», είπε η Kilb.
Η ίδια ενημέρωσε τη γεωεπιστήμονα Vera Schulte-Pelkum, η οποία μελετούσε ήδη την παράξενη γεωλογική δομή της περιοχής. Όταν συνδύασαν τα δεδομένα, αποκάλυψαν μια σπάνια γεωδυναμική διαδικασία: η λιθόσφαιρα αποκολλάται και βυθίζεται στο μανδύα – ένα φαινόμενο που ονομάζεται “λιθοσφαιρικό καταβύθισμα” (lithospheric foundering).
Η Γη ξεφορτώνεται το «βαρύ φορτίο» της
Η λιθόσφαιρα αποτελείται από τον στερεό φλοιό και το ανώτερο μέρος του μανδύα. Όμως σε ορισμένα σημεία, όπως τώρα στη Σιέρα Νεβάδα, ένα κομμάτι της αρχίζει να βυθίζεται αργά στο μανδύα.
Η νέα μελέτη δείχνει ότι αυτό δεν είναι κάτι που έγινε μόνο στο παρελθόν — η διαδικασία συνεχίζεται και σήμερα, με επίκεντρο την κεντρική Σιέρα Νεβάδα και πιθανή επέκταση προς τα βόρεια.
Πώς κατάλαβαν τους σεισμούς και τι σημαίνει για το μέλλον
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια τεχνική που ονομάζεται ανάλυση λειτουργίας δέκτη (receiver function analysis), η οποία επιτρέπει την απεικόνιση της εσωτερικής δομής της Γης μέσω σεισμικών κυμάτων.
Ανακάλυψαν μια ζώνη στο βάθος 40–70 χλμ., με ξεχωριστά γεωλογικά «δαχτυλικά αποτυπώματα» που αλλάζουν μορφή βόρεια της περιοχής. Τα πετρώματα στο νότο έχουν ήδη «ξεκολλήσει» και βυθιστεί, ενώ στο κέντρο η διαδικασία είναι σε εξέλιξη. Στο βορρά, δεν υπάρχει ακόμη ένδειξη παραμόρφωσης. «Είναι σαν να πιέζεις ένα κομμάτι πηλό με διαφορετικά χρώματα και να σχηματίζονται ρίγες. Αυτό είναι που βλέπουμε κάτω από τη Σιέρα», λέει η Schulte-Pelkum.
Αυτή η εσωτερική «αλλαγή δομής» μπορεί να επηρεάσει την επιφάνεια της Γης – αλλά σε γεωλογικούς χρόνους. Δηλαδή, η μορφολογία των βουνών ενδέχεται να αλλάξει μέσα σε εκατοντάδες χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια. Επίσης, αυτή η διαδικασία ίσως εξηγεί γιατί εμφανίζονται βαθιοί σεισμοί στην περιοχή: ο φλοιός έχει μεγαλώσει σε πάχος και ψυχραθεί καθώς τραβιέται προς τα κάτω, καθιστώντας δυνατή τη δημιουργία ρηγμάτων και σε αυτά τα ακραία βάθη.
Κατανοώντας καλύτερα το φαινόμενο της αποκόλλησης της λιθόσφαιρας:
- Μπορούμε να εντοπίζουμε πού αλλού συμβαίνει αυτό στον κόσμο (π.χ. στις Άνδεις).
- Βελτιώνουμε την κατανόηση των σεισμών και του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η Γη.
- Ενισχύουμε τη γνώση μας για τον πλανήτη μας — και για άλλους, όπως η Αφροδίτη, που δείχνει σημάδια παρόμοιων διαδικασιών.
«Αν η Γη δεν είχε σχηματίσει ηπείρους, θα ήμασταν πολύ διαφορετικά πλάσματα. Εξελιχθήκαμε επειδή εξελίχθηκε και ο πλανήτης μας», λέει η Schulte-Pelkum.
Με πληροφορίες από CNN
