Η μαύρη τρύπα έχει μάζα περίπου 30 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Ήλιου
Αστρονόμοι κατέγραψαν για πρώτη φορά ανέμους εξαιρετικά υψηλής ταχύτητας να εκτοξεύονται από μαύρη τρύπα στον πυρήνα μακρινού σπειροειδούς γαλαξία, όπως ανακοίνωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA).
Η μαύρη τρύπα βρίσκεται στον γαλαξία NGC 3783 και διαθέτει μάζα περίπου 30 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Ήλιου. Καθώς απορροφά την ύλη που την περιβάλλει, ενεργοποιεί έναν ιδιαίτερα φωτεινό και δυναμικό γαλαξιακό πυρήνα, από τον οποίο εκλύονται ισχυροί πίδακες και άνεμοι.
Σε μία από τις παρατηρήσεις, οι επιστήμονες εντόπισαν άνεμο που κινούνταν με ταχύτητα περίπου 60.000 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, αγγίζοντας σχεδόν το 20% της ταχύτητας του φωτός. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ταχύτητα που έχει καταγραφεί έως σήμερα σε αντίστοιχο φαινόμενο.
«Δεν έχουμε ξαναδεί μαύρη τρύπα να παράγει ανέμους με τέτοιες ταχύτητες», δήλωσε ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, Λίγι Γκου, από τον Ολλανδικό Οργανισμό Διαστημικής Έρευνας (SRON). Όπως εξήγησε, οι επιστήμονες παρακολούθησαν για πρώτη φορά τη σχεδόν άμεση σύνδεση μιας σύντομης αλλά έντονης έκρηξης ακτίνων Χ με τη δημιουργία υπερταχέων ανέμων, μέσα σε χρονικό διάστημα μόλις μίας ημέρας.
🆕 @ESA_XMM & XRISM observed an extraordinary blast from a supermassive black hole💥
They spotted a bright X-ray flare erupting from the gigantic black hole lurking within NGC 3783. As it faded away, fast winds emerged, raging at speeds of 60 000 km per second.… pic.twitter.com/m3xBeGZKkX
— European Space Agency (@esa) December 9, 2025
Σύμφωνα με τον ερευνητή Ματέο Γκουαϊνάτσι, το φαινόμενο φαίνεται να οφείλεται σε αιφνίδια αποδιοργάνωση του πολύπλοκου μαγνητικού πεδίου γύρω από τη μαύρη τρύπα. Όπως σημείωσε, η διαδικασία θυμίζει τις εκτινάξεις στεμματικής μάζας που παρατηρούνται στον Ήλιο, αλλά σε ασύγκριτα μεγαλύτερη και πιο ακραία κλίμακα.
Η ESA επισημαίνει ότι τέτοιες αναλογίες καθιστούν τις μαύρες τρύπες λιγότερο «μυστηριώδη» αντικείμενα. Ο επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, Έρικ Κούλκερς, υπογράμμισε ότι η ανακάλυψη δείχνει πως φυσικοί μηχανισμοί γνωστοί από τη μελέτη του Ήλιου ενδέχεται να λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο ακόμη και στα πιο ακραία φαινόμενα του Σύμπαντος.
Οι άνεμοι που εκλύονται από ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες θεωρούνται καθοριστικοί για την εξέλιξη των γαλαξιών, καθώς επηρεάζουν τον σχηματισμό άστρων και τη συνολική τους δομή. Όπως τόνισε η ερευνήτρια της ESA, Καμίλ Ντιέζ, η εις βάθος κατανόηση αυτών των μηχανισμών αποτελεί κλειδί για τη μελέτη της ιστορίας και της εξέλιξης των γαλαξιών στο Σύμπαν.
