Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας των ανθρώπινων κοινωνιών από το Μέτσοβο, στις πηγές του Αώου, μέχρι τα σύνορα, διασχίζοντας χωριά, φαράγγια, κάμπους και δάση, ο Αώος έχει καταφέρει να διατηρήσει μέχρι σήμερα κάτι σπάνιο για την εποχή μας: την ελεύθερη ροή του. Είναι ένας ποταμός που ρέει απρόσκοπτα, χωρίς ανθρώπινες παρεμβάσεις ή άλλα κατασκευαστικά έργα που διακόπτουν τη φυσική του ροή, με εξαίρεση το μεγάλο φράγμα στις πηγές του. Αποτελεί έναν από τους τελευταίους ελεύθερους ποταμούς της Ευρώπης, διατηρώντας τον ρόλο του ως ενός υγιούς οικολογικού διαδρόμου για τους ζωντανούς οργανισμούς, τα θρεπτικά συστατικά, τα ιζήματα, αλλά και την αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων με το υδάτινο αυτό οικοσύστημα.
O Αώος, στο πέρασμα των χρόνων δε μένει αμέτοχος στην πλοκή αλλά επηρεάζει την εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών και πολιτισμών, έχοντας έτσι συνδιαμορφώσει – με τον δικό του μοναδικό τρόπο – την ιστορία της περιοχής και των ανθρώπων που έζησαν εκεί. Αυτόν τον Σεπτέμβρη, έρχεται η σειρά των ανθρώπων που συνδέονται με το ποτάμι να επηρεάσουν τη δική του πορεία – με τρόπο τέτοιο που θα διασφαλίζει ότι οι τοπικές κοινωνίες θα συνεχίσουν να ευημερούν μαζί του. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, διοργανώνεται ένα φόρουμ για τη διασυνοριακή διαχείριση του ποταμού Αώου/Vjosa, με στόχο τη συνεργασία, την προστασία και την αειφόρο αξιοποίηση του πολύτιμου αυτού φυσικού πόρου.
Το Transboundary River Forum (TRF) αποτελεί την πρώτη συνάντηση για τη βιώσιμη διακρατική διαχείριση των ποτάμιων οικοσυστημάτων και διοργανώνεται από το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (MedINA) στο πλαίσιο της συμμαχίας “Σώστε τη Μπλε Καρδιά της Ευρώπης” με την αιγίδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Το φόρουμ θα πραγματοποιηθεί στην πόλη των Ιωαννίνων, 24-26 Σεπτεμβρίου 2025, συγκεντρώνοντας ένα ευρύ φάσμα επιστημόνων, ακαδημαϊκών, φορέων χάραξης πολιτικής, δημοσιογράφων, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και ενεργών πολιτών. Κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης, θα συζητηθούν οι προκλήσεις, οι απειλές και οι πιέσεις που δέχεται το ποτάμι σήμερα καθώς και οι ευκαιρίες που προκύπτουν από τη συνεργασία μεταξύ κρατών για τη βιώσιμη διασυνοριακή διαχείριση του ποταμού Αώου/Vjosa.
Λίγα λόγια για το MedINA
Το MedINA είναι μία περιβαλλοντική οργάνωση που ιδρύθηκε το 2003 με έδρα την Αθήνα. Μεταξύ άλλων δράσεων υπέρ της φύσης, του πολιτισμού και του ανθρώπου, το MedINA εργάζεται συστηματικά για την προστασία του ποταμού Αώου και των παραποτάμων του, που έχει χαρακτηριστεί από την IUCN, ως ένας από τους τελευταίους ελεύθερους ποταμούς της Ευρώπης. Τα έργα του MedINA εστιάζουν στην προστασία, ανάδειξη και διατήρηση του Αώου και στην αποκατάσταση της φύσης μέσω της απομάκρυνσης παρωχημένων εμποδίων από ποταμούς, με σκοπό τη διατήρηση της ελεύθερης ροής του.
