«Όσο εκκρεμεί το casus belli, η Τουρκία δεν πληροί τις προϋποθέσεις για να συμμετάσχει στο πρόγραμμα SAFE», ξεκαθάρισε, από τηΣύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Εξέφρασε την ικανοποίηση του για τα σημαντικά βήματα προς την κοινή, ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική, που αποτυπώνουν με σαφήνεια και τις ελληνικές προτεραιότητες. Για το ζήτημα του στεγαστικού, που συζητήθηκε για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο κ. Μητσοτάκης, προανήγγειλε ανακοινώσεις από την κυβέρνηση.
Προαναγγελία ανακοινώσεων για το στεγαστικό
Το πράσινο φως της Ευρώπης, για να δημιουργήσει ακόμη ένα ανάχωμα στη στεγαστική κρίση, αναμένει η Αθήνα. Ο Πρωθυπουργός στην αυλαία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προανήγγειλε πρωτοβουλίες για την ανακατεύθυνση κοινοτικών πόρων που ήδη χρηματοδοτούν άλλα προγράμματα αναβάθμισης κατοικιών, αλλά και ενόψει του νέου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
«Η Ευρώπη έχει ρόλο να παίξει δίνοντας μας περισσότερη ευελιξία στην χρήση ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Παραδείγματος χάριν για τις επισκευές σπιτιών, χωρίς να είμαστε αυστηρά περιορισμένοι, αυτές οι επισκευές να αφορούν μόνο ενεργειακή αναβάθμιση. Να αναμένετε εξαγγελίες από την ελληνική κυβέρνηση σε αυτήν την κατεύθυνση. Πιστεύω ότι μπορούμε να βρεθούμε στην πρώτη γραμμή αυτών των πρωτοβουλιών», σημείωσε.
«Η Τουρκία δεν πληροί τις προϋποθέσεις»
Με φόντο και την συζήτηση για την ευρωπαϊκή συλλογική άμυνα, ο Πρωθυπουργός, επανάλαβε το μήνυμα, ότι η Τουρκία δεν πληροί της προϋποθέσεις για να συμμετάσχει στο εξοπλιστικό πρόγραμμα SAFE.
«Δε χρειάζεται να επαναλάβω την πάγια θέση μας ότι όσο η Τουρκία έχει εκκρεμές casus belli απέναντι στην Ελλάδα και όσο αμφισβητείται η κυριαρχία ελληνικών νησιών στο Αιγαίο, προφανώς και δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε μία τέτοια συμμετοχή. Mακάρι η Τουρκία να άλλαζε άποψη για τα ζητήματα αυτά» σημείωσε.
Στο διπλωματικό πεδίο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, προανήγγειλε εξελίξεις για τη συγκρότηση του πολυμερούς σχήματος 5Χ5 με τα παράκτια κράτη της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς θα παρουσιαστεί από το υπουργείο Εξωτερικών ο οδικός χάρτης. Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη, η πρωτοβουλία που αναλαμβάνει η χώρα μας είναι ανοιχτή και σε άλλα κράτη της περιοχής.
«Ο απαράβατος όρος είναι αδιαπραγμάτευτος σεβασμός στο διεθνές δίκαιο και στο Δίκαιο της Θάλασσας, διότι πρέπει να υπάρχει ένα βασικό πλαίσιο συζητήσεων, τουλάχιστον για ζητήματα τα οποία αφορούν το διεθνές δίκαιο. Από κει και πέρα υπάρχουν κι άλλα θέματα που μπορούν να συζητηθούν λιγότερο ακανθώδη όπως η κλιματική κρίση», είπε.
Στην ελληνική αποστολή υπάρχει ικανοποίηση γιατί αποτυπώνονται με σαφήνεια οι ελληνικές προτεραιότητες για την πράσινη μετάβαση.
Απαντώντας στο ερώτημα της ΕΡΤ ο Πρωθυπουργός διαμήνυσε ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να προτάξει την κλιματική ουδετερότητα πάνω από τις πολιτικές για την κοινωνική συνοχή και τους στόχους για την ανταγωνιστικότητα.
«Θέλουμε να είμαστε φιλόδοξοι ως προς την ενεργειακή μετάβαση, αλλά πρέπει να είμαστε ρεαλιστές, να μην υπονομεύσουμε την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και σίγουρα να μην προκαλέσουμε κοινωνικές αναταράξεις, επιβάλλοντας ένα δυσβάσταχτο κόστος στα νοικοκυριά μας και στις επιχειρήσεις μας», τόνισε.
Για το πάγωμα των ρωσικών κεφαλαίων, που δεν υπήρξε συμφωνία, η ελληνική πλευρά επέμεινε, ότι η οποία πρόταση θα πρέπει να υποστηρίζεται από μια καλή νομική τεκμηρίωση.
Οι συμφωνίες, οι διαφωνίες, οι κόκκινες γραμμές και οι αποκλίσεις
Δύο ζητήματα αποδείχθηκαν τα πιο δύσκολα και εκείνα που τελικά δεν κατέληξαν οι ηγέτες των κρατών μελών της ΕΕ σε συμπεράσματα και αναμένεται να τεθούν στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής τον Δεκέμβριο.
Δεν συμφώνησαν οι ηγέτες για την αξιοποίηση των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, που ήταν η βασική παράμετρο της συζήτησης και της χρήσης τους ως μορφή δανείου στην Ουκρανία για την κάλυψη αναγκών της περιόδου 2026-2027, αλλά γίνεται αναφορά «ότι παραμένουν δεσμευμένα».
Στο κείμενο των συμπερασμάτων τονίζεται ότι «θα αναζητηθούν τρόποι χρηματοδότης της Ουκρανίας, καλώντας την Επιτροπή να προχωρήσει στις αντίστοιχες προτάσεις». Μετά το τέλος της Συνόδου, η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ρωτήθηκε γι’ αυτό λέγοντας « ότι υπάρχει η πρόσκληση προς την Επιτροπή να παρουσιάσει επιλογές. Αυτό είναι ένα θέμα που σίγουρα δεν είναι ασήμαντο. Είναι πολύ περίπλοκο και γι’ αυτό το συζητήσαμε. Αλλά ήταν επίσης πολύ σαφές ότι υπάρχουν σημεία που πρέπει να διευκρινιστούν και να εξεταστούν σε βάθος και να εργαστούμε περισσότερο πάνω σε αυτά».
Ανταγωνιστικότητα και πράσινη μετάβαση. Στα συμπεράσματα τονίστηκε ότι για να επιτύχει ο μετασχηματισμός πρέπει να είναι «δίκαιος, ρεαλιστικός, οικονομικά αποδοτικός, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές εθνικές συνθήκες». Επιπλέον, στα συμπεράσματα υιοθετούνται οι ελληνικές θέσεις και η ανάγκη δικλείδας ασφαλείας στην πράσινη μετάβαση με ορίζοντα 2040. Όπως αναφέρει το κείμενο τονίζεται η «ανάγκη για ρήτρα αναθεώρησης, υπό το πρίσμα των τελευταίων επιστημονικών στοιχείων, των τεχνολογικών εξελίξεων και των μεταβαλλόμενων προκλήσεων και ευκαιριών για την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της ΕΕ». Επίσης, μία παράμετρος που τέθηκε από την Ελληνική πλευρά και αφορά το κόστος της ενέργειας στην πράσινη μετάβαση. Οι ηγέτες, στα συμπεράσματά αναφέρουν ότι «λαμβάνοντας υπόψη τις αρνητικές επιπτώσεις των υψηλών τιμών της ενέργειας στην παγκόσμια ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών»,καλούν την Επιτροπή να «να επιταχύνει τις εργασίες που αποσκοπούν στη μείωση των τιμών της ενέργειας και στη στήριξη της βιώσιμης παραγωγής ενέργειας στην Ένωση».
Οι συγκλίσεις
Επικυρώνεται από το Συμβούλιο το 19ο πακέτο κυρώσεων, μετά από διπλωματικό πυρετό και ενώ κάμφθηκαν οι αντιστάσεις της Σλοβακίας. Αυτό μεταξύ άλλων, σηματοδοτεί μια νέα εποχή στην ενέργεια, καθώς η Ευρώπη σταμάτα σταδιακά την επόμενη διετία την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου.
Άμυνα και Ασφάλεια: «Προσέγγιση 360° μοιρών το σχέδιο της αμυντικής ετοιμότητας», που εκφράζει την ελληνική θέση. Χαρακτηριστική η δήλωση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μετά το τέλος της Συνόδου, ότι πρέπει η αμυντική θωράκιση να καλύπτει το σύνολο της Ευρώπης. Επίσης, σημαντικό στοιχείο, ότι η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να ολοκληρώσουν τη διαδικασία σύστασης συνασπισμών ικανοτήτων σε όλους τους τομείς προτεραιότητας έως το τέλος του έτους και να προχωρήσουν σε συγκεκριμένα έργα που θα ξεκινήσουν το πρώτο εξάμηνο του 2026.
Επίσης, συζητήθηκαν η στέγαση, η Μέση Ανατολή και το μεταναστευτικό. Θα επανέλθουν σε όλα τα ζητήματα το επόμενο διάστημα.
Το πιο σημαντικό, με δεδομένο ότι διαψεύστηκαν οι προσδοκίες για την αξιοποίηση των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, είναι το σημείο που ο Ουκρανός Πρόεδρος Β. Ζελένσκι αναφέρθηκε στη συνάντηση που είχε με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Όπως είπε, «ως αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης, έχουμε κυρώσεις στον ρωσικό ενεργειακό τομέα. Δεν υπάρχει σύνοδος στην Ουγγαρία χωρίς την Ουκρανία και δεν έχουμε ακόμη τους Τόμαχοκ. Αυτό είναι το αποτέλεσμα. Δεν το βρίσκω και τόσο κακό».
