Νέο θεσμικό πλαίσιο για την πάταξη της «ελληνοποίησης» και της νοθείας του μελιού εξετάζεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης
Το θέμα της παράνομης «ελληνοποίησης» του μελιού. που αντιμετωπίζει ο κλάδος των μελισσοκόμων, είχε φέρει επανειλημμένα στη Βουλή, ο Σταύρος Καλογιάννης, μετά από υπόμνημα του Μελισσοκομικού Συλλόγου Ιωαννίνων «Ο Αρισταίος», στο οποίο παρατίθενται προτάσεις για την πάταξή της.
Απαντώντας στις σχετικές Αναφορές του Σταύρου Καλογιάννη (αρ. πρωτ. 895/2020 και 1409/2021), ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ) κ. Λιβανός αναφέρει, μεταξύ άλλων:
«Ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία σύνταξης των προδιαγραφών για την απονομή του Ελληνικού Σήματος στο μέλι. Στις προδιαγραφές αυτές έχουν συμφωνήσει όλοι όσοι απασχολούνται στον κλάδο. Θέματα, όπως η αναγκαιότητα ή όχι δημιουργίας Ηλεκτρονικής Βάσης Δεδομένων και ο καθορισμός του «τέλους απονομής σήματος», παραμένουν σε εκκρεμότητα. Η Διοίκηση του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ βρίσκεται σε συνεννόηση με την ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και των συλλόγων μελισσοκόμων, καθώς το μέλι είναι προϊόν του οποίου ο έλεγχος της νοθείας και της προέλευσης είναι εξαιρετικά δύσκολος, ενώ δεν υπάρχει πλαίσιο που να καθορίζει τόσο τις αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο όλων των εμπλεκομένων στην εφοδιαστική αλυσίδα του μελιού όσο και τις υποχρεώσεις αυτών. Ως εκ τούτου, προκειμένου να είναι δυνατός ο πλήρης έλεγχος της ιχνηλασιμότητας του μελιού που εισάγεται – παράγεται – συσκευάζεται – διακινείται στη χώρα και να ακολουθήσει η ενεργοποίηση της εφαρμογής του Κανονισμού για την απονομή Ελληνικού Σήματος στο Μέλι, εξετάζεται η σκοπιμότητα:
1. Θέσπισης νομοθετικού πλαισίου για την εγκαθίδρυση συστήματος ελέγχου της προέλευσης μελιού, στο οποίο θα εμπίπτουν: α) όλοι οι μελισσοκόμοι που διαθέτουν Μελισσοκομικό Βιβλιάριο σε ισχύ και είναι καταχωρισμένοι στο Μελισσοκομικό Μητρώο, β) οι επιχειρήσεις που προβαίνουν σε εισαγωγή ή αγορά μελιού Ελληνικής και μη προέλευσης, γ) οι επιχειρήσεις αποθήκευσης και εμπορίας μελιού, καθώς και δ) οι επιχειρήσεις τυποποίησης – συσκευασίας μελιού και
2. Δημιουργίας βάσης δεδομένων, ανάλογης με τη διαδικτυακή εφαρμογή ARTEMIS για τον έλεγχο Μηνιαίου Ισοζυγίου Γάλακτος και Κρέατος [ΚΥΑ 838/51008/2019], στην οποία θα αναρτούν στοιχεία οι ανωτέρω εμπλεκόμενοι, προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα συνέχισης της δραστηριότητάς τους.
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να επισημανθεί ότι το ΥπΑΑΤ έχει πραγματοποιήσει ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της πάταξης των «ελληνοποιήσεων» με την ψήφιση του Ν.4691/2020 «Ρυθμίσεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του αγροτικού τομέα». Στον εν λόγω Νόμο θεσπίζεται εμφατικά η αυστηροποίηση του κυρωτικού πλαισίου, ειδικά στις περιπτώσεις «ελληνοποιήσεων» προϊόντων Π.Ο.Π.-Π.Γ.Ε.-Ε.Π.Ι.Π. και βιολογικών, η πρόβλεψη για πρώτη φορά ειδικών ποινικών αδικημάτων για τους παραβάτες και η αποτρεπτική για τους επίδοξους «ελληνοποιητές» επαύξηση των χρηματικών προστίμων. Αναλυτικότερα, προβλέπεται:
– ειδικό ποινικό αδίκημα για όποιον εξάγει τρόφιμα νοθευμένα ή επιβλαβή για την υγεία του ανθρώπου,
– η θέσπιση ενός νέου αδικήματος, αυξημένης ποινικής απαξίας (ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 3 ετών ή χρηματική ποινή), η οποία καταλαμβάνει όποιον με πρόθεση παράγει, εισάγει, εξάγει, αποθηκεύει, διακινεί ή διαθέτει στην κατανάλωση τρόφιμα, τα οποία κατά τη διαπίστωση της αρμόδιας αρχής είναι νοθευμένα και επιβλαβή για την υγεία του ανθρώπου,
– η (κατόπιν έκδοσης εισαγγελικής διάταξης) δημοσιοποίηση στοιχείων κατηγορουμένων ή καταδικασθέντων για ποινικά αδικήματα σχετικά με «ελληνοποιήσεις» προκειμένου να προστατευθεί η δημόσια υγεία, η θέσπιση ποινής φυλάκισης τουλάχιστον 2 ετών σωρευτικά με χρηματική ποινή για τους παραβάτες Π.Ο.Π.-Π.Γ.Ε.-Ε.Π.Ι.Π. και βιολογικών προϊόντων, καθώς και η θεσμοθέτηση επιβολής σε βάρος των ανωτέρω, διοικητικού προστίμου ύψους έως κατ’ αρχήν- 300.000 ευρώ, το οποίο μπορεί να φτάσει ή ακόμη και να ξεπεράσει τα 600.000 ευρώ, εάν η σχετική παράβαση έχει διαπραχθεί από επιχείρηση με κύκλο εργασιών άνω των 10 εκατομμυρίων ευρώ,
– η πρόβλεψη επιβολής μόνιμης αφαίρεσης του δικαιώματος χρήσης ενδείξεων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε., Ε.Π.Ι.Π. ή βιολογικών προϊόντων σε βάρος των υποτρόπων και
– η συνεκτίμηση του παρανόμως προσποριζόμενου κέρδους κατά την επιμέτρηση του διοικητικού προστίμου σε βάρος «ελληνοποιητών». Στο άρθρο 9 του προαναφερθέντος Νόμου προβλέπεται η ανάπτυξη και λειτουργία του «Εθνικού Ηλεκτρονικού Μελισσοκομικού Μητρώου», που θα αποτελέσει ένα ακόμη εργαλείο στη μάχη κατά των «ελληνοποιήσεων». Οι αυστηρότερες κυρώσεις, σε συνδυασμό με την αποτελεσματικότερη παρακολούθηση της αγοράς του μελιού και όλων των μελισσοκομικών προϊόντων στην οποία στοχεύει η λειτουργία του Εθνικού Ηλεκτρονικού Μελισσοκομικού Μητρώου, δημιουργεί ένα ισχυρό θεσμικό πλαίσιο προστασίας του ελληνικού μελιού.
Στόχος του Υπουργείου ΑΑΤ είναι η ενίσχυση των ελέγχων για την προστασία των συμφερόντων των παραγωγών, για την εδραίωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, καθώς και για την αποφυγή φαινομένων παραπλάνησής τους. Από τον εποπτευόμενο από το Υπουργείο ΕΦΕΤ, σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση του Γενικού Χημείου του Κράτους, έχουν διενεργηθεί αυξημένοι και εντατικοί έλεγχοι, οι οποίοι οδήγησαν στην απόσυρση σειράς παρτίδων μελιού, αφενός ακατάλληλων και μη ασφαλών για το καταναλωτικό κοινό, αφετέρου νοθευμένων με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την τέλεση από τους παραβάτες αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.
Πληροφοριακά, αναφέρεται ότι το 2020 εκπονήθηκε και υλοποιήθηκε πρόγραμμα αυθεντικότητας – νοθείας μελιού, με σκοπό τον έλεγχο των ποιοτικών χαρακτηριστικών του, καθώς και την εξακρίβωση εάν το μέλι που διατίθεται στην κατανάλωση ως θυμαρίσιο, ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές και στις παραμέτρους ταυτοποίησης που αναφέρονται στα άρθρα 67 & 67α του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών.
Παράλληλα, ο ΕΦΕΤ, ως σημείο επαφής της Ελλάδας για το Σύστημα Διοικητικής Συνδρομής και Συνεργασίας, λαμβάνει κοινοποιήσεις μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Food Fraud από τις Αρμόδιες Αρχές των Κρατών Μελών σχετικά με τη διακίνηση στην αγορά τροφίμων με υποψία απάτης, μεταξύ αυτών και μελιού και ακολούθως προβαίνει στη διενέργεια των απαιτούμενων ελέγχων.
Πέραν όλων των ανωτέρω, ο ΕΦΕΤ γίνεται αποδέκτης καταγγελιών και αναφορών που αφορούν στο μέλι, οι οποίες, αφού αξιολογηθούν βάσει συγκεκριμένης διαδικασίας, διερευνώνται είτε ως μεμονωμένα περιστατικά, είτε εντασσόμενες στο γενικότερο πλαίσιο σχεδιασμού των ελέγχων. Σε περίπτωση διαπίστωσης μη συμμορφώσεων με την κείμενη νομοθεσία, λαμβάνονται όλα τα απαιτούμενα μέτρα και επιβάλλονται οι προβλεπόμενες κυρώσεις.
Πληροφορίες για τα αποτελέσματα των ελέγχων βρίσκονται αναρτημένες στην ιστοσελίδα του ΕΦΕΤ».
Ο Σταύρος Καλογιάννης ενημέρωσε τον Πρόεδρο του Μελισσοκομικού Συλλόγου Ιωαννίνων «Ο Αρισταίος» κ. Ποντίκη για τις προθέσεις του ΥπΑΑΤ να θεσπίσει το κατάλληλο πλαίσιο που θα διασφαλίζει την ελληνική παραγωγή μελιού και θα συμβάλει στον αποτελεσματικό έλεγχο της ιχνηλασιμότητας του μελιού που εισάγεται, παράγεται, συσκευάζεται και διακινείται στη χώρα μας.
