Να ξεφύγουμε από το μοτίβο της αναβίωσης του ιστορικού παρελθόντος της πόλης
Ο απολογισμός των εκδηλώσεων για την απελευθέρωση της πόλης είναι πλούσιος για μία ακόμα φορά. Πολλές εκδηλώσεις και εκθέσεις, ποικιλία στο πρόγραμμα, υψηλού επιπέδου εκπροσώπηση του κράτους και των κομμάτων. Τα Γιάννενα τιμώνται.
Για μία ακόμα χρονιά, πάντως υπάρχει ένα άρωμα αναβίωσης και μόνο στις επετειακές εκδηλώσεις. Αναβιώνουμε μια ιστορική στιγμή, κορυφαία, όπως αυτή που οδήγησε στην απελευθέρωση, μνημονεύουμε πτυχές της πόλης και της ιστορικής τους διαδρομής χωρίς ιδιαίτερες καινοτομίες ούτε στο βλέμμα σε αυτήν την ιστορία αλλά ούτε σε νέα υλικά ανάγνωσης και κάπου εκεί ολοκληρώνεται το επετειακό τριήμερο, συμβολικά με την παρέλαση όπως γίνεται επί πολλές δεκαετίες.
Δεν αρκεί όμως, πλέον αυτή η οπτική της αναβίωσης. Δεν προσθέτει τίποτα, δεν αλλάζει κάτι. Δεν είναι και σίγουρο θα αντιτείνει κάποιος ότι χρειάζεται και να αλλάξει. Αν και έχουν αλλάξει πολλά τις τελευταίες δεκαετίες όπως για παράδειγμα η ανάδειξη νέων αρχείων και σε ένα βαθμό και διαφορετικών προσεγγίσεων που έφευγαν από το κλασσικό σχήμα των στρατιωτικών και μόνο επιτυχιών, ή της δυσκολίας που έφερναν τα οχυρά Μπιζανίου κλπ. Τα καταφέραμε έστω και δείξαμε και την πλούσια πολιτιστική ιστορία της πόλης και το αποτύπωμά της μέσα στον χρόνο. Αλλά μάλλον έχει εξαντληθεί και αυτό το νέο σχήμα και μοιάζει και αυτό να αναβιώνει με επανάληψη κάθε χρόνο. Άλλωστε πέρασαν και 112 χρόνια από το 1913, πολλά, που σημαίνει ότι υπάρχει πια χώρος για κάτι νέο.
Το νέο που είναι πάντα δύσκολο να το βρεις μέσα στην ιστορική προσέγγισης ειδικά όταν χρειάζεται να τηρείς και το πρωτόκολλο και ένα τυπικό για τις επετείους. Όμως οι ζωντανές πόλεις θα πρέπει συνεχώς να αναζητάνε και νέους δρόμους για να ανασυστήνουν τη μνήμη τους, χρειάζεται να διαπραγματεύεσαι συνέχεια τη σχέση του παρελθόντος με το σύγχρονο, ώστε να βρίσκεις και νόημα στο παρόν, να ανοίγεις δρόμους για το μέλλον.
Κι ίσως αυτή η τάση για αναβίωση να δείχνει και μία αμηχανία για το ποιοι είμαστε σήμερα ως πόλη και τι μπορούμε να κάνουμε στο μέλλον. Να μας δυσκολεύει να δούμε τις προοπτικές οπότε να βολευόμαστε και με ένα ιστορικό μοτίβο του παρελθόντος. Αν είναι έτσι, κάτι πρέπει να κάνουμε διαφορετικά.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
Από την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» 25-02-2025
