Το ντόμινο των χαμηλών μισθών και των χαμηλών οριζόντων
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού που ανακοίνωσε η κυβέρνηση είναι θετικό μέτρο που κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και για αυτό γίνεται αποδεκτό και από τον κόσμο της εργασίας και από την αγορά. Και όντως είναι ένα μέτρο που ανήκει στο πρόγραμμα της ΝΔ και υλοποιείται με συνέπεια από την κυβέρνηση, όπως και οι μειώσεις των εισφορών που αποτελούν ένα δίδυμο που εκφράζει την κυβερνητική πολιτική.
Στην πράξη υπάρχουν πάντως ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν όπως η «μαύρη» και απλήρωτη εργασία η οποία εμπειρικά γνωρίζουμε ότι υπάρχει παρά τους ελέγχους αλλά και παρά τη μείωση της ανεργίας που δείχνουν τα επίσημα στοιχεία.
Το σημαντικότερο πρόβλημα όμως δεν είναι αυτό, αλλά είναι ένα ευρύτερο στην ουσία ζήτημα, που είναι οι χαμηλοί μισθοί. Χαμηλοί μισθοί, σημαίνει χαμηλή απόδοση και παραγωγικότητα, χαμηλές προσδοκίες και μειωμένη κινητικότητα. Συνέπειες είναι σαφώς και αυτές στην κατανάλωση που μειώνεται προκαλώντας ντόμινο στην αγορά, το εμπόριο και την παραγωγή. Οι χαμηλοί μισθοί δημιουργούν μία εξίσωση από την οποία δεν προκύπτουν οι λύσεις που χρειάζεται η οικονομία και η επιχειρηματικότητα στην αγορά. Άλλωστε αυτό το πρόβλημα θέλει στην ουσία να επιλύσει και η κυβέρνηση υποστηρίζοντας τις μικρές αυτές αυξήσεις.
Αλλά χαμηλοί μισθοί σημαίνει και απαξίωση της εργασίας και υποτίμηση της θέσης του εργαζόμενου με ευρύτερες και εδώ συνέπειες στην κοινωνική συνοχή, στη συμμετοχή του πολίτη στα κοινά και την κίνηση της κοινωνίας. Η απογοήτευση και η αποστασιοποίηση του εργαζομένου σε τέτοιες περιπτώσεις επηρεάζει ακόμα και τη δημοκρατία αφού μόνη εγγύηση αποτελεί πάντα ο ενεργός πολίτης.
Ο βασικός αντίλογος της κυβέρνησης είναι προφανώς ότι χρειάζονται μικρά και ισορροπημένα βήματα σε εποχές με μεγάλη ρευστότητα και κινδύνους, κάτι που ακούγεται σωστό αλλά κρίνεται και σε βάθος χρόνου. Για πόσα χρόνια ακόμα η εργασία θα είναι υποτιμημένη; Πόσο μάλλον που στην αντίπερα όχθη υπάρχουν επιχειρήσεις με υπερκέρδη, αλλά και η κατάσταση με την ακρίβεια έχει ξεφύγει από τα όρια του αποδεκτού. Κατά συνέπεια, υπάρχουν αντικρουόμενες τάσεις και κίνδυνος ανισορροπίας. Κι αναρωτιέσαι και αν η πολιτική ρευστότητα της εποχής δεν έχει και κάποια σχέση και με την αίσθηση ανασφάλειας που νιώθει ο εργαζόμενος με χαμηλές αμοιβές τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα.
Το άλλο μοντέλο που δοκιμάζεται σε άλλες χώρες της Ευρώπης είναι η μεγαλύτερη κίνηση στον κόσμο της αγοράς και της εργασίας με κίνητρα για αύξηση της παραγωγικότητας και της ασφάλειας της εργασίας, με μέτρα όπως είναι η υποχρέωση συλλογικών συμβάσεων, παροχή κινήτρων κλπ. Είναι η αλήθεια ότι στις εποχές μας αυτό το μοντέλο δεν θεωρείται κυρίαρχη επιλογή. Στους καιρούς της απορρύθμισης της εργασίας και της μείωσης του ρόλου του εργαζομένου, είναι δύσκολο και να αλλάξουν οι κεντρικές πολιτικές για την εργασία. Κάτι που στην ουσία υπενθυμίζει και η κυβέρνηση επιλέγοντας τα μικρά βήματα. Που φέρνουν και μικρά, αλλά υπαρκτά οφέλη στους εργαζομένους αλλά με χαμηλό πάντα τον ορίζοντα των προσδοκιών για ευημερία.
Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
Από την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» στις 27-3-2025
