Το μέσα και το έξω μίας διαδήλωσης
Συμμετέχοντας στην απεργιακή διαδήλωση την Τετάρτη είχα για μία ακόμα φορά, το ίδιο αίσθημα που είχα σε εκατοντάδες άλλες πορείες στο παρελθόν, ότι κινούμασταν παράλληλα με την κίνηση των άλλων ανθρώπων και της κοινωνίας, αν όχι και αντιθετικά. Στις μικρές πόλεις που ζούμε το αίσθημα αυτό γίνεται ακόμα βαθύτερο γιατί δίπλα σου έξω από την διαδήλωση, κινούνται φίλοι σου, γνωστοί, άνθρωποι που τις άλλες μέρες έχετε πολλά κοινά, συμμετέχετε σε δράσεις, έχετε τις ίδιες αγωνίες.
Αυτό το εντός και το εκτός, το μέσα και έξω από μία διαδήλωση, συνιστά ένα όριο, μία γεωγραφία της πολιτικής κρίσης. Κι έχει σημασία να το αντιληφθούμε αυτό το όριο ως κρίση γιατί αλλιώς θα πέσουμε στις ίδιες ακριβώς παγίδες και παθογένειες που προκάλεσαν την κρίση.
Αν οι εντός μίας πορείας πιστεύουν ότι αποτελούν μία πρωτοπορία και γνωρίζουν «τι γίνεται», τότε αφήνουν απέξω τους πολλούς για τους οποίους θεωρητικά έχει διοργανωθεί και η δράση.
Κι αν οι πολλοί έξω από την πορεία θεωρούν ότι δεν τους αφορά και δεν τους εμπνέει μία τέτοια δράση, τότε διατηρούνται σε μία εξωτερική περιφέρεια, στην οποία τίποτα δεν συμβαίνει ή δεν βρίσκει διέξοδο να εκφραστεί.
Για να μην φαίνεται, όμως και πλήρως απαισιόδοξη μία τέτοια προσέγγιση στις κοινωνικές οριοθετήσεις, έχουμε φρέσκο ένα άλλο παράδειγμα, τις μεγάλες συγκεντρώσεις για τα Τέμπη, όπου είχαμε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους μαζί στον ίδιο χώρο. Αν αυτό δεν είναι ο ορισμός του «μαζικού κινήματος» που θέλει μία πολιτική προσέγγιση τότε ποιος είναι;
Οπότε προκύπτει και το ερώτημα: Πώς η πολιτική μπορεί να εκφράσει τη μαζική κίνηση των ανθρώπων που κατά βάση είναι και λαϊκή αγωνία σε μία αυθεντική της μορφή;
Θα είναι τα κόμματα οι εκφραστές αυτής της λαϊκής αγωνίας, τα συνδικάτα, οι σύλλογοι ή και οι θεσμικοί φορείς και η Κοινωνία των Πολιτών; Προφανώς μπορούν να είναι και όλοι μαζί, η κάθε πλευρά με τον δικό της τρόπο. Αν η φωνή των πολλών βρίσκει τρόπους να ακουστεί και να διαμορφώσει τη συλλογική, κοινωνική έκφραση, τότε λειτουργεί και η δημοκρατία. Μέρος της δημοκρατίας είναι ακριβώς η αντιπροσώπευση, πυλώνας της. Κι αυτό είναι που φαίνεται ότι πάσχει στους καιρούς που ζούμε όχι μόνο στον τόπο μας, αλλά παγκόσμια.
Κατά συνέπεια, υπάρχουν δρόμοι για να βρεθούν διέξοδοι σε αυτήν την κρίση αντιπροσώπευσης και αυτοί δεν είναι προφανώς απλώς η ανάθεση σε άλλους, σε μεσσίες, προσωπικότητες, τεχνοκράτες ή δημοφιλείς περσόνες να αναλάβουν την εκπροσώπησή μας. Είναι ο δρόμος της συνάντησης, το να περνάς τις οριογραμμές του έξω και του μέσα.
Είναι αυτό άλλωστε που κάνουμε στις μικρές επαρχιακές μας κοινότητες. Εκεί που είμαστε στην διαδήλωση, βγαίνουμε στην άκρη για χαιρετίσουμε έναν φίλο, περνάμε από μια παρέα που πίνει καφέ, πιάνουμε κουβέντες στο πεζοδρόμιο. Όσοι το επιλέγουμε τέλος πάντων και δεν έχουμε εγκλωβιστεί στα «εγώ» μας και στην αυταρέσκεια της καθαρότητάς μας. Πορευόμαστε μαζί με τους άλλους, και γινόμαστε ένα μαζί τους. Να μία καλή αγωνιστική πρόταση για την επόμενη διαδήλωση.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
Από την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» 11-04-2025
