Και περπατάμε και δεν περπατάμε – Η πόλη χωρίς συνολικό σχέδιο
Την Τρίτη χρειάστηκα να μετακινηθώ με συγγενείς στο κέντρο της πόλης για υποχρεώσεις (γιατροί, υπηρεσίες κλπ). Αν περάσεις την πόλη τέσσερις φορές από τη μία άκρη στην άλλη, καταλαβαίνεις αρκετά πράγματα για την ποιότητα ζωής μας, όπως ότι είναι σχεδόν υποχρεωτικό να χρησιμοποιήσεις αυτοκίνητο αν θέλεις να τα προλάβεις όλα.
Ή ότι υπάρχουν παντού παρκαρισμένα αυτοκίνητα γιατί κάπου πρέπει να παρκάρουν κιόλας όταν δεν κινούνται. Βλέπεις επίσης ότι υπάρχει αρκετή αυθαιρεσία από οδηγούς, όπως το να σταματάνε «για ένα λεπτό» όπου θέλουν, ή να μην κοιτάνε τα stop και τις απαγορεύσεις. Βλέπεις όμως κι ότι όλο και περισσότερο γίνονται πια σεβαστές οι διαβάσεις και η προτεραιότητα των πεζών, όπως κι ότι η κίνηση είναι πολύ καλύτερη στους κυκλικούς κόμβους.
Μία άλλη παρατήρηση όμως που έκανα αυτό το πυκνό δίωρο στους δρόμους, μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση. Μου έκανε εντύπωση το πόσοι ηλικιωμένοι, άνθρωποι με περιορισμένη κίνηση, άνθρωποι με κινητικές ή άλλες αναπηρίες, μητέρες με μωρά στα καρότσια ή παιδιά στο χέρι, κινούνται στους δρόμους. Κι αυτό από μία σκοπιά είναι θετικό γιατί σημαίνει ότι η πόλη ακόμα περπατιέται, ότι μπορεί να περπατηθεί. Είναι καθοριστικό σημείο για τη βιώσιμη πόλη να μπορεί να δίνει την ευκαιρία στους κατοίκους της να περπατάνε. Και είναι όλο αυτό το δίκτυο πεζοδρόμων, η ποιότητα των υλικών, οι προβλέψεις στους δρόμους και άλλοι πολλοί παράγοντες που συντελούν σε αυτό.
Από την άλλη, υπάρχουν πολλά σημεία ειδικά σε κεντρικούς δρόμους με μεγάλη κίνηση, που μοιάζουν τελείως απροσπέλαστα και δυσκολεύουν πολύ τον πεζό, πόσο μάλλον όποιον αντιμετωπίζει δυσκολίες στη μετακίνηση. Το ότι ένας άνθρωπος σε αμαξίδιο με συνοδό αναγκάζονται και κατεβαίνουν στο οδόστρωμα για να έχουν ομαλή κίνηση, είναι ήττα για την πόλη, δεν το συζητάμε. Όπως και το ότι υπάρχουν δρόμοι που είναι πολύ δύσκολο να μετακινηθείς με ποδήλατο όπως η Σπ. Λάμπρου για παράδειγμα λόγω της πίεσης που δέχεσαι από την κίνηση των αυτοκινήτων.
Κι ακόμα, πρόβλημα είναι ότι αν φύγεις από το κέντρο, το οποίο αποκτά ήδη ένα νέο δίκτυο πεζοδρομίων και βρεθείς όχι πολύ μακριά, αρχίζει να μην έχει πεζοδρόμια ή να είναι γεμάτα παγίδες τα πεζοδρόμια που υπάρχουν.
Η κατάσταση μοιάζει με ένα αντιφατικό ψηφιδωτό. Ο κόσμος περπατάει και θέλει να περπατήσει. Η πόλη, όμως, του δίνει τη δυνατότητα σε κάποια σημεία και αλλού καθόλου σχεδόν. Η βιώσιμη μετακίνηση υποστηρίζεται στο κέντρο, αλλά όχι παντού έξω από αυτό.
Τι δείχνει αυτή η εικόνα; Ότι δεν υπάρχει συνολικό σχέδιο που να υλοποιείται με καθολικότητα και ολοκληρωμένες παρεμβάσεις. Κι επειδή ο Δήμος και το κράτος θα επικαλεσθούν την έλλειψη πόρων που είναι όντως ένα σοβαρό πρόβλημα, ας το δεχθούμε, δεν πρέπει όμως να υποχωρούμε κι από την ανάγκη που διαβλέπουμε για μία ολιστική πολιτική για την πόλη.
Στους καιρούς μας, δεν χρειαζόμαστε άλλες εξαγγελίες και σχέδια, αλλά έργο. Έργο συνολικό, ολοκληρωμένο που να βλέπει μπροστά.
Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
Από την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» στις 30-4-2025
