Έχει αλλάξει το Δημόσιο που ξέραμε
Αν συλλέξει κανείς τις προτάσεις που υπάρχουν για νέες δημόσιες υπηρεσίες, θα φτιάξει ένα αξιόλογο σύνολο από κάτι που μοιάζει με το παρελθόν, χωρίς όμως να είναι. Γιατί το κρίσιμο δεν είναι πλέον να ορίσεις τι είναι και τι θα πρέπει να είναι το Δημόσιο, αλλά πώς αυτό θα λειτουργεί βιώσιμα και αποτελεσματικά υπέρ των πολλών.
Τα τελευταία χρόνια έχουν ακουστεί για παράδειγμα από την αντιπολίτευση προτάσεις για «επανεθνικοποίση» της ΔΕΗ ή έστω μίας τράπεζας, αλλά και του σιδηροδρόμου. Πόσο άραγε θα κόστιζε κάτι τέτοιο και από πού θα προέρχονταν οι πόροι για την εξαγορά αυτών των εταιριών από το κράτος;
Αλλά ας πούμε ότι υπήρχαν και οι πόροι και η βούληση για ένα άλλο κράτος που θα είναι ανταγωνιστικό με τις δημόσιες υπηρεσίες του και τις κρατικές εταιρίες, στις αγορές. Υπάρχουν για παράδειγμα σε άλλες χώρες μοντέλα εταιριών δημοσίου συμφέροντος στη διαχείριση των απορριμμάτων. Όπως υπάρχουν στην Ευρώπη και εύρωστοι συνεταιριστικοί οργανισμοί σε πολύ ανταγωνιστικά κομμάτια της αγοράς.
Το πρόβλημα που έχουμε στην Ελλάδα είναι όμως διπλό: Από τη μία υπάρχει μία κυβέρνηση αλλά και μία πολιτική προηγούμενων κυβερνήσεων, που περνά μεγάλο μέρος των δημοσίων υπηρεσιών στον ιδιωτικό τομέα και αυτό υποστηρίζεται από πλειονότητες όπως δείχνουν και τα εκλογικά αποτελέσματα. Αυτό ισχύει για παράδειγμα στις παραχωρήσεις οδικών αξόνων ή υποδομών όπως μεγάλα κατασκευαστικά έργα και μεταφορές. Βλέπουμε δε, ότι επεκτείνεται σε όλους τους κλάδους σχεδόν, όπως γίνεται με τις διαγνωστικές εξετάσεις στην Υγεία, οι οποίες γίνονται από ιδιωτικά κέντρα για λογαριασμό των Ταμείων ή στα Πανεπιστήμια στα οποία μπήκαν και ιδιωτικά ιδρύματα.
Υπάρχει συνεπώς μία κουλτούρα ιδιωτικής οικονομίας που βρίσκει ανταπόκριση στην κοινή γνώμη.
Από την άλλη πλευρά ένα σχέδιο επιστροφής του Δημοσίου σε τομείς που έχει υποχωρήσει, δεν έχει ακόμα κατατεθεί με ολοκληρωμένο και τεχνοκρατικό τρόπο ώστε να γίνει και αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης και γιατί όχι και αντιπαράθεσης, γιατί η πολιτική είναι κατεξοχήν πεδίο αντιπαράθεσης, πάντα σε επίπεδο δημοκρατικής ανταλλαγής απόψεων, αν θέλουμε να ανοίξουμε στη συνέχεια τον δρόμο της σύνθεσης.
Το κεντρικό πρόβλημα πλέον είναι ότι έχει αλλάξει το Δημόσιο όπως το ξέραμε, υπήρξε αμφισβήτηση από πολλές πλευρές του ρόλου του κράτους σε πολλά πεδία και ότι έχει παγιωθεί ένα μοντέλο ιδιωτικής οικονομίας σε δημόσια πεδία και αγαθά, υπάρχει δηλαδή ένα πλαίσιο που δεν επιτρέπει την αναζήτηση νέων μορφών παροχής υπηρεσιών και κοινωνικής συμμετοχής. Μπορεί να αλλάξει αυτή η παγιωμένη κατάσταση και πώς;
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
Από την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» στις 16-05-2025
