Κορυφαίο το πρόβλημα της εργασίας και η αγορά δεν το λύνει
Οι 13 ώρες εργασίας την ημέρα που προβλέπει το νέο νομοσχέδιο της κυβέρνησης είναι μία νέα κατάσταση αλλά όχι πρωτόγνωρη, αφού εδώ και πολλά χρόνια έχει απελευθερωθεί το ωράριο εργασίας μέσα από διάφορες μορφές που ισχύουν. Πλέον το 8ωρο δεν υφίσταται παρά μόνο ως πλαίσιο σε αντίθεση με την καθιέρωσή του που προβλεπόταν να είναι το ανώτατο όριο. Κανείς πλέον όμως δεν το θεωρεί ανώτατο όριο πλην των εργαζομένων που όμως πιέζονται από παντού ώστε να μην σταματήσουν να εργάζονται όλες τις ώρες και όλες τις ημέρες αν μπορούν. Και πιέζονται οι εργαζόμενοι γιατί δεν βγάζουν τον μήνα. Αυτό είναι όλο και όλο. Και δεν είναι καθόλου καλό.
Γιατί το πρόβλημα στην ελληνική οικονομία δεν είναι ούτε ήταν οι θεσμικές μέριμνες για την προστασία των εργαζομένων. Το πρόβλημα είναι οι χαμηλοί μισθοί που συνδυάζονται με την πολύ χαμηλή αγοραστική δύναμη του πολίτη, από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη. Ένα νοικοκυριό μετά βίας έχει τα βασικά. Αυτός ο συνδυασμός των χαμηλών αμοιβών με την ακρίβεια είναι μία νέα κανονικότητα στην Ελλάδα των κρίσεων της τελευταίες δεκαπενταετίας και αποτελεί το μείζον πολιτικό και κοινωνικό πρόβλημα. Αλλά δεν το βλέπουν όλοι έτσι. Άλλοι γιατί εκτιμούν ότι θα μπορούσαν να είναι και χειρότερα τα πράγματα και θεωρούν μεγάλη πρόοδο που έχει μειωθεί η ανεργία και έχει αυξηθεί ο κατώτατος μισθός κι άλλοι γιατί πιστεύουν ότι αυτή είναι η κατάσταση και δεν μπορεί να γίνει κάτι καλύτερο. Βλέπουν όμως οι εργαζόμενοι ότι υπάρχει αθέμιτος πλούτος και μάλιστα δίπλα τους από καταχρήσεις και παρανομίες οπότε αναπτύσσεται και ένα αίσθημα ηθικής αδικίας. Όπως και βλέπουν ότι οι κατέχοντες το χρήμα έχουν συχνά υπερκέρδη και χωρίς να φορολογούνται και ιδιαίτερα για να ενισχύεται το κράτος πρόνοιας. Το κράτος πρόνοιας που έχει πάρει άλλη μορφή πια με πολιτική επιλογή αρκετών κυβερνήσεων και δεν είναι πρώτη επιλογή για την αναδιανομή του πλούτου προς τα κάτω μέσα από τη στήριξη ας πούμε της Υγείας ή της Παιδείας αλλά μέρος ενός ευρύτερου συστήματος που τον πρώτο ρόλο έχουν οι αγορές. Το κυρίαρχο πια είναι η συνεργασία κράτους και ιδιωτικών κεφαλαίων και συμπράξεων ή η «αξιοποίηση» του δημόσιου πλούτου από τους ιδιώτες.
Υπάρχουν όμως ήδη δύο συνέπειες που έχουν γίνει εμφανείς και ανησυχούν και όσους μέχρι σήμερα δεν ανησυχούσαν.
Πρώτον είναι οι πολλές κενές θέσεις εργασίας και ιδιαίτερα σε κερδοφόρους τομείς όπως ο τουρισμός ή αναγκαίους όπως η αγροτική παραγωγή. Ο κόσμος, ιδιαίτερα οι νέοι φεύγουν από την αγορά εργασίας με αυτούς τους όρους.
Δεύτερη συνέπεια είναι η χαμηλής παραγωγικότητας εργασία. Εργασία που δεν αλλάζει το επίπεδο, που δεν φέρνει την ποιοτική μετάβαση σε μία άλλη πιο ανταγωνιστική οικονομία.
Υπάρχει συνεπώς μεγάλο πρόβλημα, αλλά μάλλον δεν αντιμετωπίζεται ως τέτοιο. Ως πότε όμως;
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
από την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» 26-8-2025
