Ανοιχτές Κυριακές και ανάγκη για νέα νοήματα
Υπήρξαν μεγάλες προσδοκίες από την απελευθέρωση του ωραρίου των εμπορικών καταστημάτων. Στα χρόνια της μεγάλης κρίσης θεωρήθηκε σημαντική μεταρρύθμιση το άνοιγμα της αγοράς τις Κυριακές και η άρση των περιορισμών στα ωράρια. Άνοιξε μεγάλη συζήτηση, δαιμονοποιήθηκαν ως οπισθοδρομικοί όσοι υπερασπίζονταν την παλαιότερη συνθήκη, προωθήθηκε ως αυτονόητη και φυσική, η ελεύθερη αγορά ως η μόνη αρμόζουσα για να τα επιλύει όλα αυτά. Τίποτα δεν επιλύθηκε.
Κι αυτό όχι γιατί είναι καλό ή κακό να δουλεύεις την Κυριακή. Δεν είναι πρωτίστως ηθικό το θέμα αν και υπάρχει ένα ζήτημα δικαίου, γιατί επί πόσες ώρες και ημέρες άραγε πρέπει να εργάζεται κάποιος για να ζει αξιοπρεπώς.
Αυτό που άλλαξε, είναι ότι άλλαξαν τα πάντα. Χωρίς να καλυτερεύσει η ζωή των ανθρώπων στον βαθμό που θα έπρεπε ώστε να δικαιωθούν και όλες αυτές οι αλλαγές στην εργασία, το εμπόριο και την αγορά που επήλθαν με τα μνημόνια και τα νέα νομοθετήματα.
Σήμερα φτάσαμε να είναι νόμιμο και λογικό να σε καλούν να εργαστείς για δύο ημέρες και επί πολύ πάνω από τις 8 ώρες την ημέρα. Ή να θεωρείται ότι η ημιαπασχόληση είναι δουλειά, γιατί προφανώς έχει αποφασιστεί θεσμικά ότι μπορείς να ζεις και μισά. Και να λες ευχαριστώ, αφού άλλωστε «έτσι γίνεται κι έξω».
Μόνο που ξέρουμε ότι δεν γίνεται παντού έτσι, γιατί η Ελλάδα είναι στις τελευταίες θέσεις στην αγοραστική δύναμη των πολιτών, στις τελευταίες θέσεις στις συλλογικές συμβάσεις και ψηλά στην ακρίβεια σε πολλά αγαθά. Άρα υπάρχει πρόβλημα. Που δεν λύνεται με τις συνταγές που υπόσχονταν ότι θα λυθεί.
Αλλά μην χαθούμε με τα ποσοστά και τις κατατάξεις. Ας γυρίσουμε στο αρχικό ερώτημα: Άλλαξε προς το καλύτερο η ζωή στην Ελλάδα με την κατάργηση των περιορισμών στα ωράρια των εμπορικών καταστημάτων; Η αίσθηση που έχουμε είναι ότι όχι. Γιατί επιμέρους λύσεις για τις τουριστικές ζώνεςμ αν αυτό ήταν το θέμα, είχαν βρεθεί και πριν και θα βρίσκονταν και νέες αν θέλαμε.
Αλλά συνολικά, αλλαγή δεν είδαμε από αυτήν την μεταρρύθμιση. Που ίσως να σημαίνει, ότι δεν ήταν μεταρρύθμιση κι αυτό μας οδηγεί να σκεφτούμε ότι οι ωραίες λέξεις, όπως η μεταρρύθμιση, δεν έχουν και αντίστοιχα ωραία νοήματα τελικά και ίσως να πρέπει να τις ξαναπιάσουμε από την αρχή και να δούμε ξανά τα νοήματά τους.
Τι είναι εργασία, εμπόριο, ωράριο και εργάσιμος χρόνος, ελεύθερος χρόνος, κέρδος και δίκαια κατανομή του πλούτου, αλλά και τι είναι τουρισμός, αγορά, κοινωνική συνοχή; Αυτές οι έννοιες δοκιμάστηκαν πολύ στην κρίση, υπέστησαν πίεση από ένα είδος ερμηνείας τους από όσους όριζαν τις συνθήκες μέσα στην οποία αναπτύχθηκαν έκτοτε και στη συνέχεια δεν αναθεωρήθηκαν.
Αν η χώρα πάει καλά όμως, γιατί ζούμε ακόμα με τις έννοιες και τις συνθήκες της κρίσης;
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
Από την εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» στις 29-8-2025
