Ο τάδε διάσημος «μιλάει για πρώτη φορά» για τον γάμο του ή για ένα ταξίδι, ο άλλος επώνυμος «μιλάει για πρώτη φορά» για την ασθένεια που πέρασε κλπ. Εδώ το ενδιαφέρον μετατοπίζεται από αυτή καθ’ αυτή την εμπειρία του καθενός που μπορεί και να είναι χρήσιμη για όποιον τη διαβάσει, στο ότι «μιλάει πρώτη φορά», στο ότι δημοσιοποιείται και γίνεται κομμάτι της δημόσιας σφαίρας, της ενημέρωσης και στις περισσότερες περιπτώσεις και του θεάματος. Οπότε χάνεται σε μεγάλο βαθμό και η δύναμη του υποδείγματος.
Γιατί μία εμπειρία κάποιου που πέρασε κάτι δυνατό και σημαντικό μπορεί να είναι χρήσιμο σε πολλούς ακόμα που ίσως να έχουν περάσει κάτι ανάλογο και θέλουν να κάνουν κάποιες συγκρίσεις, ή σε άλλους που φοβούνται, διστάζουν ή απλώς αναζητούν μία δυνατή εμπειρία να τη χρησιμοποιούν σαν παράδειγμα ενός τρόπου ζωής.
Αλλά ας μην γελιόμαστε, δεν είμαστε σε αυτό το επίπεδο. Η ιστορία που μπορεί να γίνει χρήσιμη, θέλει τον τρόπο της για να ακουστεί, ένα πλαίσιο, και κυρίως έναν δεσμό εμπιστοσύνης μεταξύ εκείνου που μιλάει κι εκείνου που τον ακούει. Χωρίς την εμπιστοσύνη μειώνεται και η σημασία του παραδείγματος και χάνει και τον στόχο της η διαδικασία.
Αποδεικνύεται άλλωστε, ότι όλο αυτό δεν είναι παρά μία τεχνική αναγνωρισιμότητας και αναγνωσιμότητας για αυτόν που μιλάει και αυτόν που τον παρουσιάζει, το μέσο ενημέρωσης, και αποδεικνύεται ακριβώς από το γεγονός ότι λίγες τέτοιες «εμπειρίες» αλλάζουν τον κόσμο μας.
Ξέρουμε τι πραγματικά αξίζει να ακούσουμε. Ξέρουμε ότι εκείνες οι γυναίκες που μίλησαν για την κακοποίηση, είχαν κάτι να πουν που άγγιζε ένα βαθύ κοινωνικό τραύμα, για αυτό και ακούστηκαν. Ξέρουμε ανθρώπους με εμπειρίες από ασθένειες που όταν μιλάνε βοηθάνε πολύ κόσμο που βρίσκεται στην ίδια θέση και αισθάνεται μοναξιά. Ξέρουμε και εκείνους που διηγούνται πράγματα που έζησαν με το μυαλό τους, το σώμα τους και την ψυχή τους και λειτουργούν σαν φάροι για όλους μας. Αλλά αυτοί είναι οι πολύ λιγότεροι. Οι υπόλοιποι ανακυκλώνουν κοινοτοπίες και ρηχότητες. Τόσο που όταν βλέπεις εκείνο το «μιλά για πρώτη φορά» να κουμπώνεσαι. Άδικο ίσως, ως γενική αρχή, αλλά η θεαματοποίηση βυθίζει τα πάντα στο πέρασμά της.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
