Τον πόλεμο σαν θέαμα τον βιώσαμε ήδη από το ‘90 μέσω της τηλεοπτικής κάλυψης των επιθέσεων των ΗΠΑ στο Ιράκ. Το παράδειγμα του κορμοράνου διδάσκεται πια στα μαθήματα για τη διαμόρφωση κλίματος μέσω εικόνων, αλλά και οι εικόνες μιας νυχτερινής πόλης στην οποία σπάει το μαύρο η λάμψη από μία βόμβα έχουν γίνει κάτι σαν «αισθητική» στην ενημερωτική παρουσίαση μίας πολεμικής σύρραξης.
Από ένα σημείο και πέρα όμως, η εικόνα αρχίζει και γίνεται κάπως μονότονη, δεν συγκινεί πια, τη συνηθίζεις. Ακόμα και πιο σκληρές εικόνες να προβληθούν, με νεκρούς και κατεστραμμένα σπίτια, πάλι θα τις συνηθίσουμε.
Γιατί η εικόνα από μόνη της, όσο χρήσιμη είναι για τη σωστή ενημέρωση του πολίτη, άλλο τόσο στέλνει το μήνυμα ότι αφορά κάτι έξω από αυτόν, μακρινό. Η απόσταση τελικά από το δραματικό πεδίο της μάχης, δεν μπορεί να καλυφθεί με την τηλεοπτική μετάδοση. Και την απόσταση αυτή, καλούνταν παλιότερα να την καλύψει το επιτόπιο ρεπορτάζ, οι πολεμικοί ανταποκριτές, οι φωτογράφοι μέσα στα γεγονότα και οι αναλυτές των στοιχείων. Ας προσέξουμε όμως, ότι ακριβώς αυτή η δημοσιογραφία είναι που εκλείπει στις μέρες μας όλο και περισσότερο. Γιατί στοιχίζει, γιατί το τηλεοπτικό πρόγραμμα έχει ανάγκες και για άλλα πράγματα όπως σίριαλ και ταινίες, γιατί υπάρχουν περισσότεροι λόγοι τελικά για λιγότερο ρεπορτάζ.
Ένα κομμάτι των απωλειών στην ενημέρωση έρχεται και το καλύπτει η αμεσότητα των social media και οι φωνές των πολιτών που βγαίνουν μόνες τους στο δίκτυο. Καλοδεχούμενες και όντως δίνουν πληροφόρηση. Κι εκεί όμως υπάρχει ανάγκη για διαπίστωση της εγκυρότητας όπως και για τον έλεγχο της αξιοπιστίας και τη διαμεσολάβηση αναλυτών για τις ερμηνείες όσων μεταδίδονται.
Όλες αυτές οι δυσκολίες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο συμβάλλουν στο να μην είμαστε σίγουροι για το πόσο καλά πληροφορημένοι είμαστε. Αν θέλουμε βέβαια να είμαστε…
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
