Όταν φίλοι και γνωστοί, αριστεροί και δεξιοί πιάνουν την κουβέντα κι αρχίζουν τις θεωρίες για τα επίκαιρα θέματα- στις οποίες θεωρίες βέβαια, πρώτος και καλύτερος είμαι εγώ- τους γειώνω ρωτώντας κάτι φαινομενικά απλό, αλλά και «ξένο» προς την πολιτικολογία: «Έχεις περπατήσει ποτέ σε ένα διάδρομο νοσοκομείου μη ξέροντας την έκβαση;».
Ξέρω, είναι σκληρό ερώτημα και άδικο. Δεν κάνει να χαλάμε μία καλή συζήτηση με την ίδια την πραγματικότητα. Αλλά σπέρνω αυτό τον ιό της εμπειρίας για να δοκιμάσω τα όρια της θεωρίας. Γιατί απ’ έξω από τον χορό όλα εύκολα τα λες. Και δεν χρειάζεται βέβαια να ασθενήσεις για να σκεφτείς κι αλλιώς, για να δεις τι είναι τελικά αυτή η «Υγεία» που όλο έρχεται στην επικαιρότητα, όλο μεταρρυθμίζεται κι όλο χειρότερη γίνεται μάλλον.
Αν έχεις περπατήσει σε ένα διάδρομο νοσοκομείου με το ερώτημα τι θα βρεις στο τέλος, αν έχεις τρέξει γιατί επείγει η κατάσταση, αν σου μίλησε ο ψυχολόγος του νοσοκομείου για να σου φτιάξει ένα πλαίσιο σκέψεων πριν χαθείς από την αγωνία, αν περίμενες να ακούσεις τη διάγνωση από τα χείλη του γιατρού ή είδες το βλέμμα του νοσηλευτή, αν τα έκανες όλα αυτά ή και λιγότερα και πήγαν όλα καλά ως σήμερα και είχαν όλα ένα καλό τέλος, ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση, θα πρέπει να πέρασε από το μυαλό σου, έστω για λίγο, ότι τα νοσοκομεία δεν πουλάνε «υπηρεσίες», η ιατρική δεν είναι «μία ακόμα δουλειά», ότι το σύστημα Υγείας δεν είναι επιχείρηση με εισροές και εκροές.
Είπαμε, να μη γινόμαστε εμπειριστές, να μην τα γειώνουμε όλα συνεχώς και να αφήνουμε και χώρο για την πολιτική θεωρία και το πολιτικό σχέδιο, αλλά αυτό το ύπουλο, ότι «όλα είναι απλά», ότι το «κόστος» είναι μείζον και ότι «η αγορά δίνει λύσεις», δεν υπάρχει, γιατί ακριβώς συγκρούεται με την πραγματικότητα.
Σύστημα Υγείας, σημαίνει τεράστιες δημόσιες επενδύσεις από το υστέρημα ενός λαού, με στόχο όμως την υπεράσπιση του δημοσίου συμφέροντος που επιβάλλει την ισότητα στην πρόσβαση στην υγεία όλων και το μέγιστο αγώνα για την προστασία της ζωής. Το πώς θα υπολογίζονται τα κοστολόγια και το πώς θα τηρούνται οι προϋπολογισμοί είναι σοβαρό θέμα προφανώς, αλλά για αυτό υπάρχει η πολιτική τάξη και τα στελέχη του δημοσίου τομέα στα υπουργεία για να τα καταφέρνουν αυτά.
Τώρα πια, μετά από μία δεκαετία σκληρής κρίσης και στο μέσον και μίας νέας, δεν γίνεται να επιστρέψουμε στα παλιά κόλπα των οπαδών της αγοράς που μισούν το δημόσιο και βλέπουν παντού επιχειρηματικά κέρδη και αυξητικές καμπύλες. Τα δοκιμάσαμε αυτά, πήραν κάποιοι και νόμπελ, διέλυσαν τόσες χώρες κι ολόκληρες ηπείρους, έδωσαν το έναυσμα για να υλοποιηθούν πολιτικές υπέρ των ιδιωτικών κερδών με λεηλασία του δημοσίου πλούτου, φτιάξαν και κυβερνήσεις τη μία απέναντι στην άλλη στον Ατλαντικό, τα κάναν χάλια, επανέρχονται με άλλα πρόσωπα, αλλά κάπου υπάρχει ένα όριο πια.
Στο τέλος του διαδρόμου, εκεί που περπατάμε στο νοσοκομείο, δεν γίνεται να σκεφτόμαστε ότι θα περιμένει ένας λογαριασμός και ένα μηχανάκι για να μας κόψει προκαταβολικά την απόδειξη.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
