Από ένα σημείο και πέρα, υπάρχει κι ένας άλλος δρόμος για να αντέξουμε. Το βλέπεις άλλωστε. Οι άνθρωποι ανασυντάσσονται και κοιτάνε να βρουν νέα όρια, νέες βάσεις, νέους τρόπους να ανταπεξέλθουν. Όταν προκύπτουν εμπόδια, όταν στενεύει ο ορίζοντας και μειώνονται οι επιλογές, τότε είναι που υπάρχει αντίδραση και αναδιάταξη. Είναι λογικό. Αλλά δεν γίνεται παντού και πάντα με τον ίδιο τρόπο.
Για αυτό και βλέπουμε στην ελληνική περίπτωση να αντέχει τόσο πολύ η οικογένεια. Γιατί είναι ένας πραγματικός «μηχανισμός» προστασίας, αλληλεγγύης και υποστήριξης. Το ξέρουμε ιστορικά, το είδαμε στην κρίση, το βλέπουμε και στις μέρες μας, έστω κι αν δεν είναι έκδηλο, αν δεν γίνεται φωναχτά. Ή το βλέπεις από την ανάποδη πλευρά. Εκεί που καταλαβαίνεις ότι φτωχός δεν είναι μόνο αυτός που δεν έχει λεφτά, αλλά κυρίως αυτός που δεν έχει κάποιον να ζητήσει βοήθεια, κάποιον να τον στηρίξει. Αυτός που αποκόβεται.
Θα θέλαμε πολύ να έχουμε ένα κράτος που να λειτουργεί αυτόματα και να δίνει αυτή τη στήριξη που χρειάζονται οι άνθρωποι που αποκόβονται. Το είδαμε να λειτουργεί σε περιόδους μέσα στην κρίση. Ακόμα όμως παίζουν ρόλο τα προσωπικά δίκτυα αλληλοβοήθειας. Σε τέτοιο βαθμό που ίσως να έπρεπε το κράτος να δει πώς λειτουργούν και να αντιγράψει μερικές καλές πρακτικές.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
