Υπάρχει μία διπλή αντιφατική τάση προσέγγισης των φαινομένων που ζούμε: Η μία είναι η υπερβολή, η μεγέθυνση, η πάνω από τα όρια. Η άλλη είναι η υποτίμηση, ο κατευνασμός, το κάτω από το όριο. Αν προσέξουμε, οι δύο αυτές τάσεις έχουν τους εκπροσώπους τους σε κάθε ένταση που προκύπτει, σε κάθε μεγάλο θέμα που απασχολεί την κοινωνία.
Αυτό όμως που έχει αλλάξει πολύ στους καιρούς μας είναι ακριβώς το πώς ορίζουμε το κανονικό, κατά πρώτον. Και κατά δεύτερο το τι είναι προσέγγιση, πώς προσλαμβάνουμε αυτά που ζούμε, αφού πλέον παίζουν καθοριστικό ρόλο τα μέσα ενημέρωσης, τα social media, οι ομάδες επιρροής που διαμορφώνουν τον δημόσιο λόγο.
Η εποχή που αρκούσε η σχολική γνώση και όσα μαθαίναμε από τη δουλειά, το κουτσομπολιό της γειτονιάς μία εφημερίδα ή το δελτίο το βράδυ της τηλεόρασης, πέρασε. Κι έπρεπε να περάσει γιατί δεν έδινε όσα χρειαζόταν ο κόσμος. Αλλά από την άλλη, πόσα από τα σημερινά χρειάζεται;
Ενδιαφέρον έχουν όσοι προσπαθήσουν να κρατήσουν χαμηλούς τόνους. Προσφέρουν σίγουρα χρήσιμες υπηρεσίες στην κοινότητα και τα κίνητρά τους ενίοτε είναι ευγενικά, σε μία προσπάθεια να αντιμετωπιστεί ο κανιβαλισμός και η τρέλα της καθημερινότητας. Όχι όμως… ούτε η πανδημία είναι «μία γρίπη», ούτε ο Ιανός χτες ήταν «μία καταιγίδα», ούτε στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο «τα έχουν όλα κανονισμένα οι μεγάλοι».
Αν θέλουμε να βρούμε μία άκρη, αν θέλουμε και λόγους να έχουμε να αντιδράσουμε με θέρμη και αγανάκτηση, αλλά και την ευκαιρία να στοχαστούμε με ορθή σκέψη και ψυχραιμία, πρέπει καταρχάς να αποδεχθούμε ότι ζούμε σε καιρούς επικίνδυνους. Ίσως πάντα έτσι να ζούσαν οι άνθρωποι, όμως οι περισσότεροι μεγαλώσαμε με την προτροπή ότι αν δουλέψουμε και τα κάνουμε όλα καλά, θα έρθει μία περίοδος ευημερίας και ουδέτερης, χαλαρής ευδαιμονίας. Δεν ήρθαν σχεδόν ποτέ. Αντίθετα βιώνουμε συνεχείς κρίσεις κάτι που πρέπει να μας κάνει να προβληματιστούμε και για την πιθανότητα η πορεία των κοινωνιών να είναι μία διαρκής διαπραγμάτευση με την κρίση, το απρόβλεπτο και το επικίνδυνο. Και αν είναι έτσι, τότε χρειάζεται να επιστρατεύσουμε μεγαλύτερη ψυχραιμία, να αποκτήσουμε πληροφόρηση και σωστή γνώση και να επιμείνουμε να ζούμε ανοιχτά, γιατί η μικροπρέπεια και ο περιορισμός στα εγωιστικά μας κεκτημένα ποτέ δεν απέδωσαν.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
