Αν μας καλούσαν να ορίσουμε το βασικότερο πρόβλημα που έχουν σήμερα οι άνθρωποι αντιμετωπίζοντας την πανδημία, τουλάχιστον με όσα γνωρίζουμε από την ελληνική πραγματικότητα, θα λέγαμε ότι το πώς θα αντέξουν, πώς θα σταθούν όρθιοι.
Ο φόβος, η ανασφάλεια, η ανησυχία, αυτή η αίσθηση της ρευστότητας και της συνεχούς αστάθειας, συνιστούν κάτι μεγαλύτερο από μία απλή θλίψη, από τη μελαγχολία ενός δύστηνου παρόντος που μοιάζει ατελείωτο.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλαπλασιάζονται οι αναφορές στην ανάγκη προάσπισης πια και της ψυχικής υγείας των ανθρώπων και όχι μόνο της σωματικής. Σε όλον τον κόσμο ανησυχούν επιπλέον για την ψυχολογία των παιδιών και των νέων που περνάνε δεύτερο χρόνο απομονωμένοι και έγκλειστοι, χωρίς κανείς να γνωρίζει πώς θα επηρεάσει το μέλλον τους.
Η ιστορική εμπειρία λέει, ότι ευτυχώς οι λαοί επανακάμπτουν μετά από μεγάλες καταστροφές. Το παράδειγμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που ακολούθησε μία έκρηξη ανάπτυξης και δημιουργίας, στην Ευρώπη, στην Αμερική, στην Ιαπωνία, είναι χαρακτηριστικό. Και σε πολλές άλλες περιπτώσεις έχει αποδειχτεί ότι οι άνθρωποι απαντάνε στην εκμηδένιση και την καταστροφή με δουλειά και θέληση για ένα καλύτερο μέλλον.
Ακόμα και σε αυτές τις καλές περιπτώσεις όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξαν προβλήματα και πισωγυρίσματα. Ας σκεφτούμε το παράδειγμα της Ελλάδας που βγήκε κατεστραμμένη υπέρμετρα από την ναζιστική λαίλαπα, όμως δεν απέφυγε τις νέες πολεμικές εντάσεις με τον εμφύλιο και τον σπαραγμό του διχασμού, που μαζί με τη μικρή και ανισομερή ανάπτυξη οδήγησαν σε κύματα μετανάστευσης ερημώνοντας την ενδοχώρα.
Και είναι πολύ διαφορετικές και οι συνθήκες πια όπως και οι άνθρωποι. Ο μεγάλος πόλεμος γέννησε ιδέες συλλογικής αντίδρασης και οδήγησε στην κοινωνικοποίηση αγαθών και οικονομικών μέσων. Η οικονομική πρόοδος ήρθε μαζί με τις προοδευτικές ιδέες και πολιτικές που εφαρμόζονταν ως τις αρχές του ’80 στις προηγμένες χώρες.
Σήμερα που το πρότυπο του ατομικισμού και του άνευ όρων καταναλωτισμού κυριαρχούν, πώς θα μπορούσαμε άραγε να φανταστούμε και μία κοινή και συλλογική αντιμετώπιση των προκλήσεων της επόμενης ημέρας της πανδημίας;
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
