Είναι διαδεδομένη μία άποψη που θέλει τα πάντα να είναι ζήτημα ελεύθερης αγοράς. Απλώς συμβαίνουν τα πράγματα, έτσι είναι η τύχη τους μέσα στον ανταγωνισμό. Λίγο πολύ το ίδιο λένε σε εκατομμύρια πολίτες που έχουν δανειστεί για να έχουν ένα διαμέρισμα τώρα που διπλασιάζεται το επιτόκιο του δανεισμού. Κάπως σαν «ας προσέχατε».
Κι όμως, δεν είχαν αφεθεί όλα στην τύχη τους όταν χρειάστηκε. Οι τράπεζες επέζησαν όταν ανακεφαλαιοποιήθηκαν με τεράστιους πόρους που στην ουσία προήλθαν από τους φόρους των Ευρωπαίων πολιτών. Ολόκληρες χώρες όπως η Ελλάδα ενισχύθηκαν με ευρωπαϊκά κονδύλια για να αντιμετωπίσουν την κρίση- το αν το μίγμα των πολιτικών των μνημονίων ήταν επιτυχημένο και δίκαιο είναι άλλη συζήτηση. Και η αντιμετώπιση των νέων κρίσεων από την πανδημία απαντήθηκε με το τεράστιο πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης και την κοινή ευρωπαϊκή παρέμβαση.
Κατά συνέπεια δεν είναι «φυσικό» φαινόμενο η αύξηση των επιτοκίων, ούτε ανήκει στις απλές παραινέσεις και ευχολόγια η ανάγκη για παρέμβαση υπέρ των δανειοληπτών. Άλλωστε ήδη υπάρχουν κράτη όπως η Ισπανία που παρεμβαίνουν οργανωμένα.
Και το θέμα των δανείων δεν είναι ένα ακόμα ζήτημα οικονομίας. Η αφαίμαξη των νοικοκυριών μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική έκρηξη με φαινόμενα νέας φτώχειας ενώ ήδη προκαλεί μεγάλη κοινωνική δυσαρέσκεια.
Ήδη σήμερα δανειολήπτες που μπορεί να έχουν έσοδα ακόμα και 50 χιλιάδων ευρώ το χρόνο, δοκιμάζονται από την αύξηση του κόστους του δανείου τους. Γιατί χάνουν κι άλλα έσοδα. Από την ακρίβεια κυρίως σε όλο το εύρος της καθημερινότητας, αλλά και γιατί δεν έχουν αποταμιεύσεις ή εξασφαλίσεις που θα τους έκαναν λίγο πιο ασφαλείς όπως ίσως να ήταν το 2009- 2010. Οι δε επιχειρηματίες που έχουν δανειστεί για να αντέξουν την κρίση βλέπουν το φάσμα του λουκέτου.
Οι τράπεζες που βγάζουν πια εκατοντάδες εκατ. ευρώ ακόμα και από τις προμήθειες στις μεταφορές ποσών ενώ κλείνουν συνέχεια υποκαταστήματα, σήμερα βγάζουν κέρδη και έχουν έσοδα που θα τους επέτρεπαν να σταθούν δίπλα στους πελάτες τους. Δεν μπορεί να τρέχουν στεγαστικά δάνεια με επιτόκιο 4%. Οι δε κυβερνήσεις οφείλουν να καταλάβουν ότι κάτι πρέπει να κάνουν για να στηρίξουν τους πολίτες. Γιατί το θέμα δεν είναι να τους πάρουν τα σπίτια οι πλειστηριασμοί, αλλά να συνεχίσουν τις ζωές τους δημιουργικά και παραγωγικά. Εκτός κι αν νομίζουν ότι θα διασωθεί κάτι από την ερημοποίηση του κοινωνικού που επιφέρουν τα νέα οικονομικά δεδομένα και τα πλήγματα στα νοικοκυριά. Δεν πρόκειται.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
