Άρθρο του Θανάση Μανταλόβα*
Αποτελεί ίσως το πιο σημαντικό έργο των τελευταίων δεκαετιών για τη Βόρεια Ελλάδα, με τεράστια επίδραση στην κινητικότητα, στην οικονομική ανάπτυξη, στην προσέλκυση επενδύσεων και στην κοινωνική συνοχή στις 4 Περιφέρειες από τις οποίες διέρχεται.
Παραχωρείται όμως, σε κάποιο επιχειρηματικό όμιλο που απλά θα νέμεται για 35 χρόνια μια δημόσια υποδομή, χωρίς κανένα επενδυτικό ρίσκο! Και χωρίς ασφαλώς να έχει βάλει ούτε ένα ευρώ δικά του χρήματα, ούτε για την κατασκευή, ούτε βέβαια προβλέπεται και κατά την περίοδο της παραχώρησης.
Θα παραχωρηθεί με τίμημα μερικών δεκάδων εκατ. ευρώ ανά έτος, όταν κόστισε 7 περίπου δισ. €.
Θα παραχωρηθεί, όταν τα μελλοντικά κέρδη της Εγνατίας σε βάθος 35τίας, με βάση στοιχεία μελέτης που έκανε ο σύλλογος εργαζομένων της εταιρείας σε συνεργασία με πανεπιστημιακούς καθηγητές, εκτιμούνται από 2,4 έως 5,2 δισ. € (ανάλογα με το σενάριο τιμολόγησης των διοδίων), αφαιρουμένου πάντα του ετήσιου κόστους συντήρησης και αναβάθμισης της Οδού.
Αναρωτιέμαι λοιπόν!
Τι άραγε θα συνέβαινε αν αντί του ξεπουλήματος ενός έργου στρατηγικής σημασίας, επιλέγαμε ως χώρα, Κυβέρνηση και Περιφέρειες μαζί, μια διαφορετική πολιτική, ένα εναλλακτικό σενάριο αξιοποίησης;
Ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις μιας διαφορετικής πολιτικής επιλογής που θα υπηρετούσε το δημόσιο συμφέρον, αξιοποιώντας την πραγματική αξία ενός δημόσιου έργου στρατηγικής σημασίας, αλλά και την συσσωρευμένη τεχνογνωσία και εμπειρία των εργαζομένων στην Εγνατία Α.Ε;
Αν τα μελλοντικά έσοδα της Εγνατίας Οδού, δεν εκχωρούνταν σε επιχειρηματικούς ομίλους ως ασφαλή καταφύγια παραγωγής νέων υπερκερδών ή ως ασφαλείς εγγυήσεις λήψης νέων δανειακών κεφαλαίων χρηματοδότησης παράλληλων δικών τους επιχειρηματικών δραστηριοτήτων;
Αλλά απεναντίας, έναντι των μελλοντικών εσόδων που αποφέρει η Εγνατία, προχωρούσαμε στη δημιουργία ενός δημόσιου χρηματοδοτικού εργαλείου, μέσω δημόσιων ή δανειακών κεφαλαίων ύψους περίπου2 δισ. € (όσοι και οι πόροι ΕΣΠΑ των 4 Περιφερειακών Προγραμμάτων 2021-2027), η αποπληρωμή των οποίων θα γίνονταν στη βάση των ταμειακών ροών που εισέρχονται από τη λειτουργία της Εγνατίας οδού, για μια περίοδο αντίστοιχη με αυτή της παραχώρησης.
Οι πόροι θα κατευθύνονταν, κυρίως, στη χρηματοδότηση υποδομών και δράσεων που είναι εκτός της νέας προγραμματικής περιόδου και των πόρων του ΕΣΠΑ ή του Ταμείου Ανάκαμψης. Στην Ήπειρο πχ θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν έργα, όπως το Ιωάννινα – Κακαβιά, Πρέβεζα – Ιονία Οδός, φυσικό αέριο κλπ.
Σε μια τέτοια περίπτωση, οι πρώτες και σημαντικές επιπτώσεις που έρχονται στο μυαλό μου, ως αποτέλεσμα αυτής της επιλογής, είναι η δημιουργία χιλιάδων θέσεων απασχόλησης, η αύξηση του περιφερειακού προϊόντος, η δημιουργία εσόδων για το Κράτος και τα ταμεία του και ασφαλώς περισσότερη ευημερία για τους πολίτες!
Τι μας εμποδίζει λοιπόν να προχωρήσουμε μπροστά; Να αντιμετωπίσουμε την Εγνατία οδό ως ένα σημαντικό περιουσιακό στοιχείο που έχει τη δυνατότητα να αποδίδει υπεραξίες στις τοπικές κοινωνίες;
Μήπως πολιτικές ιδεοληψίες διακονούντων τις ιδιωτικοποιήσεις;
Μήπως η τυφλή υποταγή σε μνημονιακές δεσμεύσεις που οδηγούν σε ζημιογόνες εκποιήσεις του δημοσίου πλούτου;
Ή business as usual υπέρ μιας οικονομικής ολιγαρχίας;
Δεν έχει σημασία! Γιατί σε κάθε περίπτωση οφείλουμε να αντιδράσουμε! Αυτές οι πολιτικές -όλων ανεξαιρέτως των κυβερνήσεων της τελευταίας δεκαετίας- ούτε το δημόσιο συμφέρον υπερασπίζονται, ούτε την περιφερειακή ανάπτυξη υπηρετούν, ούτε νέες επενδύσεις δημιουργούν με μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων, όπως κάποιοι ευαγγελίζονται.
Και μη μου πείτε ότι τα χρήματα από την εκποίηση της Εγνατίας, είναι σημαντικά και απαραίτητα για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους, γιατί και πολλά δεν είναι και σίγουρα είναι πολύ λιγότερα από αυτά που χάνει το ελληνικό δημόσιο, μόνο από την εθελοντική απαξίωση της συμμετοχής του στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας Πειραιώς!
Σημ: τα διόδια της Εγνατίας Οδού πρόκειται να αυξηθούν από 0,03 €/χλμ σε 0,04 €/χλμ (ΦΕΚ 2018/25.5.2020) πριν την παραχώρηση της οδού, αναμένεται δε σε σύντομο χρονικό διάστημα να ανέλθουν σε 0,064€/χλμ, που αποτελεί τη μέση τιμή και των υπολοίπων παραχωρήσεων.
Ετοιμαστείτε λοιπόν να βάλουμε βαθιά το χέρι στην τσέπη μας, προκειμένου να διασφαλιστούν με σιγουριά τα υπερκέρδη των σύγχρονων κοτζαμπάσηδων!
* Ο Θανάσης Μανταλόβας είναι πρώην Αντιδήμαρχος του Δήμου Ιωαννιτών
