Η συζήτηση που έχει ανοίξει για τις αυξήσεις στον κατώτατο μισθό δεν είναι ούτε ουδέτερη ούτε αδιάφορη. Αφορά το σημαντικότερο κοινωνικό ζήτημα σήμερα στη χώρα μας που είναι τα έσοδα των νοικοκυριών και την αντιμετώπιση της ακρίβειας. Είναι το πρόβλημα που γλαφυρότερα το ονομάζουμε, ότι «δεν βγαίνει ο μήνας με τον μισθό». Ας σημειωθεί όμως ότι δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο αλλά ευρωπαϊκό και αποτελεί την κύρια πηγή ίσως της κοινωνικής δυσαρέσκειας. Το πρόβλημα με την Ελλάδα είναι ότι έχει από τους χαμηλότερους μισθούς στην Ευρώπη και διανύει μία μακρά περίοδο χαμηλής αμοιβής στην εργασία. Είναι σαν μην έχει τελειώσει η κρίση.
Είναι προφανές ότι το πρόβλημα οξύνθηκε με τις πολλαπλές κρίσεις στην πανδημία και στη συνέχεια λόγω των επιπτώσεων στις τιμές των πολέμων, των προβλημάτων στις εφοδιαστικές αλυσίδες και την αύξηση του ενεργειακού κόστους. Η εξήγηση όμως του προβλήματος δεν βρίσκεται στο εξωτερικό, όπως διαδίδεται ενίοτε, αλλά στο εσωτερικό, είναι ένα ελληνικό πρόβλημα και έχει να κάνει με τις δομές της παραγωγικότητας και της απασχόλησης. Με άλλα λόγια, η ελληνική περίπτωση, το ελληνικό μοντέλο ανάπτυξης στηρίζεται στις χαμηλές αμοιβές.
Εδώ αναπτύσσονται στη συνέχεια περισσότερα προβλήματα όπως η χαμηλή παραγωγικότητα σε πολλούς κλάδους, η έλλειψη καινοτομίας, η «έξοδος» νέων επιστημόνων και εξειδικευμένων τεχνιτών, αλλά και ακόμα πιο έμμεσα, αλλά όχι λιγότερο σημαντικά προβλήματα όπως είναι η μικρότερη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος ή πολλές δεκάδες χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας σε κρίσιμους κλάδους όπως η αγροτική παραγωγή και ο τουρισμός.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι που ξεπηδάει και το πολιτικό πρόβλημα. Η κυβέρνηση είναι αυτή που αύξησε πρώτη φορά τον κατώτατο μισθό, όμως στην αγορά εργασίας επικρατεί ενίοτε αυθαιρεσία, έλλειψη προστασίας του εργαζομένου και κακές συνθήκες εργασίας. Το ακόμα μεγαλύτερο όμως πρόβλημα είναι η έλλειψη θεσμικού πλαισίου για την εργασία. Η Ελλάδα έχει συλλογικές συμβάσεις εργασίας κάτω από το 30% ενώ πρέπει να καταφέρει να φτάσει το 60 και το 80%. Όμως η εργοδοτική πλευρά δεν προχωρά σε συμβάσεις με την πλευρά των εργαζομένων αφού πλέον έχει καταργηθεί η υποχρεωτική διαιτησία με κρατική εγγύηση. Χωρίς συλλογικές συμβάσεις όμως δεν υπάρχει και σύγχρονη εργασία.
Επιπλέον, η μεγάλη πτώση των μισθών λόγω της κρίσης αλλά και την διαγραφή του προστατευτικού πλαισίου με τα μνημόνια, έχει επιφέρει σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις όπως είναι το πρόβλημα με τα δάνεια- και κατ΄ επέκταση τους πλειστηριασμούς-αφού τα περισσότερα στεγαστικά δάνεια προέρχονται από την περίοδο προ κρίσης όταν οι μισθοί ήταν 30 με 50% πάνω.
Κατά συνέπεια, οι χαμηλοί μισθοί στην Ελλάδα μοιάζουν με έναν κύκλο υποβάθμισης που κρατάει πίσω και την οικονομία της χώρας και την κοινωνία. Κάτι όμως που δεν βρίσκει σύμφωνους όσους αυτήν την περίοδο ακριβώς είναι που επιτυγχάνουν υπερκέρδη και δεν έχουν καμία διάθεση μεταβολών. Να ένας γόρδιος δεσμός που δεν βρίσκει λύση.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
