Η μετάδοση των Ολυμπιακών Αγώνων έχει μία σχεδόν παρηγορητική λειτουργία. Μπορείς να ανοίξεις την τηλεόραση και να γεμίσεις απλώς τον χρόνο σου ή να συμμετάσχεις στις εξελίξεις οι οποίες υπερβαίνουν ένα απλό αθλητικό γεγονός.
Βλέπεις τις προσπάθειες για τη νίκη, τις μεγάλες επιτυχίες, αλλά και τις αποτυχίες ή τις μέτριες εμφανίσεις που είναι και ο κανόνας. Από την άποψη των ρεκόρ οι αγώνες δεν είναι τόσο ξεχωριστοί, όμως έχουν μία λάμψη που τους δίνει και άλλη διάσταση. Μπορεί να είναι η ιστορικότητά τους, μπορεί αυτή η συνάντηση τόσων πολλών κρατών σε τόσα πολλά αθλήματα ταυτόχρονα. Υπάρχει μια αίσθηση κοσμοπολιτισμού σίγουρα. Πάντως λειτουργούν. Και σου κάνουν και παρέα.
Ο ρόλος της τηλεοπτικής μετάδοσης έχει τη σημασία του, γιατί κι εμείς οι τηλεθεατές δεν είμαστε ίδιοι με τους παλιότερους. Άλλαξαν οι συνθήκες μέσα στις οποίες ζουν οι άνθρωποι. Είμαστε πιο μόνοι μας πια, ίσως και πιο ατομικιστές σε σχέση με 20 ή 40 χρόνια πίσω. Για αυτό και δεν πιάνει τόσο πολύ το επιχείρημα της «εθνικής» νίκης και σε καμία περίπτωση το διχαστικό του Ψυχρού Πολέμου που έφτασε ως και τους αγώνες του Λος Άντζελες περίπου που συνοδεύονταν και από μποϊκοτάζ κλπ. Χαιρόμαστε με τις επιτυχίες των αθλητών της πατρίδας μας, αλλά με μεγαλύτερη ψυχραιμία πια. Και έχουμε αποδεχτεί ότι και οι αθλητές προέρχονται και από μεταναστευτικά περιβάλλοντα πια κι άλλοτε γεννιούνται σε μια χώρα, αλλά μεγαλώνουν σε μία άλλη για την οποία αγωνίζονται. Είναι ωραία αυτή η νέα συνθήκη.
Η μοναξιά του τηλεθεατή έχει χρόνια βέβαια. Μόνος στο σπίτι γιατί δεν υπάρχουν χρήματα για εξόδους και ταξίδια, αλλά και μία ψυχική απομόνωση συχνά μέσα στην ίδια την κοινότητα και πολιτιστικοί αποκλεισμοί και ανισότητες στην εκπαίδευση, ένα μίγμα από τάσεις και κοινωνικές εξελίξεις που καταλήγουν σε αρκετές περιπτώσεις σε ανθρώπους απομονωμένους με προσλαμβάνουσες από τις οθόνες της τηλεόρασης ή του κινητού- δεν είναι τυχαίο πόσο αυξήθηκε σε αυτούς τους αγώνες το περιεχόμενο κάθε μορφής από τα social media.
Οι Ολυμπιακοί αγώνες με διαφορετική μορφή ίσως, πετυχαίνουν πάλι τον στόχο τους να ενώνουν σε κοινές εμπειρίες τους τηλεθεατές. Προφανώς αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχουμε και εκεχειρία ή άμιλλα σαν αυτή που περιγράφεται στην αρχαιότητα, αλλά ας μην υποτιμούμε και την κοινότητα που δημιουργείται και σήμερα.
Και κάπου εκεί, σε αυτό μεταίχμιο είναι που οι Ολυμπιακοί αγώνες του σήμερα πυροδοτούν και τους «πολέμους της κουλτούρας» όπως κατά έναν ορισμό ονομάζονται οι πολύ διαφορετικές και αντιθετικές γνώμες για τις σύγχρονες τάσεις διαμόρφωσης ταυτοτήτων. Εξ ου και η ενόχληση που έδειξαν αρκετοί για την τελετή έναρξης ή η έντονη συζήτηση για τα χαρακτηριστικά μιας αθλήτριας, για να αναφέρουμε δύο παραδείγματα που είχαν διεθνή απήχηση. Αν το δούμε από μία άλλη πλευρά οι αγώνες το Παρισιού ταιριάζουν με την εποχή μας μέσα από τις αντιφάσεις και τις συναντήσεις που γεννούν οι σύγχρονες ανάγκες. Μόνοι μας μπροστά από την τηλεόραση ίσως, αλλά όχι και τόσο απομονωμένοι όσο φαίνεται.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
