Τα εγκαίνια της έκθεσης με θέμα: «Τρεις ευρωπαϊκές τραγωδίες: oι εμφύλιοι πόλεμοι στη Φινλανδία, την Ισπανία και την Ελλάδα», πραγματοποιήθηκαν σήμερα το απόγευμα στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή ως 28 Μαρτίου, ώρες λειτουργίας της Βιβλιοθήκης.
Η έκθεση συνδιοργανώνεται από την Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το Εργαστήριο Ιστορικής Έρευνας Νεότερων και Σύγχρονων Κοινωνιών του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας και το Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών.
Χαιρετισμό απηύθυναν ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Καθ. Τριαντάφυλλος Αλμπάνης, ο Διευθυντής του Φινλανδικού Ινστιτούτου, Δρ. Μπιορν Φορσέν, ο Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Π.Ι., Καθ. Ιωάννης Τζαμτζής, και η Αν. Καθηγήτρια, Λήδα Παπαστεφανάκη, Διευθύντρια του Εργαστηρίου Ιστορικής Έρευνας Νεότερων και Σύγχρονων Κοινωνιών.
Ομιλητής ήταν ο Επίκ. Καθηγητής Ευρωπαϊκής Ιστορίας Λάμπρος Φλιτούρης, ενώ παρουσιάστηκε και η έκδοση Henrik Meinander, Ιστορία της Φινλανδίας (εκδόσεις Ασίνη).
Η έκθεση
Η ευρωπαϊκή ιστορία του 20ου αιώνα χαρακτηρίζεται από τη συνύπαρξη της προόδου και των βασάνων. Η βιομηχανική εξέλιξη οδήγησε σε μια άνευ προηγουμένου ευημερία, προσέφερε όμως και τα εργαλεία για μεγαλύτερες και μαζικότερες καταστροφές και ωμότητες. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος σήμανε το τέλος του παλαιού κόσμου. Η πολυεπίπεδη κρίση του μεσοπολέμου προκάλεσε τριγμούς στις αστικές δημοκρατίες της Ευρώπης, επαναπροσδιόρισε σε σημαντικό βαθμό την έννοια του «εθνικού κράτους» και πριμοδότησε την πολιτική ριζοσπαστικοποίηση των πολιτών της. Ο φασισμός από τη μια πλευρά και ο κομμουνισμός από την άλλη ξεπήδησαν ως τρόποι διαχείρισης της γενικής αβεβαιότητας. Η διατάραξη των προηγούμενων ισορροπιών έφερε καινούριες εντάσεις, με αποτέλεσμα η Ευρώπη να μετατραπεί για μακρό χρονικό διάστημα σε ήπειρο αιματηρών συγκρούσεων.
Τους δύο παγκόσμιους πολέμους συνόδευσαν σε αρκετές περιπτώσεις εμφύλιοι, που άφησαν σκιές στην Ευρώπη, ορατές ακόμα και σήμερα. Οι εμφύλιοι πόλεμοι διαφοροποιούνται ως προς μερικά από τα χαρακτηριστικά τους από τους εθνικούς πολέμους. Σε έναν εμφύλιο πόλεμο τα όρια μεταξύ της ιδιότητας του στρατιώτη και αυτής του πολίτη είναι συχνά δυσδιάκριτα. Η βία και η τρομοκρατία λαμβάνουν οργανική θέση στη ζωή των κοινωνιών, ο γείτονας, ο συνάδελφος, ο φίλος μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε εχθρό. Γι’ αυτό και η επιστροφή σε συνθήκες ειρήνης δεν είναι απλή και αυτονόητη διαδικασία. Ο «εχθρός» δεν αποχωρεί μετά την ήττα, δεν εξαφανίζεται έπειτα από τη μάχη. Οι αντίπαλοι είναι υποχρεωμένοι εκ των πραγμάτων να μοιραστούν τον ίδιο τόπο. Η σιωπή που συχνά ακολουθεί ή επιβάλλεται μετά από μια εμφύλια αναμέτρηση δεν επιτρέπει την έκφραση του προσωπικού, ανθρώπινου πόνου ή θυμού, τη συγχώρεση. Οι σκιές ενός εμφυλίου διαλύονται αργά, επιδρούν και επηρεάζουν μεταγενέστερες γενιές.
Η έκθεση Τρεις ευρωπαϊκές τραγωδίες παρουσιάζει τρεις οδυνηρούς εμφυλίους πολέμους του 20ου αιώνα στη Φινλανδία, την Ισπανία και την Ελλάδα. Μολονότι οι πόλεμοι αυτοί έλαβαν χώρα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και τόπους, παρουσιάζουν μεγάλες ομοιότητες ως προς τους καταστροφικούς τους μηχανισμούς και συναντούν τις ίδιες μεταπολεμικές δυσκολίες επανόρθωσης και ανάκαμψης. Τι συνέβη ώστε η Φινλανδία, η Ισπανία και η Ελλάδα να πέσουν σε βαθύ σκοτάδι; Ποια ίχνη έχουν αφήσει οι εμφύλιοι πόλεμοί τους στις σημερινές κοινωνίες;
Η έκθεση αποτελείται από 8 πόστερ για κάθε χώρα με τους παρακάτω τίτλους:
- Ο δρόμος προς τον πόλεμο
- Τα γεγονότα του πολέμου
- Διεθνής πόλεμος
- Τρομοκρατία και στρατόπεδα συγκέντρωσης
- Προπαγάνδα
- Ο κόσμος των νικητών και των ηττημένων
- Μνήμες του εμφυλίου
- Ίχνη του εμφυλίου
