Επιστήμονες στις Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποίησαν με επιτυχία μια πρωτοποριακή τεχνολογία τροποποίησης του DNA, με βασικό στόχο να ενισχύσουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα «πολεμά» τα καρκινικά κύτταρα.
Πιο συγκεκριμένα, με την τεχνική CRISPR, όπως ονομάζεται, τροποποίησαν τα γονίδια 16 ασθενών ώστε να καθοδηγήσουν τα κύτταρα που καταπολεμούν τον καρκίνο να σαρώνουν τους όγκους. Το CRISPR έχει χρησιμοποιηθεί προηγουμένως σε ανθρώπους για την αφαίρεση συγκεκριμένων γονιδίων, ώστε το ανοσοποιητικό σύστημα να ενεργοποιηθεί περισσότερο κατά του καρκίνου.
Η νέα μελέτη ωστόσο κατάφερε όχι μόνο να αφαιρέσει συγκεκριμένα γονίδια, αλλά και να εισάγει νέα, τα οποία προγραμματίζουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να καταπολεμήσουν τον καρκίνο του ασθενούς.
Ο Δρ Antoni Ribas, από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες και συνεπικεφαλής της μελέτης, δήλωσε: «Πρόκειται για ένα άλμα προς τα εμπρός στην ανάπτυξη μιας εξατομικευμένης θεραπείας για τον καρκίνο».
Πώς έγινε η μελέτη
Οι ερευνητές έλαβαν δείγματα αίματος και όγκων από 16 ασθενείς με διάφορες μορφές καρκίνου, μεταξύ άλλων του παχέος εντέρου, του μαστού και του πνεύμονα. Απομόνωσαν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που είχαν εκατοντάδες μεταλλάξεις, που στόχευαν ειδικά στους καρκίνους που ταλαιπωρούσαν το σώμα τους.
Αυτά τροποποιήθηκαν ώστε να μπορούν να στοχεύουν τον συγκεκριμένο όγκο του κάθε ασθενούς, ο οποίος έχει εκατοντάδες μοναδικές μεταλλάξεις. Ένα μήνα μετά τη θεραπεία, οι όγκοι των 5 από από τους συμμετέχοντες παρουσίασαν σταθερή νόσο, δηλαδή οι όγκοι τους δεν είχαν αυξηθεί.
Τι είναι το εργαλείο CRISPR
Το εργαλείο CRISPR αποτελείται από δύο συστατικά: ένα RNA-οδηγό και ένα ένζυμο που κόβει το DNA. Το καθοδηγητικό RNA είναι μια συγκεκριμένη αλληλουχία RNA που αναγνωρίζει το κομμάτι του DNA-στόχου που πρόκειται να επεξεργαστεί και κατευθύνει το ένζυμο Cas9 να ξεκινήσει τη διαδικασία επεξεργασίας. Το Cas9 κόβει με ακρίβεια τις αλυσίδες του DNA-στόχου και αφαιρεί ένα μικρό κομμάτι, δημιουργώντας ένα κενό όπου μπορεί να προστεθεί ένα νέο κομμάτι DNA.
Οι επιστήμονες σχεδιάζουν το RNA-οδηγό ώστε να αντικατοπτρίζει το DNA του γονιδίου που πρόκειται να τροποποιηθεί. Το καθοδηγητικό RNA συνεργάζεται με το ένζυμο Cas9 και το οδηγεί στο γονίδιο-στόχο. Όταν το RNA ταιριάξει με το DNA του γονιδίου-στόχου, το Cas9 κόβει το DNA, απενεργοποιώντας το γονίδιο-στόχο. Οι γιατροί διερευνούν τώρα την εφαρμογή της στη θεραπεία σπάνιων ασθενειών και γενετικών διαταραχών, όπως η δρεπανοκυτταρική νόσος.
Ωστόσο, η τεχνολογία αυτή είναι σχετικά καινούρια και εγείρει ορισμένα σοβαρά ηθικά ερωτήματα σχετικά με την εφαρμογή της. Τα ζητήματα ασφάλειας στην έρευνα της τεχνολογίας γονιδιακής επεξεργασίας είναι γνωστά. Υπάρχει κίνδυνος λανθασμένης αλλαγής του DNA ή του RNA σε περιοχές διαφορετικές από το σημείο-στόχο, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες παρενέργειες όχι μόνο στον ασθενή αλλά και στις μελλοντικές γενιές.
