Ο κίνδυνος ενός δεύτερου κύματος της πανδημίας του νέου κορωνοϊού είναι ορατός.
Από τις ΗΠΑ κυρίως έως την Κίνα και την Ευρώπη, τα νέα επιβεβαιωμένα κρούσματα του Covid-19 αυξάνονται ραγδαία τις τελευταίες ημέρες προειδοποιεί σε όλους τους τόνους ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο οποίος προβλέπει ότι το Σαββατοκύριακο θα ξεπεράσουν επισήμως τα 10 εκατομμύρια.
Ανεπισήμως ωστόσο, ειδικοί εκτιμούν ότι σε ορισμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, ο πραγματικός αριθμός των λοιμώξεων είναι ίσως 10πλάσιος από αυτό που καταγράφεται. Κι όμως, μπροστά στη σκληρή οικονομική πραγματικότητα του lockdown, αρκετές χώρες, περιλαμβανομένων εκείνων που έχουν δεχτεί το πιο μεγάλο πλήγμα από την κρίση, επιλέγουν την επανεκκίνηση των οικονομιών τους.
Η Guardian, βάσει των δεδομένων που συλλέγει για τον κορωνοϊό, σε συνδυασμό με το σύστημα ιχνηλάτησης του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ξεχωρίζει 10 χώρες οι οποίες θα βρεθούν πιθανότατα αντιμέτωπες με τις δραματικές επιπτώσεις του λεγόμενου δεύτερου κύματος.
Συνολικά 45 χώρες σε όλο τον πλανήτη έχουν δει μέχρι στιγμής το πιο σκληρό πρόσωπο της πανδημίας. Από αυτές, 10 ακολουθούν μία πιο «χαλαρή προσέγγιση». Σε αυτές περιλαμβάνονται οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες σημειώνουν τη μεγαλύτερη αύξηση σε αριθμό κρουσμάτων από τον περασμένο Απρίλιο. Ομοίως και το Ιράν, καθώς επίσης η Γερμανία και η Ελβετία, δύο χώρες όπου ο ρυθμός αναπαραγωγής της επιδημίας Covid-19 (R 0) αυξήθηκε κατά έναν βαθμό αυτήν την εβδομάδα.
Καθεμία από τις χώρες αυτές, αντιμετωπίζει την προοπτική ενός δεύτερου κύματος της πανδημίας, επιλέγοντας λιγότερο αυστηρή αντίδραση και κατά συνέπεια επιτρέποντας την αύξηση των κρουσμάτων κάθε εβδομάδα.
Χαλάρωση και αύξηση
Μια χώρα θεωρείται ότι «χαλαρώνει», εάν ο λεγόμενος δείκτης αυστηρότητας βρίσκεται κάτω από το 70 από τα 100, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα του συστήματος καταγραφής του πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Το σύστημα αξιολογεί τις εκστρατείες ενημέρωσης, τα μέτρα περιορισμού και τα lockdown.
Στη Γερμανία, ο ρυθμός αναπαραγωγής του ιού άγγιξε σχεδόν το 3 την περασμένη εβδομάδα, μετά τη νέα μεγάλη εστία σε ένα σφαγείο, που ανάγκασε τις αρχές να επιβάλουν εκ νέου lockdown σε δύο περιοχές στα δυτικά της χώρας. Η χώρα είχε ήδη μειώσει τον δείκτη αυστηρότητας από το 73, στις αρχές Μαΐου, στο 50.
Ομοίως μειώθηκε ο δείκτης αυστηρότητας και στις ΗΠΑ τον Ιούνιο αφότου αρκετές πολιτείες προχώρησαν σε άρση του lockdown. Αυτό με τη σειρά του είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξουν νέες εστίες με τα κρούσματα να αυξάνονται κάθε βδομάδα σε ποσοστό 25%.
«Οι χώρες που επλήγησαν νωρίτερα, στην Ασία και την Ευρώπη, και οι οποίες κατάφεραν να ελέγξουν την εξάπλωση του ιού, βγήκαν ταχύτερα από τα lockdown», επισημαίνει ο Τόμας Χέιλ, επικεφαλής ερευνητής του συστήματος καταγραφής της Οξφόρδης. «Έχουμε δει επίσης χώρες που βιάζονται να βγουν από τα lockdown επειδή το οικονομικό πλήγμα είναι τεράστιο, όπως για παράδειγμα η Ινδία. Σύμφωνα με τα δεδομένα μας, πολλές χώρες βιάζονται πλέον να βγουν από τα lockdown χωρίς να υπάρχουν όμως προϋποθέσεις που έχει θέσει ο ΠΟΥ», τονίζει.
Χαλάρωση και μείωση
Υπάρχουν ωστόσο και θετικές ενδείξεις σε σε άλλες χώρες με λιγότερο αυστηρές πολιτικές, όπου όμως ο αριθμός των νέων κρουσμάτων συνεχίζει να μειώνεται. Συνολικά, σε 11 από τις 45 χώρες που επλήγησαν περισσότερο, ο δείκτης αυστηρότητας είναι κάτω από το 70, χωρίς αύξηση των λοιμώξεων.
Σε αυτές περιλαμβάνονται χώρες που επέβαλαν σκληρό lockdown από το πρώτο στάδιο της πανδημίας, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, αλλά και άλλες που ποτέ δεν επέβαλαν τόσο αυστηρό lockdown, όπως η Λευκορωσία.
Η Ιταλία και η Ισπανία, οι οποίες κατέγραψαν συνολικά μισό εκατομμύριο κρούσματα και 62.000 θανάτους, αμφότερες κατέγραψαν αυτήν την εβδομάδα μείωση των κρουσμάτων μεγαλύτερη του 25%, αν και έχουν χαλαρώσει πολύ το lockdown. Σε κάθε περίπτωση, ειδικοί προειδοποιούν ότι και αυτές οι χώρες θα πρέπει να παραμένουν σε εγρήγορση.
Αύξηση παρά τα μέτρα
Επτά από τις 45 χώρες που κατέγραψαν περισσότερα από 25.000 κρούσματα παραμένουν σε lockdown – ο δείκτης αυστηρότητας κυμαίνεται στο 70 – 80. Παρά ταύτα, τα νέα κρούσματα αυξάνονται.
Αυτή είναι η περίπτωση της Βραζιλίας, με τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων στον κόσμο. Αν και ο ίδιος ο πρόεδρος της χώρας Ζαΐχ Μπολσονάρου εμφανίζεται αρκετά «χαλαρός», ο δείκτης αυστηρότητας παραμένει υψηλός. Τα κρούσματα όμως εξακολουθούν να αυξάνονται, περίπου κατά 17,5% ανά εβδομάδα.
Μείωση χάρις στα μέτρα
Πέντε χώρες διατηρούν σε υψηλό επίπεδο τον δείκτη αυστηρότητας, αλλά με αποτέλεσμα. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν το Αφγανιστάν, η Ιρλανδία, η Βρετανία, η Ρωσία και το Μεξικό.
Ειδικά στη Βρετανία, ο δείκτης αυστηρότητας είναι επί του παρόντος 73 στα 100 – από 76 στις αρχές Μαΐου, με μέτρα όπως η καραντίνα για τις διεθνείς αφίξεις ενώ τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης άρχισαν να χαλαρώνουν στις αρχές Ιουνίου. Τα νέα κρούσματα αυτήν εβδομάδα ήταν 11,4% λιγότερα από την προηγούμενη.
Ισοπέδωση της καμπύλης χάρις στο lockdown
Αρκετές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Λατινικής Αμερικής βρίσκονται ακόμη σε αυστηρό lockdown. Τρεις από αυτές – το Εκουαδόρ, το Κατάρ και το Περού – σημειώνουν επιτυχία, καθώς η επιδημιολογική καμπύλη «ισοπεδώνεται».
Αύξηση παρά το lockdown
Ανησυχία προκαλούν εννέα χώρες, οι οποίες αν και παραμένουν σε lockdown, καταγράφουν ακόμη αύξηση των κρουσμάτων του κορωνοϊού. Τρεις από αυτές βρίσκονται στη Νότια Αμερική – Βολιβία, Αργεντινή και Κολομβία. Και οι τρεις χώρες βρίσκονται ακόμη στην πρώτη φάση της πανδημίας. Η Αργεντινή επέβαλε lockdown και θεωρήθηκε το success story της Νότιας Αμερικής, καθώς τα κρούσματα παρέμειναν σταθερά τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Σε κάθε περίπτωση, τα κρούσματα άρχισαν να αυξάνονται ραγδαία μετά τη μερική άρση των μέτρων στα τέλη Απριλίου – αρχές Μαΐου.
Η δρ Άντρεα Άμουν, διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Προστασία και τον Έλεγχο Ασθενειών (ECDC), προειδοποίησε πρόσφατα ότι τα χαρακτηριστικά του ιού, τα χαμηλά επίπεδα ανοσίας του πληθυσμού και η υψηλή κυκλοφορία του ιού στην κοινότητα οδηγούν στο συμπέρασμα πως οι χώρες θα πρέπει να κινηθούν «ρεαλιστικά» και ότι «δεν είναι ακόμη καιρός για πλήρη χαλάρωση».
