Μία πρόταση για το κτίριο του παλιού πανεπιστημίου στην οδό Δομπόλη
Την πρότασή του για τη δημιουργία του Κέντρου Μοντέρνας Τέχνης (ΚΕΜΟΝΤΕ) στο κτίριο του παλιού πανεπιστημίου στην οδό Δομπόλη, βάζει στο τραπέζι ο εμπνευστής της, Εμμανουήλ Κολοκυθάς, Φυσικός του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Αρχιτέκτων-Μηχανικός του ΕΜΠ.
Η πρόταση έχει κατατεθεί και παλιότερα στον τότε δήμαρχο Θωμά Μπέγκα με την υποστήριξη αποφοίτων των σχολών του πανεπιστημίου, ενώ επανήλθε πρόσφατα με το που άνοιξε εκ νέου η συζήτηση για την τύχη του κτιρίου, βρίσκοντας και αυτή τη φορά υποστήριξη από πολίτες που ευαισθητοποιούνται στην ανάδειξη του παλιού πανεπιστημίου ως πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο.
Με κείμενό του ο κ. Κολοκυθάς παρουσιάζει τον κεντρικό πυρήνα της πρότασής του, θέλοντας να συμμετάσχει στον διάλογο, μετά και τις πρόσφατες εξελίξεις ενώ παράλληλα δίνει και νέα στοιχεία από τη μελέτη του με απεικόνιση της ανάπλασης του κτιρίου και τις νέες χρήσεις του.
Ο ενιαίος χώρος
Όπως αναφέρει αρχικά για την ενότητα και ενιαία προσέγγιση του χώρου:
«H πρόσφατη πρωθυπουργική υπόσχεση για παραχώρηση του παλιού Πανεπιστημίου στον Δήμο, καθιέρωσε ένα απρόβλεπτο όριο: αφού μπορεί να γίνει Δημαρχείο, το παλιό κτίριο δεν είναι σαθρό. Δεν μπορεί να κατεδαφιστεί. Δεν μπορεί να γίνει ούτε parking ούτε εμπορικό κέντρο ούτε φοιτητική εστία. Παραχωρήθηκε ως μελλοντικό Δημαρχείο. Αλλά, αυτό είναι το κάλλιστο για τη πόλη;
Η ιδέα του ΚΕΜΟΝΤΕ βασίζεται στην τριπλή κτιριακή ενοποίηση: του Πειραματικού Γυμνασίου, των Δημόσιων υπηρεσιών και του εγκαταλελειμμένου Πανεπιστημίου. Τα υπάρχοντα κτίσματα θα ανακατασκευαστούν ως ενιαίο κτίριο και θα έχουν όμοιο χρώμα, όμοια παράθυρα, όμοιες πόρτες. Όμοιες στέγες. Κοινόν ενεργειακό σχεδιασμό. Κοινά τα δύο αίθρια. Κοινές αλλά διαφορετικές εισόδους.
Ευφυείς νεοπαγείς κόμβοι νέων τεχνολογιών θα βρουν εκεί ιδανική στέγαση. Οι νυν δημόσιες υπηρεσίες παραμένουν και συμπληρώνονται από δημοτικές.
Η κτιριακή γειτνίαση των τριών διαφορετικών οργανισμών, οδηγεί σε εγγύτητα, η εγγύτητα σε ομοιότητα, η ομοιότητα σε ώσμωση: η εργασία, η εκπαίδευση και η τέχνη, αποκτούν ισοτιμία και ισοαξία. Διαχέονται και αποχτούν αμοιβαία κατανόηση. Αλλά, η ισχυρότερη δύναμη, η εντελέχεια της Τέχνης, παρασύρει και την εργασία και την εκπαίδευση.
Είναι εύκολο να το φανταστούμε. Ένα εκτεταμένο, λογικό και όμορφο κτίριο, παράδειγμα ευφυούς κατασκευής και μηδενικής δαπάνης ενέργειας. Διασχίζεται από κατοίκους όλων των ηλικιών και των επαγγελμάτων. Μαθητές, νεαρόκοσμος, εργαζόμενοι, μεταπτυχιακοί, τεχνίτες, φιλότεχνοι, μαμάδες και μπαμπάδες, παππούδες και γιαγιάδες, καρότσια και παιδιά…
Καθώς μελετούν, σπουδάζουν και εργάζονται, συνειδητά ή κατά τύχη, μετέρχονται, με πολλούς τρόπους, της έρευνας. Της καινοτομίας. Του παρόντος, του παρελθόντος και του μέλλοντος. Της Ιστορίας. Και της Τέχνης».
Διαστάσεις
Δίνει δε, ιδιαίτερες διαστάσεις στην πρόταση για μία νέα αντιμετώπιση του χώρου.
«Το ΚΕΜΟΝΤΕ είναι ένα αυτοσυνεπές κτίριο μορφής και περιεχομένου. Ο τοπικός χώρος του μπορεί να επινοήσει έναν υπερ-τοπικό χωρόχρονο. Από την άπειρος χώραν, του Πύρρου, στις παραδουνάβιες χώρες, στη Βενετία και την Βιέννη, στην Αμερική και την Αυστραλία…
Η ισχύς του είναι η ικανότητα μείξης του διαφορετικού. Του Γιαννιώτικου με το Διεθνές. Το κλασικό και το μεταμοντέρνο θα συνυπάρχουν με το μοντέρνο. Εξ ου και η ονομασία του: μοντέρνο, η κατεύθυνση που δείχνει το βέλος του χρόνου.
Παραμένοντας διαρκώς ανοιχτό, ως φυγόκεντρος πυκνωτής, γίνεται τόπος ανταλλαγής και ενοποιήσεως. Ο κοινός ψηφιακός τοίχος των μηνυμάτων των κατοίκων. Η προφυλαγμένη αυλή της σαββατοκυριακάτικης γιορτής της πόλεως.
Η απο-ερειπίωση του παλιού πανεπιστημίου, η περιδίνηση των εκεί δραστηριοτήτων γύρω από τον άξονα της Τέχνης, μέσω της ψηφιοποιήσεως και της καινοτομίας, μπορεί να επινοήσει και να εγκαταστήσει έναν καινούργιο χρόνο τόσο για τους κατοίκους όσο και για την πόλη. Τον e-χρόνο του e-ΚΕΜΟΝΤΕ. Η πνευματική δύναμη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το 1960, ανέσυρε την πόλη από το σκοτεινό εμφυλιοπολεμικό κλίμα. Μόνο το e-ΚΕΜΟΝΤΕ, 60 χρόνια μετά, μπορεί να μεταγγίσει, από τις αίθουσες Τέχνης του, στην πόλη, το κενοφανές πνεύμα του 21ου αιώνα».
Τα επόμενα βήματα
Ο κ. Κολοκυθάς αναφέρεται ακόμα σε άλλες προτάσεις, ενώ εξηγεί τους λόγους για τους οποίους δεν χρειάζεται να γίνει το νέο δημαρχείο σε αυτό το χώρο. Προτείνει δε και μία σειρά από επόμενες κινήσεις στο πλαίσιο του διαλόγου που έχει ξεκινήσει, ώστε να καθαρισθεί ο χώρος.
Όπως αναφέρει:
«Θεωρώντας δεδομένο πως ο καλοπροαίρετος διάλογος, αίτιο και αποτέλεσμα της σωφροσύνης, διάλογος στέρεων επιχειρημάτων για την αναζήτηση του κάλλιστου, αφού, όπως παρατηρεί ο Πλάτων στο Συμπόσιο (2ο9 α):…το πιο μεγάλο και το πιο ωραίο είδος φρονήσεως είναι εκείνη που ασχολείται με την διευθέτηση των πραγμάτων στις πόλεις και στους οικισμούς, της οποίας το όνομα είναι σωφροσύνη και δικαιοσύνη, συνεχίζεται με αμείωτη ένταση και θα συνεχιστεί, μια πιθανή εξέλιξη της τύχης του παλιού Πανεπιστημίου θα μπορούσε να ήταν:
Α. Το κτίριο καθαρίζεται από τις υπηρεσίες του Δήμου τις επόμενες 2-3 εβδομάδες.
Α1. Ενδεικτικό μέρος της υποδομής που έχει διασωθεί: έδρανα, καθίσματα, γραφεία, φωτιστικά σώματα, παλιές αφίσες, το λογότυπο του ονόματος, φυλάσσονται ως ιστορικά τεκμήρια. Μαζί με τα αρχεία που θα συγκεντρώσουμε και θα καταθέσουμε οι απόφοιτοι.
Α2. Τα παλιά ξύλινα έδρανα, επιδιορθωμένα, δίδονται σε καταυλισμούς ή κατασκηνώσεις. Τα εναπομείναντα ξύλα καίγονται, ως συμβολική φωτιά καθαρμού, στην αυλή του αιθρίου.
Α3. Κατά την διαδικασία του καθαρισμού, θα μπορούν να παρευρίσκονται και να συμμετέχουν -στο πραγματικό και συμβολικό καθάρισμα- εκπρόσωποι των αποφοίτων του παλιού Πανεπιστημίου όσο και ελάχιστοι δημότες ή σπουδαστές και καλλιτέχνες, που κατανοούν την λυτρωτική δύναμη της καθάρσεως.
Β. Από το Δημοτικό Συμβούλιο, συντάσσεται μια ολιγοσέλιδη έκθεση, μια μελέτη σκοπιμότητας, αιτούμενη την παραχώρηση του παλιού Πανεπιστημίου στην κυριότητα του Δήμου.
Γ. Μετά την παραχώρηση του κτιρίου στον Δήμο, μέσω των υπηρεσιών του, ο Δήμος -μόνο αυτός και κανείς άλλος- προχωρά σε στατική μελέτη του κτιρίου αλλά και σε ακριβή αποτύπωση ολόκληρου του συγκροτήματος.Δ.
Με τα αποτελέσματα της στατικής μελέτης -και τις ελάχιστες παροδικές επιδιορθώσεις για την ασφαλή πρόσβαση και προφύλαξη- και με τη σύμφωνη γνώμη του Δήμου, το παλιό Πανεπιστήμιο προσφέρεται για εκθεσιακές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες.
Ε. Όταν αποφασιστεί η πραγματοποίηση του ΚΕΜΟΝΤΕ, ορίζονται οι κατάλληλες επιτροπές που θα ετοιμάσουν την προκήρυξη πανελληνίου διαγωνισμού».
«Η υλοποίηση του ΚΕντρουΜΟΝτερναςΤΕχνης -ή όπως αλλιώς ονομαστεί- γίνεται η ψηφιακή ατμομηχανή για τον μετασχηματισμό της συνειδήσεως της κραταιάς πόλης των Ιωαννίνων. Αλήθεια, τι μας εμποδίζει να πηδήξουμε στα βαγόνια της;», καταλήγει.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
