Μνημονεύουμε ανθρώπους, βιωμένες ζωές, την ύπαρξη. Πέρασαν 80 χρόνια από την 25η Μαρτίου 1944, όταν η ναζιστική εξουσία οδήγησε σχεδόν στην πλήρη εξαφάνιση την γιαννιωτοεβραϊκή κοινότητα.
Οι πάνω από 1.800 Εβραίοι των Ιωαννίνων που χάθηκαν στο Άουσβιτς είναι ένα ελάχιστο μέρος της τεράστιας απώλειας των εκατομμυρίων Εβραίων που εξοντώθηκαν από τους Ναζί στην επιχείρηση της μεγάλης Γενοκτονίας των Εβραίων της Ευρώπης και της Shoah στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Για τα Γιάννενα, όμως, είναι μία μεγάλη απώλεια, μία από τις χαμένες ψυχές της πόλης. Οι Εβραίοι των Ιωαννίνων που δεν επέστρεψαν ποτέ πίσω, είναι ένα ξεριζωμένο, για πάντα κομμάτι της καρδιάς της πόλης.
Μνήμη σημαίνει ότι κρατώ ακόμα το νήμα, συνομιλώ μέσα στο χρόνο, βάζω μπροστά τον άνθρωπο και το σημάδι του στον τόπο και τον χρόνο.
Την Δευτέρα, η Ισραηλιτική Κοινότητα Ιωαννίνων και η Epirus Memories, διοργάνωσαν στον γοητευτικό χώρο των Γ.Α.Κ.- Ιστορικό Αρχείο Ηπείρου στο Σουφαρί Σαράι, με τις αναβαθμισμένες συλλογές τους στην μόνιμη έκθεση, μία σειρά από εκδηλώσεις μνήμης που συνομιλούν ακριβώς με το σήμερα:
– Με την έκθεση φωτογραφίας της εικαστικού Άρτεμις Αλκαλάη με τις φωτογραφίες από Γιαννιώτες Εβραίους επιζώντες και επιζήσασες του Ολοκαυτώματος. Οι φωτογραφίες που εκτέθηκαν για πρώτη φορά στην πόλη, από την Άρτ. Αλκαλάη, η οποία κατάγεται από τα Γιάννενα, είναι μέρος μίας πολύχρονης, συγκινητικής και εντυπωσιακής εικαστικής εργασίας της, με την οποία νιώθεις ότι «επιστρέφουν» τα πρόσωπα των ανθρώπων στο σπίτι τους.
– Με τα «Φορέματα μνήμης» της Adi Liraz, η οποία έχει στρέψει τα τελευταία χρόνια το βλέμμα μας στην έμφυλη πλευρά της απώλειας.
– Με την παρουσίαση αποσπασμάτων του ντοκιμαντέρ του Χρύσανθου Κωνσταντινίδη για την καταστροφή της εβραϊκής κοινότητας Ιωαννίνων, ταινία που έρχεται μετά το «Μπαλκόνι» του και τους Λιγκιάδες.
Με τις μαρτυρίες των Γιαννιωτών που περιέχονται στο βιβλίο του Christoph Schminck- Gustavus «Μνήμες Κατοχής II», των γιαννιώτικων εκδόσεων Ισνάφι, που μας θύμισε πόσο σπουδαία δουλειά έχει κάνει για την ιστορία των Ιωαννίνων ο συγγραφέας που ξεκίνησε κάποτε να ψάχνει από το καφενείο της Σκάλας, όσα δεν μιλιόταν ως τότε.
Οι εκδηλώσεις στις οποίες προστέθηκαν θεατρικά δρώμενα και ξεναγήσεις για το κοινό στο Κάστρο και στη Συναγωγή, αποτέλεσαν και ευκαιρία συνάντησης πολλών νέων ανθρώπων, ερευνητών, δημοσιογράφων και επιστημόνων, δείγμα του ενδιαφέροντος που έχει αναπτυχθεί συνολικά για την πολυπολιτισμική ιστορία των Ιωαννίνων και ένδειξη ότι μπορούμε να περιμένουμε ακόμα περισσότερα στο μέλλον πάνω στην ιστορία και τη σύγχρονη πολιτιστική ταυτότητα των Ιωαννίνων.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
