Για μια οικονομική κρίση άνευ προηγουμένου προειδοποιούν ξένοι αναλυτές στον διεθνή Τύπο, αφού, όπως υποστηρίζουν, για πρώτη φορά στην ιστορία όλες οι οικονομίες των χωρών είναι κλειστές.
Η εξάπλωση του κορωνοϊού έχει προκαλέσει σοβαρές ζημίες με αποτέλεσμα όλοι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί να θέτουν στο τραπέζι ακόμα και λύσεις αναπτυξιακών προγραμμάτων που εφαρμόστηκαν μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Αντίστοιχες είναι και οι ανησυχίες της ελληνικής κυβέρνησης και του οικονομικού της επιτελείου, αφού οι μνήμες από τη δεκαετή κρίση, τις επιπτώσεις των μνημονίων αλλά και την επιβολή των capital controls το καλοκαίρι του 2015 είναι ακόμα νωπές στην κοινωνία. Η ύφεση που θα ακολουθήσει είναι πλέον γεγονός, ενώ, μέχρι στιγμής, το δημοσιονομικό κόστος των μέτρων αντιστοιχεί στο 2,5% του ΑΕΠ. Παράλληλα, τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας φτάνουν ως τον ερχόμενο Ιούνιο, τη στιγμή που η Morgan Stanley προβλέπει για την Ελλάδα ύφεση της τάξης του 5,3% το 2020.
«Θα βγούμε όρθιοι από την κρίση. Με κοινωνικά αντανακλαστικά, δικαιοσύνη και αποτελεσματικότητα» δηλώνει στη LiFO ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, εκφράζοντας τη συγκρατημένη αισιοδοξία του.
«Η πανδημία του κορωνοϊού δοκιμάζει τις κοινωνικές και οικονομικές αντοχές ολόκληρου του πλανήτη. Η Ευρώπη έχει δεχτεί ισχυρότατο πλήγμα από την επέλαση της νόσου, οι επιπτώσεις της οποίας είναι πολύ βαθύτερες απ’ ό,τι είχε προβλεφθεί αρχικά. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, η ευρωπαϊκή, όπως και η ελληνική, οικονομία βαδίζει σε ύφεση, χωρίς να μπορούμε ακόμα να προσδιορίσουμε την έκταση της κρίσης. Με αυτά τα δεδομένα, το υπουργείο Οικονομικών εργάζεται μεθοδικά, σοβαρά και υπεύθυνα, ώστε, ακόμα και αν επιβεβαιωθούν τα πιο δυσμενή σενάρια, η οικονομία να μπορέσει να ανακάμψει το συντομότερο δυνατό και να συνεχίσει την επιτυχή πορεία που είχε ξεκινήσει πριν από αυτήν τη μεγάλη δοκιμασία. Από την πρώτη στιγμή, η κυβέρνηση έλαβε οικονομικά μέτρα άμεσης εφαρμογής και ουσιαστικής ανακούφισης με στόχο τη στήριξη της δημόσιας υγείας, της ρευστότητας, της απασχόλησης, των εισοδημάτων και της κοινωνικής συνοχής» επισημαίνει ο υπουργός.
Στη συνέχεια αναφέρεται στο υφιστάμενο πλαίσιο προστασίας, το οποίο ήδη «καλύπτει 600.000 επιχειρήσεις, 1,2 εκατομμύρια μισθωτούς (που αντιστοιχούν στο 60% των μισθωτών ιδιωτικών επιχειρήσεων της χώρας) και 550.000 ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων». Μάλιστα, όπως μας πληροφορεί ο υπουργός: «Τις προσεχείς ημέρες θα διευρύνουμε το πλαίσιο αυτό, ανταποκρινόμενοι στις αυξημένες ανάγκες που έχουν προκύψει, σχεδόν στο σύνολο της οικονομίας».
Σε ό,τι αφορά τα μέτρα στήριξης, ο κ. Σταϊκούρας υπενθυμίζει τα κυριότερα που ήδη εφαρμόζονται. Μεταξύ άλλων, είναι τα εξής:
— Ενισχύεται το σύστημα υγείας με τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ επιπλέον του υφιστάμενου προϋπολογισμού του υπουργείου Υγείας.
— Αναστέλλεται η υποχρέωση καταβολής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων σε επιχειρήσεις που έκλεισαν με κρατική απόφαση ή πλήττονται από την κρίση. Ανάλογα μέτρα ισχύουν για ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και ατομικές επιχειρήσεις. Η διατήρηση των θέσεων εργασίας τίθεται σε όλες τις επιχειρήσεις των οποίων η λειτουργία δεν ανεστάλη ως προϋπόθεση για την ένταξή τους στα μέτρα στήριξης.
— Χορηγείται έκτακτη ενίσχυση 800 ευρώ σε εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, με πλήρη ασφαλιστική κάλυψη επί των ονομαστικών μισθών τους. Παράλληλα, αναστέλλονται οι φορολογικές οφειλές τους, εξασφαλίζεται περίοδος χάριτος για τις τραπεζικές υποχρεώσεις τους και διαφυλάσσονται οι θέσεις εργασίας, απαγορεύοντας ρητά τις απολύσεις με τη ρήτρα διατήρησης των θέσεων εργασίας.
— Προβλέπεται παράταση καταβολής τακτικής επιδότησης ανεργίας, του επιδόματος μακροχρονίως ανέργων και του βοηθήματος ανεργίας σε ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους για δύο ακόμη μήνες σε όσους το δικαίωμα επιδότησης λήγει το πρώτο τρίμηνο του 2020.
— Θα διατεθεί χρηματοδότηση ύψους 1 δισ. ευρώ σε επιχειρήσεις με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής και επιπλέον 1,8 δισ. ευρώ από το Ειδικό Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο που δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της εξάπλωσης του κορωνοϊού.
— Μειώνεται κατά 40% για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο το επαγγελματικό μίσθωμα που καταβάλλουν επιχειρήσεις που διακόπτουν υποχρεωτικά τη δραστηριότητά τους. Το ίδιο ισχύει και για τους εργαζόμενους των οποίων η σύμβαση εργασίας αναστέλλεται, εφόσον πρόκειται για πρώτη κατοικία.
— Προσφέρονται, από τις τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων, κατόπιν στενής συνεργασίας με το υπουργείο Οικονομικών και το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, διευκολύνσεις στην πληρωμή των δόσεων των ενήμερων δανείων για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο υπουργός Οικονομικών στη LiFO: «Η κυβέρνηση θα συνεχίσει να προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να διαφυλαχθούν στον μέγιστο δυνατό βαθμό η κοινωνική συνοχή και ο παραγωγικός ιστός της οικονομίας –εργαζόμενοι και επιχειρήσεις– να μείνει ζωντανός και να ανακάμψει το ταχύτερο μετά την παρούσα κρίση. Η μεγάλη αυτή μάχη θα συνεχιστεί, αξιοποιώντας στο μέγιστο τα μεγάλα περιθώρια δημοσιονομικής ευελιξίας που διαθέτει πλέον και η χώρα μας, όπως κάθε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά τις πρόσφατες σημαντικές αποφάσεις του Eurogroup και του Συμβουλίου Υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Ο κ. Σταϊκούρας υπογραμμίζει ότι οι αστάθμητοι παράγοντες είναι αρκετοί: η διάρκεια των μέτρων, η επίδραση στον τουρισμό και, φυσικά, ένα ενδεχόμενο επανάληψης της φαινομένου το ερχόμενο φθινόπωρο.
Καταλήγει λέγοντας ότι, παρά τις αντίξοες συνθήκες: «Αντιδρούμε με κοινωνικά αντανακλαστικά, με γνώμονα τη δικαιοσύνη και την αποτελεσματικότητα και με απόλυτη αίσθηση της κρισιμότητας της κατάστασης. Ταυτόχρονα, όμως, δεν ξεχνάμε ότι πρέπει, ακόμα και μέσα σε αυτή την έκτακτη, πρωτόγνωρη κατάσταση, να διαφυλάξουμε τους κόπους και τις θυσίες του ελληνικού λαού και τις πολυετείς προσπάθειές του για την ανάκαμψη της οικονομίας. Είναι υποχρέωση όλων μας να υπερβάλλουμε εαυτόν και να προετοιμαζόμαστε από τώρα για μια δυναμική επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Όπως έχω επανειλημμένα τονίσει, η ελληνική κοινωνία πρέπει να βγει και θα βγει όρθια και με συνοχή από αυτήν τη μεγάλη κρίση».
Τομείς/κλάδοι που έχουν πληγεί
Το τελευταίο χρονικό διάστημα εταιρείες και καταστήματα πλήττονται από την πανδημία. Ιδιοκτήτες και εργαζόμενοι είδαν μέσα σε ελάχιστες μέρες τις επιχειρήσεις που διατηρούσαν ή όπου εργάζονταν να κλείνουν προσωρινά και το μέλλον τους να βρίσκεται στον αέρα. Φυσικό επακόλουθο όλων αυτών των εξελίξεων είναι και μια σημαντική μετάλλαξη στην αγορά εργασίας.
Ειδικότερα, στους τομείς του τουρισμού, των καταλυμάτων, των εστιατορίων, στον κλάδο της εστίασης, των υπηρεσιών αλλά και στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο, μη μπορώντας να κάνουν κάτι άλλο, παρακολουθούν με μεγάλη αγωνία τις εξελίξεις και την πορεία της καμπύλης που αποτυπώνει την εξάπλωση του κορωνοϊού.
Ήδη, λουκέτο έβαλαν το προηγούμενο χρονικό διάστημα πολυκαταστήματα, εμπορικά κέντρα, καφετέριες, χώροι εστίασης, μπαρ, κέντρα διασκέδασης και ψυχαγωγίας, κινηματογράφοι, θέατρα, μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι και πρακτορεία ΟΠΑΠ. Ωστόσο, ακόμα και όσες επιχειρήσεις έχουν παραμείνει ανοιχτές, όπως οι φούρνοι, τα καθαριστήρια, τα συνεργεία αυτοκινήτων, τα πρατήρια καυσίμων, τα καταστήματα take away και delivery, παρατηρούν αισθητή μείωση των εσόδων τους και τον καθημερινό τζίρο τους να κατρακυλά με αρνητικό πρόσημο.
Για παράδειγμα, η αγορά καυσίμων έχει υποστεί σημαντικό πλήγμα, με το ποσοστό μείωσης της ζήτησης για τη βενζίνη να αγγίζει το 30%, χωρίς να συνυπολογίζονται οι απώλειες από την απαγόρευση της μετακίνησης τις ημέρες του Πάσχα, οπότε αναμένεται να διπλασιαστεί το ποσοστό, και τους πρατηριούχους να προειδοποιούν ότι δεν θα αντέξουν να κρατούν τα βενζινάδικα ανοιχτά για πολύ.
Τέλος, όσον αφορά τα ξενοδοχεία οι ζημιές ξεπερνούν τα 500 εκατομμύρια ευρώ λόγω των ακυρώσεων των κρατήσεων και του συνεδριακού τουρισμού, ενώ, όπως τονίζουν οι ειδικοί, στον συγκεκριμένο τομέα μπορεί να χαθούν θέσεις εργασίας που να ξεπερνούν τις 35.000, ποσοστό που ισοδυναμεί με το 20% της συνολικής απασχόλησης στα ξενοδοχεία.
Μοναδική εξαίρεση τα σούπερ μάρκετ, τα οποία, σε διάστημα είκοσι ημερών έχουν δει τον τζίρο τους να εκτοξεύεται σε μισό δισεκατομμύριο, διπλάσιο συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Όσον αφορά τις κατηγορίες προϊόντων, τις τρεις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν τα υγρομάντιλα, με το ποσοστό της αύξησης να ξεπερνά το 500%, το οινόπνευμα (457%) και τα αντιβακτηριακά μαντίλια (402,7%).
Τι άλλαξε στο ηλεκτρονικό εμπόριο
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η έρευνα του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου, στην οποία διαπιστώνουμε ότι, με εξαίρεση τις κατηγορίες ηλεκτρονικών καταστημάτων, ειδών σούπερ μάρκετ, φαρμακείων, ηλεκτρικών ειδών και βιβλίων/παιχνιδιών, όλες οι υπόλοιπες, όπως τα είδη ρουχισμού, τα αθλητικά, τα κοσμήματα, τα είδη σπιτιού και οι λευκές συσκευές, σημειώνουν μεγάλη πτώση, η οποία ξεπερνά ακόμα και το 80%.
Μάλιστα, σύμφωνα με τα τωρινά δεδομένα της έρευνας, το 74% των επιχειρήσεων έχει καταγράψει μείωση των ηλεκτρονικών παραγγελιών, ενώ μόλις το 15% των επιχειρήσεων έχει καταγράψει αύξηση. Οι παράγοντες που έχουν οδηγήσει στην καθίζηση οφείλονται στην καθυστέρηση ή και διακοπή παραδόσεων από προμηθευτές (42%), στις καθυστερήσεις ως προς την παράδοση σε πελάτες λόγω courier (31%) και, τέλος, σε ζητήματα ασφάλειας των εργαζομένων (27%).
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 84% των επιχειρήσεων βλέπει μείωση των πωλήσεων μέσα στο 2020, ενώ μείωση των κερδών προβλέπει το 79%. Επίσης, το 64% των συμμετεχόντων στην έρευνα εκτιμά ότι θα προκληθούν προβλήματα χρηματοδότησης και ρευστότητας στις επιχειρήσεις τους.
Αντιθέτως, εκτός από την άνοδο της ζήτησης σε σούπερ μάρκετ, φαρμακεία και ηλεκτρονικά καταστήματα βιβλίων/παιχνιδιών, αξιοσημείωτη είναι και η αύξηση που παρατηρείται στα ηλεκτρονικά είδη, κυρίως λόγω της ζήτησης που καταγράφεται σε web cameras, ακουστικά, φορητούς Η/Υ κ.ά. χάρη στην εφαρμογή της τηλεργασίας, αλλά και σε όργανα γυμναστικής, αρτοπαρασκευαστές ή μηχανές καφέ.
Ειδικότερα, αύξηση που αγγίζει το 760% διαπιστώθηκε στις web κάμερες, 106% στις κονσόλες ηλεκτρονικών παιχνιδιών, ενώ σημαντική ήταν η άνοδος στα ψηφιακά καταστήματα τροφίμων, κρεατικών, λαχανικών και ειδών εμπορίου, με τα «ιντερνετικά» καρότσια να υπερδιπλασιάζουν τις παραγγελίες τους σε μακαρόνια, ρύζι, αντισηπτικά, μάσκες, απολυμαντικά και καθαριστικά.
