Τον αμύθητο θησαυρό του Αλή Πασά ή ένα μέρος αυτού, που δεν έχει ακόμη εντοπιστεί, φιλοδοξεί να βρει στον προμαχώνα στα Λιθαρίτσια ένας 68χρονος από την Πελοπόννησο, που απευθύνθηκε αρχικά στην Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου και υπέβαλε στη συνέχεια σχετική αίτηση στο δημ. συμβούλιο για ανασκαφή.
Στη συνεδρίαση της προσεχούς Δευτέρας που θα γίνει και αυτή διά περιφοράς, όπως και όλες οι τελευταίες, η αίτησή του θα συζητηθεί, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν και πολλές πιθανότητες αποδοχής, καθώς μέχρι στιγμής τουλάχιστον δεν έχει προσκομίσει και την απαιτούμενη έγκριση ή άδεια από τις αρμόδιες αρχαιολογικές υπηρεσίες, κάτι όμως που μπορεί να το πράξει στη συνέχεια.
Από όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι σήμερα, ο ενδιαφερόμενος στην αίτησή του δεν αναφέρει συγκεκριμένη θέση για την ανασκαφή πέραν του ότι αυτή θα φτάσει σε βάθος 4 μέτρων, σε ένα συνολικό εμβαδόν 16 τ.μ. Εκτός από ένα ιδιόχειρο σκίτσο, το Τμήμα Εσόδων και του δήμου Ιωαννιτών δεν έχει κάποιο άλλο στοιχείο στα χέρια του. Ως εκ τούτου, η πιθανότητα αποδοχής του αιτήματος μάλλον θα πρέπει να αποκλειστεί, τουλάχιστον επί του παρόντος.
Από την άλλη πάντως, ο μύθος που συνοδεύει τον εντοπισμό του θησαυρού του Αλή Πασά ξεκίνησε να δημιουργείται αμέσως μετά από το θάνατό του στη μονή Αγίου Παντελεήμονος στο Νησί.
Καταλληλότερος ίσως όλων για να μιλήσει για τον θρύλο που συνοδεύει τον θησαυρό του Αλή, από τον πρώην δήμαρχο Ιωαννίνων Αναστ. Παπασταύρο δε θα μπορούν ένα υπάρξει και έτσι η «Ε» τον συνάντησε χθες με αφορμή το νέο αίτημα ανασκαφής.
Τα Λιθαρίτσια αποτέλεσαν πολλές φορές ένα σημείο που έγιναν αναζητήσεις για τον θησαυρό του Αλή, χωρίς κάποιος να είναι σε θέση να πει με βεβαιότητα, ότι βρέθηκε κάτι, πότε και από ποιον.
Η τελευταία φορά που πραγματοποιήθηκε ανασκαφή στο χώρο όπως θυμάται ο κ. Παπασταύρος ήταν στην πρώτη δημαρχιακή θητεία του Φ. Φίλιου, όπου είχε εντοπιστεί «…μία κασέλα με καπάκια από γκαζόζες».
Η τελευταία χρονικά, αίτηση που υποβλήθηκε στον δήμο Ιωαννιτών ήταν το 2002 στη θητεία του κ. Παπασταύρου από κάποιον συμπολίτη που πραγματοποίησε νόμιμη ανασκαφή στην παλιά στεγασμένη αγορά «Μπεζεστένι», εντοπίζοντας, όπως ανέφερε ο πρώην δήμαρχος κάποιες χρυσές λίρες, σίγουρα όμως όχι τον θησαυρό του Αλή.
Οι μαρτυρίες αλλά και οι εικασίες
Ιστορικά στοιχεία και περιγραφές αποδεικνύουν και επιβεβαιώνουν κατά τον κ. Παπασταύρο ότι ο αμύθητος θησαυρός του Αλή Πασά, όντως υπήρξε. Στο δίτομο έργο του με τίτλο «Αλή Πασάς – από λήσταρχος, ηγεμόνας», στο κεφάλαιο για τον αμύθητο θησαυρό αναφέρεται μία σειρά ιστορικών γεγονότων, που φέρνουν στο φως τις πιθανές θέσεις που είχε κρύψει τον θησαυρό του, αλλά και τις ενέργειες κάποιων που φέρεται να γνώριζαν λεπτομέρειες.
Μεταξύ αυτών, ο πρώτος μύθος είναι εκείνος που αναφέρει, ότι ο θησαυρός βρίσκεται στο βυθό της λίμνης Παμβώτιδας. «Ο αυλικός του Αλή, Δεσποτόπουλος γράφει, ότι μία από τις βάρκες με τις οποίες διέφυγε στο Νησί ο Αλής, ήταν έμφορτη με σιδερένια κιβώτια κλειδωμένα. Όταν έφτασε στο μέσον της λίμνης έδωσε εντολή να τα βυθίσουν όπως και έγινε, ενώ σκότωσαν και τους σκλάβους που τα μετέφεραν», αναφέρει ο κ. Παπασταύρος.
Ο ρόλος του Χουρσίτ
Ένας δεύτερος μύθος, αναφέρει ότι ένα τμήμα του εκλάπη από τον Χουρσίτ. «Το έμαθε ο Σουλτάνος και ζήτησε να του στείλει τον θησαυρό στην Πόλη. Ο Χουρσίτ του έστειλε κάποια πράγματα που όμως δεν του φάνηκαν πολλά. Κάλεσε έτσι την Κυρά Βασιλική, ου του είπε ότι αυτά δεν είναι ούτε το 1/10 του θησαυρού. Κάλεσε τότε τον Χουρσίτ να πάει ο ίδιος στην Πόλη, αλλά ο τελευταίος κατάλαβε, ότι ερχόταν το τέλος του και αυτοκτόνησε με δηλητήριο».
Η περιουσία του Γ. Σταύρου
Μία τρίτη θεωρία είναι, ότι ένας έμπιστος του Αλή, ο Τσαπαλάμος, που είχε το ρόλο του υπουργού Οικονομικών στο βιλαέτι του, υπεξαίρεσε ένα μέρος του και το έστειλε αρχικά στην Άρτα και μετέπειτα στη Βιέννη, όπου βρισκόταν ο γιος του Γ. Σταύρου, ιδρυτής της Εθνικής Τράπεζας. Έτσι εικάζεται, ότι μέρος τουλάχιστον του θησαυρού του Αλή, αποτέλεσε το πρώτο κεφάλαιο για την επένδυση του Γ. Σταύρου στην ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας.
Η Κυρά Βασιλική
Η σύζυγος του Αλή, Κυρά Βασιλική μάλλον γνώριζε που βρισκόταν ο θησαυρός ή τουλάχιστον ένα τμήμα του, όπως και ο έμπιστος του Αλή, Θανάσης Βάγιας. Ο τελευταίος μάλιστα δεν ακολούθησε τον Αλή στο Νησί, αλλά ο Πασάς του είπε, να πάει στα Λιθαρίτσια για να μαζέψει τα τιμαλφή από εκεί. Κάποια χρόνια μετά, αναφέρει ο κ. Παπασταύρος, η Κυρά Βασιλική επισκέφτηκε τον κυβερνήτη της χώρας, Καποδίστρια, λέγοντάς του, ότι γνωρίζει που βρίσκεται ο θησαυρός στην προσπάθειά της να αποκτήσει κάποια προνόμια. Όμως η αυλή του Καποδίστρια την λοιδόρησε και επέστρεψε στα Γιάννενα, όπου φέρεται να αναζήτησε τον θησαυρό μαζί με τον τότε σύντροφό της, Τσόγκα από τη Βόνιτσα, αλλά χωρίς επιτυχία.
Από την Κέρκυρα στη Μ. Βρετανία
Ένα μέρος του θησαυρού φέρεται να έφτασε στα χέρια του Μουχτάρ, του πρωτότοκου γιου του Αλή, που διέφυγε στην Πρέβεζα. Ένας φίλος του, γιατρός, ονόματι Θεριανός μετέφερε τα σεντούκια στην Κέρκυρα, όμως το είπε στους Άγγλους που κυριαρχούσαν στο νησί, προκειμένου να πάρει και αυτός κάποιο μερίδιο, όμως εκείνοι τα μετέφεραν σε βρετανικό Θησαυροφυλάκιο στη Μεγ. Βρετανία.
Το 1859 μία βρετανική εφημερίδα κυκλοφόρησε με τίτλο «Βρέθηκε ο θησαυρός του Αλή Πασά». Αναφερόταν σε έναν Ούγγρο, που είχε λάβει πληροφορίες από μία γηραιά κυρία που ήταν στο χαρέμι του Αλή και είχε δει, μέσα από μία χαραμάδα, τον θησαυρό. «Ήρθε ο Ούγγρος στα Γιάννενα, αλλά η εφημερίδα δεν έγραψε ποτέ τη συνέχεια».
Η χρυσή γουρούνα στους Βουλιαράτες
Ο γιαννιώτης ιστοριοδίφης . Παπαϊωάννου αναφέρει, ότι το 1966 κοντά στο χωριό Βουλιαράτες της Βορ. Ηπείρου, στη διάρκεια εκτέλεσης οχυρωματικών έργων από τον Εμβέρ Χότζα, ανακαλύφθηκε σε μία σπηλιά, μία χρυσή γουρούνα με έξι ολόχρυσα γουρουνάκια. Μάλιστα, ο Χότζα μετέβη το βράδυ στο σημείο, και ο θησαυρός αυτός που εικάζεται, ότι αποτελεί τμήμα του θησαυρού του Αλή, μεταφέρθηκε στα Τίρανα.
Υπήρξε αναμφίβολα ο θησαυρός
Ακριβώς ωστόσο επειδή ποτέ δε βρέθηκε με αποδείξεις ο θησαυρός, ο μύθος γιγαντώθηκε και έφτασε στις μέρες μας, σχεδόν χωρίς παραλλαγή.
«Ο θησαυρός υπήρχε. Ο Αλής ήταν φιλάργυρος και πάμπλουτος, συγκεντρώνοντας απίθανα πλούτη. Είχε 300 σπάνια και μοναδικά όπλα ένα εκ των οποίων είναι αυτό που βρίσκεται στο Μουσείο του κ. Ραπακούση στο Νησί. Εκτός από χρήματα, λίρες και χρυσάφι, υπήρχαν σπαθιά, κοσμήματα και άλλα τιμαλφή. Δεν ψάχνει άδικα στα Λιθαρίτσια ο φίλος αυτός. Μπορεί κάποιο μέρος του θησαυρού να βρίσκεται εκεί», ανέφερε ο κ. Παπασταύρος.
(Σημείωση) Το συνοδευτικό φωτογραφικό υλικό του θέματος προέρχεται από το Μουσείο Αλή Πασά και Επαναστατικής Περιόδου του Φ. Ραπακούση στο Νησί και την σελίδα του στο διαδίκτυο.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
