Ο καύσωνας που σάρωσε την Ευρώπη μόλις είχε υποχωρήσει στις αρχές Ιουλίου, όταν οι επιστήμονες δημοσίευσαν εκτιμήσεις ότι 2.300 άνθρωποι μπορεί να έχασαν τη ζωή τους σε δώδεκα μεγάλες πόλεις κατά τη διάρκεια του ακραίου κλιματικού επεισοδίου.
Ο αριθμός αυτός υποτίθεται ότι θα “τραβούσε την προσοχή” και θα αποτελούσε έγκαιρη προειδοποίηση με την ελπίδα να αποφευχθούν περισσότεροι άσκοποι θάνατοι, δήλωσε η Friederike Otto, μία από τους επιστήμονες που συμμετείχαν στην έρευνα. “Βρισκόμαστε ακόμη σχετικά στην αρχή του καλοκαιριού, οπότε αυτός δεν είναι ο τελευταίος καύσωνας.
Υπάρχουν πολλά που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι και οι κοινότητες για να σώσουν ζωές”, δήλωσε στο AFP η Otto, κλιματολόγος στο Imperial College του Λονδίνου. Η ζέστη μπορεί να στοιχίσει δεκάδες χιλιάδες ζωές κατά τη διάρκεια των ευρωπαϊκών καλοκαιριών, αλλά συνήθως χρειάζονται μήνες, ακόμη και χρόνια, για να υπολογιστεί το κόστος αυτού του “σιωπηλού δολοφόνου”.
Η Otto και οι συνεργάτες της δημοσίευσαν τη εκτίμησή τους μόλις μια εβδομάδα μετά την κορύφωση της θερμοκρασίας στη δυτική Ευρώπη. Ενώ οι υποκείμενες μέθοδοι δεν ήταν νέες, οι επιστήμονες δήλωσαν ότι ήταν η πρώτη μελέτη που συνέδεσε τους θανάτους από καύσωνα με την κλιματική αλλαγή τόσο σύντομα μετά το εν λόγω γεγονός. Οι πρώιμες εκτιμήσεις θνησιμότητας θα μπορούσαν να παρεξηγηθούν ως επίσημες στατιστικές, αλλά “από την άποψη της δημόσιας υγείας τα οφέλη από την παροχή έγκαιρων στοιχείων αντισταθμίζουν αυτούς τους κινδύνους”, δήλωσε στο AFP η Raquel Nunes από το Πανεπιστήμιο του Warwick. “Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να έχει ευεργετική επίδραση τόσο για την κατανόηση από το κοινό όσο και για την ιεράρχηση των πολιτικών κατά των καυσώνων”, δήλωσε η Nunes, εμπειρογνώμονας σε θέματα υπερθέρμανσης του πλανήτη και υγείας, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Μεγάλη υπόθεση
Η επιστήμη μπορεί να δείξει, με αυξανόμενη ταχύτητα και εμπιστοσύνη, ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή κάνει τους καύσωνες θερμότερους και συχνότερους. Σε αντίθεση με τις πλημμύρες και τις πυρκαγιές, η ζέστη σκοτώνει αθόρυβα, ενώ η παρατεταμένη έκθεση προκαλεί θερμοπληξία, ανεπάρκεια οργάνων και θάνατο. Οι άρρωστοι και οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι, αλλά και οι νεότεροι άνθρωποι που ασκούνται ή εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους. Αλλά κάθε καλοκαίρι, η ζέστη σκοτώνει και η Otto άρχισε να αναρωτιέται αν το μήνυμα μπορεί να περάσει.
“Έχουμε κάνει μελέτες απόδοσης των ακραίων καιρικών φαινομένων και μελέτες απόδοσης των κυμάτων καύσωνα εδώ και μια δεκαετία… αλλά ως κοινωνία δεν είμαστε προετοιμασμένοι για αυτά τα κύματα καύσωνα”, είπε. “Ο κόσμος σκέφτεται ότι είναι 30 (βαθμοί Κελσίου) αντί για 27, ποιο είναι το πρόβλημα; Όμως εμείς ξέρουμε ότι είναι μεγάλη υπόθεση”. Όταν ο υδράργυρος άρχισε να ανεβαίνει στην Ευρώπη νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι, οι επιστήμονες τροποποίησαν την προσέγγισή τους. Ενώνοντας τις δυνάμεις τους, το Imperial College του Λονδίνου και η Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου επέλεξαν να προβάλουν τη θανατηφόρα επίδραση της ζέστης -όχι μόνο την ένταση- μεταξύ 23 Ιουνίου και 2 Ιουλίου.
Συνδυάζοντας ιστορικά στοιχεία για τον καιρό και δημοσιευμένα δεδομένα θνησιμότητας, εκτίμησαν ότι η κλιματική αλλαγή έκανε τον καύσωνα μεταξύ 1 C και 4 C θερμότερο σε 12 πόλεις, ανάλογα με την τοποθεσία, και ότι 2.300 άνθρωποι πιθανότατα έχασαν τη ζωή τους. Όμως, σε μια αξιοσημείωτη πρωτιά, εκτίμησαν ότι το 65% αυτών των θανάτων – περίπου 1.500 άνθρωποι σε πόλεις όπως το Λονδίνο, το Παρίσι και η Αθήνα – δεν θα είχαν συμβεί σε έναν κόσμο χωρίς υπερθέρμανση του πλανήτη. “Αυτό είναι ένα πολύ ισχυρότερο μήνυμα”, δήλωσε η Otto. “Το φέρνει πολύ πιο κοντά στο σπίτι τι πραγματικά σημαίνει η κλιματική αλλαγή και το κάνει πολύ πιο πραγματικό και ανθρώπινο από το να λέμε ότι αυτός ο καύσωνας θα ήταν δύο βαθμούς πιο κρύος”.
Υποτιμημένη απειλή
Η μελέτη είναι απλώς ένα στιγμιότυπο του ευρύτερου κύματος καύσωνα που έπληξε τη Δυτική Ευρώπη κατά τη διάρκεια του θερμότερου Ιουνίου που έχει καταγραφεί ποτέ και εκτόξευσε τις θερμοκρασίες στους 46 βαθμούς Κελσίου στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Ο πραγματικός απολογισμός ήταν πιθανότατα πολύ υψηλότερος, δήλωσαν οι συγγραφείς, σημειώνοντας ότι οι θάνατοι από καύσωνα υποεκτιμώνται ευρέως. Από τότε η Τουρκία, η Ελλάδα και η Βουλγαρία έχουν υποστεί νέους καύσωνες και θανατηφόρες πυρκαγιές. Αν και ανοίγει νέους δρόμους, η μελέτη δεν έχει υποβληθεί σε “peer review”, μια αυστηρή διαδικασία αξιολόγησης που μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από ένα χρόνο.
Η Otto δήλωσε ότι η αναμονή για τη δημοσίευση μετά το καλοκαίρι – όταν “κανείς δεν μιλάει για καύσωνες, κανείς δεν σκέφτεται να κρατήσει τους ανθρώπους ασφαλείς” – θα αντέβαινε τον σκοπό. “Νομίζω ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό, σε αυτό το πλαίσιο, να διαδοθεί το μήνυμα πολύ γρήγορα”. Η μελέτη είχε περιορισμούς, αλλά βασίστηκε σε ισχυρή και καθιερωμένη επιστημονική μεθοδολογία, δήλωσαν στο AFP αρκετοί ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες. Η προσαρμογή αυτής της προσέγγισης στις τοπικές συνθήκες θα μπορούσε να βοηθήσει τις πόλεις να προετοιμαστούν καλύτερα όταν εμφανίζονται καύσωνες, δήλωσε στο AFP ο Abhiyant Tiwari, ειδικός σε θέματα υγείας και κλίματος, ο οποίος εργάστηκε στο πρώτο σχέδιο δράσης για τη ζέστη στην Ινδία.
“Σίγουρα βλέπω περισσότερες τέτοιες μελέτες στο μέλλον”, δήλωσε ο Tiwari από το NRDC India. Η Otto δήλωσε ότι η Ινδία, η οποία βιώνει τρομερά ζεστά καλοκαίρια, ήταν η “πρώτη υποψήφια” και με ένα πρότυπο σε ισχύ είναι πιθανό να ακολουθήσουν σύντομα περισσότερες μελέτες.
Πηγή: A European Perspective.
