Με διαδικασίες «fast track» επιχειρείται να μπει φρένο στο νέο, πιθανό κύμα του SARS-CοV-2 το ερχόμενο φθινόπωρο και τον χειμώνα, ώστε η ανθρωπότητα να αποκτήσει το προβάδισμα σε ένα πλαίσιο που παραμένει αβέβαιο.
Η παραγωγή του εμβολίου της Οξφόρδης ξεκινά – πριν ακόμη λάβει την απαραίτητη έγκριση κυκλοφορίας -, ενώ τα προσυμφωνητικά παραγγελιών έχουν ήδη υπογραφεί, προτού ακόμη… ζεσταθούν οι μηχανές της φαρμακοβιομηχανίας.
Η είδηση για την έναρξη της παραγωγής του εμβολίου έγινε επισήμως γνωστή διά στόματος του υπουργού Υγείας της Αγγλίας, Matt Hancock, με τον ίδιο να υπογραμμίζει την αναγκαιότητα δημιουργίας επαρκών αποθεμάτων, εφόσον αποδειχτεί ότι το συγκεκριμένο εμβόλιο που βρίσκεται στην κλινική φάση ΙΙ – ΙΙΙ είναι ασφαλές και αποτελεσματικό.
Της αποκαλυπτικής αυτής είδησης είχε προηγηθεί η ανακοίνωση της εταιρείας AstraZeneca (βιομηχανικός εταίρος του εμβολίου της Οξφόρδης) σχετικά με τη συμφωνία που υπέγραψε με την Ευρωπαϊκή Inclusive Vaccines Alliance (IVA), (Ανοιχτή Συμμαχία για το Εμβόλιο) με επικεφαλής τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ολλανδία για την προμήθεια 400 εκατομμυρίων δόσεων του συγκεκριμένου εμβολίου με χρονικό ορίζοντα έναρξης των παραδόσεων πριν από τα τέλη του 2020.
70 εκατ. δόσεις δέσμευσε η Ιταλία
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο πλαίσιο της συγκεκριμένης συμφωνίας η Ιταλία έχει δεσμεύσει ήδη περισσότερες από 70 εκατομμύρια δόσεις, παρότι ο πληθυσμός της δεν ξεπερνά τα 60,4 εκατομμύρια.
Άνθρωποι εν τούτοις του χώρου επεσήμαναν στο «Bήμα» ότι αυτή η επιθετική αγοραστική πολιτική της γείτονος χώρας που έχει πληγεί δραματικά από τον ιό SARS-CoV-2 εξηγείται από το γεγονός ότι είναι πιθανόν να διαπιστωθεί η ανάγκη επαναληπτικής δόσης – κυρίως στις ευπαθείς ομάδες και τους ηλικιωμένους.
Ο αγώνας δρόμου των κρατών για την έγκαιρη προμήθεια ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου δίδεται παράλληλα με τον επιστημονικό μαραθώνιο. Το εμβόλιο με την κωδική ονομασία «AZD1222», που δοκιμάζεται ήδη σε 10.000 βρετανούς ενήλικους εθελοντές – με αντίστοιχες δοκιμές να ξεκινούν άμεσα και σε άλλες χώρες – και αναπτύχθηκε από το Ινστιτούτο Jenner του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης σε συνεργασία με το Oxford Vaccine Group, δεν είναι το μοναδικό που προκαλεί παγκόσμια ελπίδα.
Tο πειραματικό εμβόλιο κατά του κορωνοϊού της αμερικανικής εταιρείας βιοτεχνολογίας Moderna, το οποίο συγχρηματοδοτεί η αμερικανική κυβέρνηση, αναμένεται επίσης να εισέλθει στην τρίτη και τελευταία φάση των κλινικών δοκιμών τον επόμενο μήνα, κατά την οποία θα δοκιμαστεί σε δείγμα 30.000 εθελοντών.
Εδαφος όμως κερδίζει και η κινεζική φαρμακοβιομηχανία China National Biotec Group (CNBG) καθώς την περασμένη εβδομάδα ανακοίνωσε ότι το πειραματικό εμβόλιό της έχει παράξει αντισώματα κατά τις κλινικές δοκιμές του και πλέον η εταιρεία προγραμματίζει τη δοκιμή του σε τελικό στάδιο σε ανθρώπους σε χώρες του εξωτερικού.
Η ΕΕ και η πολιτική της
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο συμφωνίας που σύναψε η IVA για την έγκαιρη προμήθεια του εμβολίου της Οξφόρδης μπορεί να συμμετάσχει όποια χώρα επιθυμεί. Εν τούτοις και προς το παρόν η χώρα μας δεν έχει (επισήμως τουλάχιστον) εκφράσει ενδιαφέρον συμμετοχής στη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, έχοντας ενταχθεί υπό την «ομπρέλα» της ΕΕ.
Ειδικότερα, όπως ανακοίνωσε η Επιτροπή, ξεδιπλώνοντας το σχέδιο δράστης της για το νευραλγικό αυτό θέμα, «θα συνάψει συμφωνίες με μεμονωμένους παραγωγούς εμβολίων εξ ονόματος των κρατών-μελών. Ως αντάλλαγμα για το δικαίωμα αγοράς συγκεκριμένου αριθμού δόσεων εμβολίου σε καθορισμένο χρονοδιάγραμμα, η Επιτροπή θα χρηματοδοτήσει μέρος του αρχικού κόστους που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί εμβολίων. Αυτό θα γίνει με τη μορφή συμφωνιών προαγοράς. Η παρεχόμενη χρηματοδότηση θα θεωρηθεί προκαταβολή για τα εμβόλια που θα αγοραστούν πράγματι από τα κράτη-μέλη».
Επιπρόσθετα, η σχετική χρηματοδότηση θα προέλθει κατά ένα σημαντικό μέρος από το μέσο στήριξης έκτακτης ανάγκης ύψους 2,7 δισ. ευρώ, ενώ πρόσθετη στήριξη θα παρασχεθεί μέσω δανείων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Δεδομένης της πιθανότητας να μην αποδειχτεί αποτελεσματικό κανένα από τα υποστηριζόμενα υποψήφια εμβόλια, η στρατηγική της Επιτροπής θα είναι παρόμοια με ασφαλιστήριο συμβόλαιο με το οποίο μεταφέρεται μέρος του κινδύνου από τη βιομηχανία στις δημόσιες αρχές, με αντάλλαγμα τη διασφάλιση ισότιμης και οικονομικά προσιτής πρόσβασης των κρατών-μελών σε ένα εμβόλιο, σε περίπτωση που αυτό καταστεί διαθέσιμο.
«Η ΕΕ να θεσπίσει κριτήρια»
«Είναι αναγκαίο η ΕΕ να γίνει πιο σαφής σχετικά µε το τι θα κάνει µε τη διάθεση των εµβολίων ως δηµοσίων αγαθών. Πρέπει να θεσπίσει κριτήρια για την αγορά των εµβολίων σε τιµές που να αντανακλούν το πραγµατικό κόστος, αλλά και να συµπεριλαµβάνουν τις αρχικές επενδύσεις που έχει κάνει η ΕΕ στην έρευνα και την ανάπτυξη. Το σχέδιο αυτό είναι σηµαντικό να έχει ολοκληρωθεί τις επόµενες εβδοµάδες, καθώς δεν γνωρίζουµε ποιο εµβόλιο θα είναι επιτυχηµένο και πότε» σχολιάζει στο «Βήµα» ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics και εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης στους διεθνείς οργανισµούς για τον κορωνοϊό Ηλίας Μόσιαλος (στη φωτογραφία).
Στάση αναμονής και επιφυλακτικότητα από τον ΠΟΥ
Ενα κρίσιμο ερώτημα είναι εάν θα έχουν πρόσβαση όλες οι χώρες της υφηλίου στο εμβόλιο αλλά και δεδομένου ότι η ζήτηση αναμένεται να είναι υψηλότερη από τις δυνατότητες παραγωγής, ποιοι θα εμβολιαστούν κατά προτεραιότητα. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας ο καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ Γιάννης Τούντας εκτιμά ότι η προμήθεια του πολυπόθητου εμβολίου είναι βέβαιη εφόσον λάβει έγκριση. «Ομως, το πώς θα κατανεμηθεί εξαρτάται από τις ποσότητες αλλά και τις προδιαγραφές του» διευκρινίζει.
Και συνεχίζει: «Το ζητούμενο είναι να προστατευθούν οι ευπαθείς και οι κλειστές δομές (γηροκομεία, φυλακές κ.τ.λ.), οι εργαζόμενοι στον υγειονομικό τομέα καθώς επίσης τα σώματα ασφαλείας και ο στρατός. Εφόσον υπάρχει σχετική δυνατότητα, η επιλογή θα γίνεται με κριτήριο την κρισιμότητα ενός τομέα – π.χ. κρατικές υπηρεσίες».
Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις της AstraZeneca, η συνολική παραγωγική δυνατότητά της εκτιμάται ότι θα φτάσει περί τις 2 δισ. δόσεις, καθώς μεταξύ άλλων σύναψε συμφωνία με το Serum Institute of India στοχεύοντας στην τροφοδοσία χωρών που χαρακτηρίζονται από χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.
Αντίστοιχα, εταιρείες – μεταξύ των οποίων και η Glaxo, που θεωρείται η μεγαλύτερη παραγωγός εμβολίων στον κόσμο – έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να συνδράμουν στην επιτάχυνση της παραγωγικής διαδικασίας, εφόσον τα δοκιμαζόμενα εμβόλια λάβουν επίσημη έγκριση.
Παρ’ όλα αυτά, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) τηρεί μια πιο συντηρητική στάση απέναντι στις εξελίξεις. Ενδεικτική είναι η δήλωση της επικεφαλής επιστήμονα του Οργανισμού Soumya Swaminathan, χαρακτηρίζοντας αισιόδοξη τη φιλοδοξία για εκατοντάδες εκατομμύρια δόσεις εφέτος και περιέγραψε ως ένα «μεγάλο εάν» την ελπίδα για έως 2 δισ. δόσεις από έως τρία διαφορετικά εμβόλια τον επόμενο χρόνο.
Την ίδια ώρα και σύμφωνα με το επιστημονικό περιοδικό «Nature», επιστήμονες στη Λατινική Αμερική επιχειρούν να ανακαλύψουν και να παράξουν το δικό τους εμβόλιο δηλώνοντας ότι «κανείς δεν θα έρθει να μας σώσει».
