Επιφύλαξη για το σύστημα μελέτη-κατασκευή και τις πρόσθετες εγγυητικές επιστολές
Στη συζήτηση του σ/ν για την απλοποίηση και αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου των δημοσίων συμβάσεων έργων, στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής της Βουλής, μετείχε ο Σταύρος Καλογιάννης, ο οποίος στην παρέμβασή του ανέφερε:
«Ένα σαφές και δίκαιο θεσμικό πλαίσιο συμβάλει καταλυτικά στην κατασκευή ποιοτικών δημόσιων έργων, που υλοποιούνται με διαφάνεια, μέσα στον προγραμματισμένο χρόνο. Με το σ/ν που συζητάμε επιχειρείται να αναμορφωθεί το υφιστάμενο πλαίσιο περί δημοσίων συμβάσεων. Μόνο το γεγονός ότι ο σχετικός Ν. 4412/2016 τροποποιήθηκε εκατοντάδες φορές (!) σε μία τετραετία, δείχνει ότι είναι απολύτως αναγκαία η ριζική αναμόρφωσή του.
Υπάρχουν πολύ θετικές ρυθμίσεις που εισάγονται με το σ/ν, όπως ενδεικτικά:
Α. Η επίβλεψη έργων και μελετών από ιδιώτες, δηλαδή η δυνατότητα να μπορεί να ασκείται επίβλεψη, εκτός από την Υπηρεσία, και από πιστοποιημένο ιδιωτικό φορέα που θα διαθέτει εξειδικευμένες γνώσεις.
Β. Η θεσμοθέτηση, για έργα προϋπολογισμού άνω των 10 εκατ. ευρώ, της διαιτητικής επίλυσης κάθε διαφοράς που προκύπτει σχετικά με την εφαρμογή μιας Σύμβασης. Αυτή τη ρύθμιση είχαμε θεσμοθετήσει το 2013 για τα έργα της Εγνατίας οδού.
Γ. Η ψηφιοποίηση και η απλοποίηση των διαδικασιών, με την υποχρεωτική τήρηση από τον ανάδοχο ηλεκτρονικού ημερολογίου του έργου, με στόχο την επίλυση των όποιων διαφωνιών μεταξύ Διευθύνουσας Υπηρεσίας και αναδόχου χωρίς καθυστερήσεις.
Δ. Η πρόβλεψη κινήτρου πρόσθετης αμοιβής έως 5% της συμβατικής δαπάνης, για παράδοση έργων άνω των 1.000.000 ευρώ νωρίτερα από τη συμβατική προθεσμία. Αναμένεται να αντιμετωπισθούν, με αυτό τον τρόπο, οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις των έργων.
Ε. Η προώθηση Ενιαίου Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Μελετών.
Υπάρχουν όμως ορισμένα θέματα τα οποία χρειάζονται επανεξέταση, όπως:
Α. Η προωθούμενη ενίσχυση του συστήματος μελέτη – κατασκευή. Η δικαιολογία που αναφέρεται στο σ/ν είναι ότι θα μπορεί με αυτό το σύστημα να εκκινεί η διαδικασία δημοπράτησης έργων με χαμηλότερο βαθμό ωριμότητας απ’ ό, τι ισχύει σήμερα, ενώ μετατοπίζεται η ευθύνη των μελετών στον ανάδοχο.
Εκφράζω επιφυλάξεις για τη συγκεκριμένη ρύθμιση. Πιστεύω ότι η εφαρμογή του συστήματος μελέτη – κατασκευή πρέπει να αφορά μόνον περιπτώσεις έργων που απαιτούν ειδικούς τρόπους κατασκευής ή μεθόδους που καλύπτονται από εξειδικευμένες τεχνογνωσίες. Είχα εισηγηθεί σχετική ρύθμιση, ως αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης και Υποδομών, που είχε περιληφθεί στον Επενδυτικό Νόμο 4146/2013 και εκτιμώ ότι πρέπει να συνεχιστεί η εφαρμογή της.
Β. Το θέμα των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών στα έργα, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τη δυσκολία ολοκλήρωσής τους. Όντως υπάρχει πρόβλημα και οι προβλεπόμενες ρυθμίσεις μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπισή του.
Η επιφύλαξή μου αφορά το ύψος της εγγύησης καλής εκτέλεσης, που θα υπολογίζεται πλέον επί του προϋπολογισμού δημοπράτησης και όχι επί της συμβατικής αξίας του έργου. Επιπλέον, αποδεσμεύεται η εγγύηση προκαταβολής από την εγγύηση καλής εκτέλεσης και οφείλει, πλέον, ο ανάδοχος να προσκομίζει πρόσθετη εγγυητική για ποσό ίσο με αυτό της προκαταβολής. Προτείνω να ξαναδούμε τη ρύθμιση, ο τεχνικός κόσμος είναι σε πολύ δύσκολη κατάσταση, ειδικά οι μικροί και μεσαίοι εργολάβοι. Εφεξής θα επιβαρύνονται με υψηλό κόστος εγγυητικών.
Γ. Σε ό,τι αφορά τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας, με το σ/ν προβλέπεται ότι μπορεί να καθορίζεται «υπο-περιοχή προστασίας», για περιπτώσεις ήπιων αναπτυξιακών έργων. Για να γίνει αυτό απαιτείται, σύμφωνα με το σ/ν:
Εκπόνηση και έγκριση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης για την υπο-περιοχή, εκπόνηση και έγκριση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξικών Θεμάτων. Στη συνέχεια θα ακολουθεί η έκδοση Π.Δ.!
Μέχρις ότου γίνουν όλα αυτά για μία υπο-περιοχή, είναι βέβαιο ότι θα έχουν ολοκληρωθεί οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες που βρίσκονται υπό εκπόνηση για όλες τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας. Στόχος του Υπ. Περιβάλλοντος πρέπει να είναι η ταχεία ολοκλήρωση αυτών των Μελετών και η έκδοση των σχετικών ΠΔ.
Σήμερα που βρισκόμαστε στην έναρξη των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 και του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι αναγκαία η προώθηση των ρυθμίσεων του υπό συζήτηση νομοσχεδίου. Καλώ τον Υπουργό Υποδομών να λάβει επίσης υπόψη την ολοκληρωμένη πρόταση που έχω καταθέσει για την ψηφιακή μεταρρύθμιση στα δημόσια έργα, με γνώμονα τις τεχνολογίες πληροφοριών νέας γενιάς, όπως το διαδίκτυο των πραγμάτων, το cloud computing, τα μεγάλου όγκου δεδομένα».
