Μπορούν άραγε να γίνουν σήμερα έργα σε μία περιοχή αν δεν το θέλει η τοπική κοινωνία; Και πώς ορίζουμε και το «θέλει» και το «τοπική κοινωνία», το πώς εκφράζεται δηλαδή η κοινή γνώμη μίας περιοχής.
Το παλιό μοντέλο ήταν και είναι ότι για όλα αποφασίζει η Διοίκηση και απλώς οι πολίτες υποδέχονται τις αποφάσεις θέλουν δεν θέλουν. Η Πολιτεία και το κράτος, η κυβέρνηση, οι υπηρεσίες, οι Δήμοι και οι Περιφέρειες, μαζί με άλλους φορείς, έχουν δικαίωμα να αποφασίζουν και να εκτελούν έργα και παρεμβάσεις. Είναι η δουλειά τους άλλωστε. Πώς όμως θα ακουστεί η φωνή των κατοίκων που θα υποστούν «για το καλό τους», κυριολεκτικά ή μη, αυτές τις αποφάσεις.
Τα τελευταία χρόνια έχει θεσπιστεί σε ένα βαθμό, μία διαδικασία διαβούλευσης. Προηγείται διάλογος και γνωμοδοτήσεις σε πολλά θεσμικά επίπεδα, επιβάλλεται η δημοσιοποίηση όλων των εγγράφων μέσα από τη «Διαύγεια» και άλλες θεσμικές ιστοσελίδες, δημοσιεύονται οι αποφάσεις.
Βέβαια συνεχίζει να λειτουργεί και ο Τύπος, ειδικά τα μέσα ενημέρωσης της περιφέρειας που αποτελούν ακόμα καταφύγιο για τον αδύναμο πολίτη- γι’ αυτό άλλωστε και πολλοί επιθυμούν τη δίωξη και τον αποκλεισμό του Τύπου. Αλλά αυτή είναι μία άλλη συζήτηση.
Ακόμα όμως και αυτή η διαδικασία της θεσμικής διαβούλευσης πάσχει. Κυρίως γιατί περιορίζεται σε έναν θεσμικό, γραφειοκρατικό ρόλο χωρίς να ανοίγεται στην κοινωνία. Συχνά είναι αδύνατον για τον μέσο πολίτη να κατανοήσει τα επίσημα έγγραφα.
Θεωρητικά ένα ρόλο διαμεσολάβησης μεταξύ της εξουσίας και των κέντρων λήψης αποφάσεων και των πολιτών θα έπρεπε να έχουν τα κόμματα και οι αιρετοί εκπρόσωποι στην κεντρική διοίκηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αποδεικνύεται όμως συχνά ότι και αυτοί ακόμα δεν έχουν καλή πληροφόρηση ή δεν μπορούν να εξηγήσουν σωστά τα διακυβεύματα ενός θέματος ειδικά όταν υπάρχουν διλήμματα και δύσκολες αποφάσεις. Σε άλλες περιπτώσεις δε, υπολογίζουν πολύ το πολιτικό και κομματικό κόστος και λιγότερο την πληροφόρηση της κοινής γνώμης.
Από τη μεριά τους οι τοπικές κοινωνίες, συχνά αποδεικνύονται χώροι με λειψή δημοκρατικότητα, χωρίς αυτό-οργάνωση που να επιτρέπει και τη διάχυση της ενημέρωσης προς όλους και την πλειοψηφική λήψη των αποφάσεων. Αρκετές φορές, μιλάνε και ακούγονται περισσότερο αυτοί ίσως που φωνάζουν και περισσότερο.
Παρ’ όλα αυτά, το πρόβλημα παραμένει και είναι ότι ο πολίτης σήμερα και σωστά πληροφορημένος δεν είναι και η γνώμη του δεν εισακούγεται επαρκώς. Ένα μεγάλο τμήμα της διαβούλευσης γίνεται ερήμην του. Κι αυτό πρέπει να αλλάξει.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
