Είναι εύκολο να λες ότι θέλεις τα Γιάννενα να γίνουν κέντρο αναφοράς των Δυτικών Βαλκανίων. Το λέμε τα τελευταία 15 χρόνια, όταν φάνηκε και το ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή και τη διεύρυνση με τις γειτονικές χώρες. Βοήθησε και η θαρραλέα πολιτική ανοίγματος που ακολούθησε ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, βάζοντας ξανά στον χάρτη τον μητροπολιτικό ρόλο της Θεσσαλονίκης που είχε χαθεί μεταπολεμικά με το δόγμα του «εκ βορρά κινδύνου» και τις πολιτικές του Ψυχρού Πολέμου.
Παρ’ όλα αυτά, το να φτάσεις από τα λόγια στην πράξη, αποδεικνύεται μεγάλη η απόσταση. Και φαίνεται αυτό στη δυσκολία που έχει η περιοχή να αποδείξει ότι έχει έναν κεντρικό ρόλο στα διευρωπαϊκά δίκτυα. Το είδαμε έντονα με την Ιόνια Οδό, που δεν πείθουμε ότι έχει νόημα η επέκταση ως την Κακαβιά, το βλέπουμε και με το Λιμάνι της Ηγουμενίτσας που παλεύει να αποκτήσει Εμπορικό Κέντρο, το βλέπουμε και με το τρένο. Στην Ευρώπη μοιάζει να αγνοούν ότι μία περιοχή όπως η Ήπειρος μπορεί να έχει κεντρικό ρόλο στις ευρωπαϊκές δικτυώσεις. Περισσότερο ορίζουν την περιοχή μας και τη Βόρεια Ελλάδα ως μια περιφερειακή ζώνη, για την οποία οδικοί άξονες όπως η Εγνατία μάλλον αρκούν για να επιβεβαιώσουν το ρόλο της.
Στην Ήπειρο όμως δεν μας αρκούν ένας δύο οδικοί άξονες, γιατί γνωρίζουμε ότι χρειαζόμαστε πολλά παραπάνω εφόδια για να παίξουμε στο αναπτυξιακό παιχνίδι της μεγάλης γεωγραφικής ζώνης που καλύπτει την Αδριατική, τα Βαλκάνια και τη γειτνίαση με την Ανατολή.
Ας δούμε ένα παράδειγμα όμως για το πώς εξελίσσονται οι γεωπολιτικές δυναμικές. Χτες ανακοινώθηκε ότι η ΕΕ θα στηρίξει έργα σιδηροδρομικών υποδομών που βρίσκονται στο κεντρικό διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) με συνολικό ποσό 1,6 δισ. ευρώ (55 έργα). Σε αυτά περιλαμβάνεται το έργο Rail Baltica, που ενσωματώνει τα κράτη της Βαλτικής στο ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο, καθώς και το διασυνοριακό τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ Δρέσδης (Γερμανία) και Πράγας (Τσεχία). Ο όρος «κεντρικό διευρωπαϊκό δίκτυο» είναι χαρακτηριστικός γιατί δείχνει τις προτεραιότητες της ΕΕ, προτεραιότητες που είναι εύλογες αν δει κανείς του δρόμου του εμπορίου, αλλά και των γεωπολιτικών συμφερόντων. Και η ΕΕ που βλέπει ανατολικά για τα ζωτικά της συμφέροντα, ενδιαφέρεται προφανώς για τη σύνδεση με τις Βαλτικές χώρες.
Τα Γιάννενα μπορούν άραγε να αποδείξουν ότι η ανάπτυξη αυτής της περιοχής της Ελλάδας έχει ζωτικό ενδιαφέρον για την ευρωπαϊκή πολιτική; Να ένα πολύ κεντρικό ερώτημα, το οποίο μοιάζει όμως να μην πολυασχολεί το τοπικό πολιτικό δυναμικό.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
