Τα τελευταία χρόνια με την αφορμή και τις εκδηλώσεις μνήμης για το Ολοκαύτωμα ακούμε συχνότερα την αναφορά στη σταδιακή απώλεια των επιζώντων μαρτύρων του Ολοκαυτώματος. Οι περισσότεροι άνθρωποι που βίωσαν τον τρόμο των κρεματορίων, φεύγουν πια από τη ζωή κι αυτό αποτελεί μία διπλή απώλεια, αφού η ζωντανή τους μαρτυρία αποτελεί και ένα σπουδαίο μάθημα, ένα πραγματικό βίωμα αναστοχασμού για τους νεώτερους.
Η τεχνολογία έχει δώσει δυνατότητες ώστε οι μαρτυρίες να συγκροτούν μεγάλα αρχεία και βιβλιοθήκες και ήδη παγκοσμίως υπάρχουν τέτοια αρχεία, πραγματικά μοναδικά που διατηρούν κυριολεκτικά αλλά και συμβολικά τη φωνή, τις διηγήσεις όσων επέζησαν.
Κι από αυτή τη σκοπιά κανείς δεν θα μπορέσει ποτέ να οδηγηθεί στην αμαύρωση της μνήμης αυτών των ανθρώπων ή την άρνηση και την αμφισβήτηση της μαρτυρίας τους. Κι ας το προσπαθήσουν. Από τη σκοπιά της ιστορικής επιστήμης ξέρουμε πια τι έγινε στο Άουσβιτς και τα χιλιάδες άλλα στρατόπεδα μαρτυρίου και θανάτου.
Αυτό όμως που χρειάζεται ακόμα και πρέπει να το δούμε ως πρόκληση, είναι να ανασυνταχθεί ιστορικά, αλλά μέσα κι από άλλες επιστήμες, το αποτύπωμα που άφησε το Ολοκαύτωμα στις ζωές των ανθρώπων που επέζησαν και όσων το έμαθαν αργότερα, το πώς συνεχίστηκε η ζωή, πώς συγκροτήθηκαν ξανά οι πόλεις, τα κράτη, ο κόσμος όπως τον ξέρουμε μετά τη δεκαετία του ’40.
Στις μέρες μας πρέπει να μιλήσουνε οι πόλεις, τα κράτη, οι κοινωνίες, όλοι εμείς σήμερα, να μιλήσουμε για τη ζωή μετά το ολοκαύτωμα, για τη ζωή που προσδοκούμε, για το πώς μπορεί να γίνει πράξη το «ποτέ ξανά». Χωρίς να ξεχνάμε ποτέ όσους δολοφονήθηκαν στα στρατόπεδα, πρέπει να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις ώστε να μην επαναληφθεί το μεγαλύτερο έγκλημα του κόσμου μας.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ
